Học trước chương trình, trẻ sớm… hết “vốn”

Điều này được các chuyên gia giáo dục khẳng định tại hội thảo “Chuẩn bị tâm thế cho trẻ vào lớp 1” diễn ra vào sáng 6/5 tại trường Quốc tế Việt Úc, TPHCM.

TS Trần Lan Hương, Trưởng phòng Nghiên cứu Khoa học và HTQT trường CĐ Sư phạm TW, chuyên gia nghiên cứu trẻ em của Bộ GD-ĐT cho rằng, nhiều phụ huynh (PH) cho con đi học chữ trước khi vào lớp 1 vì họ ngộ nhận sự chuẩn bị là tập trung vào việc hình thành các kỹ năng học tập, những thứ cơ bản trẻ học ở lớp 1 như viết, đọc, đếm…

Bà Hương cảnh báo: Trẻ không hào hứng và chưa “chín” về các kỹ năng như phát triển cơ tay nhỏ, khả năng tập trung… mà bị ép học thì các con chữ, chữ số sẽ trở thành nỗi sợ hãi của trẻ, điều này làm mất hứng thú học tập và thật sự không có lợi cho việc học tập lâu dài của trẻ.

Trẻ học trước chương trình có thể xảy ra rất nhiều bất lợi. Vì có một “số vốn” nhất định, trẻ sẽ chủ quan cho rằng mình biết rồi dẫn đến việc sẽ không năng tập trung chú ý. Mất khả năng này nên sau 2 - 3 tháng “hết vốn” phải đối mặt với nhiệm vụ học tập đã nghiêm túc và ổn định, trẻ sẽ rất khó khăn để bắt đầu rèn kỹ năng tập trung. Điều nguy hiểm hơn là trẻ học trước chương trình nhưng không đúng, đến khi sửa sẽ cực kỳ khó.

“PH không cần chạy đua với việc con mình biết trước chữ trước hay không. Quan trọng là tạo động cơ học cho trẻ và sát cánh cùng trẻ để giải quyết các khó khăn trẻ gặp phải trong những ngày đầu đến trường”, TS Trần Lan Hương chia sẻ

Bà Hương cũng cho hay sự chuẩn bị cần thiết cho trẻ vào lớp 1 là phát hiển các chức năng tâm sinh lý để đảm bảo cho việc học với 4 yếu tố: sẵn sàng về mặt thể chất, về cảm xúc và quan hệ xã hội, về mặt ngôn ngữ và về mặt nhận thức.

Việc chuẩn bị này cần sự phối hợp giữa trường mầm non có trách nhiệm thiết kế các hoạt động giúp trẻ đạt được các chuẩn phát triển theo độ tuổi, khả năng; gia đình phối hợp với nhà trường thực hiện những hoạt động để củng cố và phát triển những khả năng của con. Đặc biệt, trường tiểu học cần chuẩn bị môi trường học tập chất lượng và thân thiện để tiếp nhận trẻ.

Nói về tâm lý cho con học chữ trước của PH, nhà giáo ưu tú Nguyễn Hoa Mai - hiệu trưởng hệ thống trường Dân lập Quốc tế Việt Úc, nguyên Trưởng phòng Tiểu học Sở GD-ĐT TPHCM cho hay có thời kỳ một số trường tiểu học thực hiện khảo sát HS vào lớp 1. Đây không phải là chủ trương của ngành mà do khi đó bậc mầm non chưa có chương trình chuẩn bị trẻ 5 tuổi tốt, còn các trường tiểu học lại thực hiện chưa đúng việc khảo sát.

Điều đó dẫn đến nhiều PH tưởng lầm con biết chữ trước sẽ vào học thuận lợi. Nhưng họ không biết rằng, việc học chữ được dạy bởi những người không đúng chuyên môn là một nguy hại cho trẻ. Viết chữ là cả một quá trình hình thành từ sự phát triển tâm sinh lý, nhất là cơ tay nhỏ. Không đảm bảo các yếu tố này mà học viết chữ trước, chữ sẽ bị hư và rất khó chỉnh sửa. Thực tế cách đây vài năm, khi rộ phong trào cho con đi học chữ từ lúc mẫu giáo, khi vào lớp 1 chữ các em rất xấu. Nhiều em được dạy chữ bằng cách được đưa cho cuốn tập, cây viết cùng mẫu chữ rồi nằm bò lăn lê như tô màu, đồ chữ chứ không ngồi ngay ngắn đúng tư thế.

“Ở mẫu giáo chỉ ở mức độ làm quen với hoạt động tô vẽ để trẻ phát triển cơ tay. Còn hoạt động viết chỉ có thể thực hiện khi chắc các kỹ năng như ngồi thế nào, tay mắt làm sao, cơ thể phối hợp thế nào để đúng tư thế… Những kiến thức, kỹ năng này chỉ GV lớp 1 mới được trang bị để giúp các em làm quen dần dần khi đi học”, bà Mai nhấn mạnh.

Theo nhà giáo này, để việc học của con thành công, việc chuẩn bị cho con trước khi vào lớp 1 là điều hết sức cần thiết. Tuy nhiên, PH cần hiểu đúng sự chuẩn bị đó gồm các yếu tố về sức khỏe, ngôn ngữ, nhận thức, khả năng tự phục vụ… để giúp con sẵn sàng cho việc học cũng như các mối quan hệ với bạn bè, thầy cô chứ không phải dạy trước chương trình cho trẻ.

Trước lo lắng của PH khi trẻ đi học, GV lớp 1 thường dạy trên “nền” các trẻ đã biết chữ, bà Mai cho rằng theo nguyên tắc, GV lớp 1 phải dạy từ khởi đầu. Để giải quyết vấn đề này, cần có sự phối hợp chặt chẽ giữa trường mầm non và trường tiểu học.

Hoài Nam