Hà Tĩnh: Điều cần rút ra từ việc xây dựng Trung tâm Học tập cộng đồng

Xây dựng xã hội học tập, học tập suốt đời là một chủ trương đúng đắn của Đảng và Nhà nước ta. Mục tiêu của xây dựng xã hội học tập nhằm không ngừng nâng cao dân trí, nâng cao chất lượng đào tạo nguồn nhân lực, góp phần bồi dưỡng nhân tài.

Trong nhiều năm qua, cấp ủy, chính quyền các cấp ở Hà Tĩnh đã có những chủ trương, giải pháp phù hợp để xây dựng xã hội học tập, xây dựng các Trung tâm học tập cộng đồng ở cơ sở.

Cùng với việc phát động phong trào toàn dân học tập, xã hội học tập, nhiều địa phương như Kỳ Anh, Can Lộc, Đức Thọ, Thach Hà, Nghi Xuân… rất quan tâm xây dựng các Trung tâm học tập cộng đồng. Các mô hình ở cơ sở như Kỳ Phương,Tùng Lộc, Thạch Thắng,Tùng Ảnh,Xuân Đan,Xuân Viên… hoạt động hiệu quả, nội dung học tập gắn kết với việc định hướng cho người dân khai thác tiềm năng, lợi thế của địa phương để phát triển kinh tế xã hội, xóa đói giảm nghèo.

Hiện nay 262/262 xã, phường, thị trấn trong tỉnh đều có Trung tâm học tập cộng đồng. Năm 1012 đã mở 3198 lớp, 252.548 lượt người dự học các chương trình khuyến nông, khuyến ngư, khuyến lâm, khuyến công, kiến thức hiểu biết về pháp luật và các vấn đề về sức khỏe, đời sống....

Tuy vậy, các Trung tâm hoạt động thực chất và có hiệu quả chỉ mới có 20 – 25%. Nhiều Trung tâm “hữu danh vô hình”, trong khi người dân, người lao động rất “đói” về thông tin, về sự hiểu biết  chính sách pháp luật, kiến thức làm kinh tế, vốn sống và kỹ năng sống....

Sự yếu kém về nội dung, phương thức và chất lượng hoạt động của các Trung tâm HTCĐ đã có ảnh hưởng không nhỏ đến việc thực hiện nhiệm vụ phát triển kinh tế xã hội của mỗi địa phương, ý thức chấp hành pháp luật của mỗi công dân, nhất là kiến thức và sự hiểu biết của người dân, của người lao động trong lộ trình thực hiện 19 tiêu chí xây dựng Nông thôn mới.

Nguyên nhân chủ yếu của những bất cập này là do nhận thức của một số cấp ủy chính quyền và người dân chưa đúng và chưa đầy đủ về chủ trương xây dựng xã hội học tập và vai trò của các Trung tâm HTCĐ. Trách nhiệm và mối quan hệ phối hợp giữa các cơ quan chức năng không rõ ràng, thiếu chủ động phối hợp; có khi triển khai mang tính  thụ động, đối phó. Một số chế độ, chính sách xây dựng các Trung tâm HTCĐ triển khai thực hiện không kịp thời, nhất là việc hỗ trợ  kinh phí hoạt động ,  bố trí giáo viên trong biên chế  làm việc tại Trung tâm HTCĐ; nhiệm vụ, quyền hạn và quyền lợi của đội ngũ giáo viên làm việc tại Trung tâm HTCĐ. Định mức kinh phí hỗ trợ ban đầu, thường xuyên và phụ cấp kiêm nhiệm được cân đối từ kinh phí sự nghiệp giáo dục đào tạo và dạy nghề thuộc ngân sách địa phương …. chưa được triển khai kịp thời ,nghiêm túc. 

Lãnh đạo Hội Khuyến học Hà Tĩnh trao phần thưởng cho học sunh giỏi Quốc gia năm học 2012-2013

Một nghịch lý là hiện nay Hà Tĩnh thừa 1.140 giáo viên các cấp. Trong đó có 910 giáo viên bậc THCS và Tiểu học. Số giáo viên này Nhà nước vẫn phải trả lương  nhưng thời gian đứng lớp giảng dạy không nhiều do số lớp và sỹ số học sinh giảm, nhưng lại không có sự chỉ đạo và kế hoạch nhằm bố trí được 262 giáo viên trong số 1140 giáo viên nói trên về hoạt động ở các Trung tâm HTCĐ. Quả là một sự lãng phí không nhỏ về kinh tế và nguồn lực lao động, nhưng cái mất lớn hơn- đó là việc khai thác nguồn lực vốn có để thực hiện đề án xây dựng xã hội học tập  của Chính phủ, trong khi nhiều địa phương đã triển khai thực hiện có hiệu quả.

Để khắc phục những tồn tại trên, điều quyết định tính hiệu quả của xây dựng xã hội học tập và hoạt động của Trung tâm học tập cộng đồng là phát động phong trào toàn dân học tập gắn với các phong trào, các cuộc vận động “ xây dựng đời sống văn hóa”, “ xây dựng nông thôn mới”, “ xây dựng gia đình, dòng họ hiếu học, cộng đồng khuyến học”, đưa vào tiêu chí để xem xét, đánh giá,công nhận danh hiệu “ đơn vị học tập”. Thông qua các kênh thông tin, kể cả hệ thống truyền thông đề tuyên truyền, giải thích cho mọi người nhận thức được tại sao phải học, ai học, học cái gì, học ở đâu, học khi nào, học cách nào, điều kiện để học. Cần tuyên truyền nhân rộng các mô hình trong phong trào xây dựng xã hội học tập và phong trào thi đua học tập ở mọi người,mọi giới,mọi độ tuổi; học cho bản thân, học vì hạnh phúc gia đình, học vì sự tiến bộ của xã hội và phồn vinh của quê hương đất nước.

Trần Thanh Bình

(Chủ tịch Hội Khuyến học Hà Tĩnh)