Khi giáo viên nước ngoài dạy “chui”

"TPHCM hiện có khoảng 6.000 lao động nước ngoài (LĐNN) đang làm việc tại 200 doanh nghiệp Nhà nước. Riêng LĐNN tại các cơ sở ngoại ngữ có giấy phép chỉ đếm trên đầu ngón tay", bà Nguyễn Thị Thanh Mai - Trưởng phòng Quản lý LĐNN thuộc Sở LĐTB&XH TPHCM bức xúc nói.

Theo Nghị định 105/2003/NĐ-CP ngày 17/9/2003, cơ sở ngoại ngữ phải đăng thông báo cần tuyển lao động trên báo đủ 3 kỳ, ưu tiên tuyển dụng giáo viên là người Việt Nam. Nếu không được mới tuyển giáo viên người nước ngoài.

Yêu cầu đối với giáo viên dạy ngoại ngữ người nước ngoài cũng rất chặt chẽ: Phải có bằng cấp tương đương với bằng cử nhân văn chương, cử nhân ngoại ngữ kèm theo là giấy chứng nhận nghiệp vụ sư phạm; nghề nghiệp người được tuyển phải phù hợp với vị trí tuyển dụng; phải có lý lịch tư pháp rõ ràng do nước sở tại chứng nhận (không chấp nhận trường hợp có tiền án, tiền sự)…

Luật là vậy, nhưng thực tế có nhiều trung tâm ngoại ngữ ở thành phố  đang sử dụng cả gần 100 lao động  là người nước ngoài (LĐNN), nhưng hoàn toàn không có giấy phép lao động.

Giải thích cho việc sử dụng lao động không có giấy phép, ông T.T.T. - Hiệu trưởng một cơ sở ngoại ngữ tại Bình Thạnh cho biết: Trước đây 3 năm tôi đã lên Sở LĐTB&XH xin hồ sơ làm giấy phép lao động cho người nước ngoài tại cơ sở của mình, nhưng trầy trật suốt 3 tháng, trong số 3 giáo viên là người nước ngoài thì chỉ giải quyết được 1.

Ông Phan Ngọc Hùng - Hiệu trưởng cơ sở ngoại ngữ - tin học Đất Việt thì cho rằng: "Không cần phải đăng báo 3 kỳ, vừa tốn kém mà chẳng để làm gì. Có người nước ngoài sang Việt Nam chỉ để làm việc, học tập trong một thời gian rất ngắn. Hơn nữa, nhu cầu của chúng tôi chỉ cần cho học trò được nghe phát âm chuẩn của người bản xứ. Đúng nghĩa họ chỉ là cộng tác viên. Như vậy đòi hỏi tuyển người nước ngoài có đủ bằng cấp trong trường hợp này là rất khó".

Về vấn đề này, bà Mai đã giải thích, các nghị định của Chính phủ có cho phép cơ sở ngoại ngữ sử dụng LĐNN trong 3 tháng không cần phải xin cấp giấy phép lao động, nhưng phải báo cáo Sở GD-ĐT để quản lý về chuyên môn. Sở LĐTB&XH quản lý về lao động. Theo như qui định mới nhất với các trường hợp hợp lệ thì thời gian làm thủ tục cấp giấy phép chỉ mất 2 tuần.

"Giáo viên bản ngữ" là cụm từ mà các cơ sở đang đua nhau quảng cáo nhằm thu hút "học viên bản xứ". Nhưng thực tế trong số giáo viên được quảng cáo là "bản ngữ" ấy, có không ít người là Tây "ba lô", khách du lịch, sinh viên thực tập… Ngoài ra, còn rất nhiều giáo viên nước ngoài nhưng không phải là người gốc Anh hay gốc Mỹ (nhưng vẫn đi dạy tiếng Anh).

Bởi thế nên mới có những chuyện khôi hài: Trung tâm ngoại ngữ H. thuê 2 ông giáo viên người Thổ Nhĩ Kỳ dạy tiếng Anh. Sau một thời gian học viên nghe không nổi vì cả "hai thầy" đều nói ngọng. Một vị khác cũng là "thầy Tây" sau khi đã ôm 200 triệu đồng của một trung tâm ngoại ngữ thì "không thấy đâu nữa".

Một hiện tượng rất phổ biến đang diễn ra ở tất cả các chương trình, nội dung quảng cáo của các trung tâm ngoại ngữ trong thành phố, đó là các trung tâm chỉ quảng cáo trên bảng hiệu người dạy là người nước ngoài mà không hề "ngó ngàng" đến tên tuổi của những giáo viên người Việt Nam.

Theo bà Lê Thị Hồng Liên - Phó Giám đốc Sở GD-ĐT thành phố: Việc các cơ sở ngoại ngữ đang sử dụng LĐNN không phép và sử dụng với mục đích "nhập nhằng" giữa giáo viên và cộng tác viên để giảm chi phí cũng như đánh vào tâm lý người học để tính học phí theo giá "quốc tế" là không ít.

Sở GD-ĐT thành phố cho biết, muộn nhất từ nay đến đầu tháng 7/2005, tất cả các cơ sở dạy ngoại ngữ trong thành phố phải rà soát lại số giáo viên là LĐNN và đều phải làm giấy phép lao động. Sở GD-ĐT thành phố sẽ thành lập một Đoàn thanh tra liên ngành trực tiếp đi kiểm tra tại các trung tâm dạy ngoại ngữ và sẽ kiên quyết xử phạt những cơ sở không thực hiện các qui định của Chính phủ về sử dụng LĐNN, mức phạt sẽ lên tới 10 triệu đồng/lần.

Theo Huyền Nga

Công An Nhân Dân