Tác giả bài hát "Một con vịt" đạt tỷ view: Là cô giáo mầm non ở Hải Dương?

Vượt qua nhiều ca sĩ "triệu view" như Sơn Tùng M-TP, Hoàng Thùy Linh, Jack... mới đây, MV ca khúc Một con vịt - bản đăng tải trên một kênh nhạc thiếu nhi - đã cán mốc 1 tỷ view (lượt xem), trở thành ca khúc Việt Nam đầu tiên đạt được con số tỷ view trên nền tảng YouTube.

Nhắc đến Một con vịt, nhiều người vẫn nhớ đến Xuân Mai và cũng cho rằng, cô chính là ca sĩ đầu tiên thể hiện bài hát này, vào năm 1998, khi đó Xuân Mai mới 3 tuổi.

Còn tác giả của Một con vịt được giới thiệu là Kim Duyên. Vậy Kim Duyên có thật sự là người sáng tác ra ca khúc này? Kim Duyên hiện ở đâu và làm gì?

Phóng viên Dân trí đã liên lạc với các nhạc sĩ, giới chuyên môn để tìm câu trả lời.

Tác giả "Một con vịt" là cô giáo mầm non?

Nhạc sĩ Nguyễn Thụy Kha tiết lộ: "Tác giả ca khúc này chính là Kim Duyên". Nhạc sĩ phỏng đoán, Kim Duyên là cô giáo mầm non ở Hải Dương. Ông cũng không rõ bà hiện còn sống hay đã mất. Theo ông, trong quá trình dạy học, cô giáo mầm non thường tự sáng tác các bài hát để dạy trẻ, cho các em được vui chơi.

"Một con vịt ra đời từ rất lâu rồi, bởi hồi tôi còn bé đã nghe, biết bài hát này nên tôi nghĩ tuổi đời của ca khúc chắc khoảng 65 - 70 năm.

Bài hát này tồn tại đến ngày hôm nay và đạt 1 tỷ lượt xem là bởi nó ngộ nghĩnh, đáng yêu. Lời ca ngắn gọn, dễ thuộc và nói về đời sống của con vật rất dễ thương, gần gũi với trẻ em là con vịt", nhạc sĩ Nguyễn Thụy Kha chia sẻ.

Trao đổi với phóng viên Dân trí về bài hát Một con vịt đang "gây sốt" vì đạt 1 tỷ view, nhà thơ Trần Đăng Khoa được mệnh danh là "thần đồng thơ trẻ" vui vẻ cho biết, ông là người rất yêu âm nhạc và thuộc ca khúc Một con vịt từ năm 1962 - khi mới 4 tuổi.

Thời điểm đó, chị gái nhà thơ đã hát cho ông nghe bài này. Ông kể: "Tuổi thơ của tôi lớn lên cùng với giai điệu tươi vui, hồn nhiên của Một con vịt: "Một con vịt xòe ra hai cái cánh/ Nó kêu rằng cáp cáp cáp cạp cạp cạp…". Hay Đuổi chim cũng là ca khúc chị tôi hay hát: "Vườn đỗ mẹ em trồng/ Nảy mầm xinh xinh quá/ Sáng ngày em ra trông/Thấy đàn chim đến phá…"

Cũng như nhạc sĩ Nguyễn Thụy Kha, nhà thơ Trần Đăng Khoa xác nhận, Một con vịt có tuổi đời cao, tác giả ca khúc này chính là Kim Duyên vì theo ông tìm hiểu thì không có và thấy tên thứ hai. Nhà thơ của nhiều bài thơ thiếu nhi cũng đoán rằng, tác giả không phải nhạc sĩ chuyên nghiệp mà là một giáo viên mầm non.

Theo Trần Đăng Khoa, chỉ có giáo viên mầm non mới hiểu được tâm lý trẻ con như thế. Trong quá trình dạy, cô tập cho các em làm con vịt và bày các động tác theo lời bài hát. Hát "Một con vịt xòe ra hai cái cánh" thì các em giang tay ra. Đến câu "Nó kêu rằng cáp cáp cáp cạp cạp cạp" thì vỗ vào mông. Đơn giản vậy, nên bé nào cũng thực hiện được.

"Bài hát này hiện đã có hơn 1 tỷ view vì rất hợp với trẻ con và người lớn nghe cũng thích, bởi như tôi từng nói: "Trong một người lớn luôn có một đứa trẻ không bao giờ mất đi và trong một đứa trẻ con, bao giờ cũng có một người lớn đang hình thành".

Một con vịt thú vị không phải vì có gì sâu sắc hay cao siêu mà chính là bởi sự hồn nhiên, ngô nghê ở lời bài hát này. Trẻ con dễ hát, dễ nhớ và thuộc ngay. Cũng nhờ sự ngô nghê, đơn giản nhưng trong sáng đó đã khiến Một con vịt sống lâu như vậy", nhà thơ Trần Đăng Khoa bày tỏ.

Nhạc sĩ Thái Chí Thanh - tác giả đạt giải Khát vọng Dế Mèn 2024 với tác phẩm phổ nhạc bài thơ Trăng ơi... từ đâu đến? của nhà thơ Trần Đăng Khoa - cho hay: "Từ bé tôi đã nghe Một con vịt nên tôi đoán tác giả của bài hát này chắc cũng nhiều tuổi lắm rồi.

Tôi có cháu mới 18 tháng tuổi rất thích Một con vịt, lúc nào cũng mở trên YouTube để xem và ăn cơm. Tôi nghĩ, MV bài hát sẽ tiếp tục lan tỏa và đạt nhiều view hơn thế nữa trong thời gian tới".

Nhà báo Phạm Hồng Tuyến - con gái nhạc sĩ Phạm Tuyên, người gắn bó với chương trình Những bông hoa nhỏ hút khán giả một thời trên truyền hình - cũng khẳng định tác giả ca khúc Một con vịt là Kim Duyên.

"Tôi cũng đoán tác giả Kim Duyên là một cô giáo mầm non sống ở tỉnh nào đó miền Bắc chứ không phải Hà Nội. Cách đây 50 năm, khi tôi mới 4 - 5 tuổi đã được nghe bài hát này, vì vậy, Một con vịt phải ra đời trước đó và có tuổi đời rất cao. Tác giả chắc chắn cũng lớn tuổi rồi. Tôi cũng chỉ biết tác giả Một con vịt đến vậy thôi", chị chia sẻ.

Khó trả tiền tác quyền cho tác giả "Một con vịt"?

MV bài hát Một con vịt đạt thành tích 1 tỷ view, người được hưởng lợi đầu tiên và lớn nhất không phải Xuân Mai hay tác giả mà chủ kênh YouTube.

Nhiều người tò mò, tiền tác quyền cho tác giả sẽ được trả như thế nào? Chủ kênh có MV Một con vịt đạt 1 tỷ view có truy tìm tác giả Kim Duyên để chia nguồn lợi khủng này không?

Nói về vấn đề này, nhà báo Phạm Hồng Tuyến - con gái nhạc sĩ Phạm Tuyên - cho rằng, đó là việc nên làm bởi chị quan điểm, những nhà sản xuất MV được hưởng lợi nhiều nhất và rõ ràng phải có bài hát đó mới ra được sản phẩm như vậy.

Chị kể: "Hồi đầu năm, có một đơn vị cũng muốn sản xuất MV bài hát Một con vịt đã liên hệ tôi để hỏi thông tin về tác giả. Họ muốn trả tác quyền để được sử dụng tác phẩm này một cách tử tế, đàng hoàng nhưng rất tiếc... thông tin tôi biết về tác giả Kim Duyên không nhiều. Tôi không biết bà bây giờ thế nào, còn sống không? Bởi có rất nhiều tác giả chỉ có 1 - 2 bài hát thôi, sau đó họ cũng không phải là nhạc sĩ chuyên nghiệp".

Nhà báo Phạm Hồng Tuyến chia sẻ thêm, gia đình chị vẫn ủy quyền cho một đơn vị để giám sát bản quyền các bài hát của bố chị - nhạc sĩ Phạm Tuyên - trên môi trường số.

Chị cho hay, nhạc sĩ Phạm Tuyên đã ký với Trung tâm Bản quyền Việt Nam sau đó gia đình vẫn phải ủy quyền thêm một đơn vị nữa giám sát tất cả các bài hát thiếu nhi của ông trên môi trường số, môi trường internet. Theo nhà báo Phạm Hồng Tuyến, chuyện bản quyền rất phức tạp, rất nhiều nền tảng, nhiều phạm vi…

Chia sẻ với phóng viên Dân trí, chị H.M - quản lý đội biên kịch công ty chuyên sản xuất video YouTube Kids - cho rằng, nếu tác giả của bài hát Một con vịt vẫn còn sống và ca khúc này chưa phải thuộc về tài sản của cộng đồng thì việc chủ kênh được một khoản tiền lớn là vi phạm Luật Sở hữu trí tuệ.

"Tuy nhiên, tôi nghĩ, Một con vịt đã lưu truyền từ rất lâu, sau đó được làm mới lại, bài hát cũng xuất hiện tràn lan trên thị trường hay các nền tảng số… thì nó đã thành sản phẩm của cộng đồng rồi.

Vì vậy, tìm ra tác giả để trích một khoản tiền tri ân là việc rất tốt nhưng nếu không làm được cũng không phải điều bắt buộc hay vi phạm gì cả", H.M nói.

Phóng viên Dân trí liên lạc với nhạc sĩ Đinh Trung Cẩn - Giám đốc Trung tâm bảo vệ quyền tác giả âm nhạc Việt Nam (VCPMC) - để hỏi về vấn đề trên nhưng ông chưa có phản hồi.

Nhiều chuyên gia, khán giả cũng cho rằng, dù tác giả Kim Duyên còn sống thì việc nhận tiền tác quyền cho ca khúc Một con vịt cũng khó bởi lúc đó tác giả chắc không đăng ký bản quyền tác phẩm. Chưa kể, Kim Duyên được phỏng đoán là một người sáng tác nghiệp dư.

MV Một con vịt cán mốc 1 tỷ lượt xem đêm 15/6 được đăng tải ngày 31/8/2019. Đến nay, video đạt hơn 2,2 triệu lượt thích sau gần 5 năm phát hành.

Video gồm các hình ảnh hoạt hình 3D, kể câu chuyện về vịt mẹ màu trắng và 5 vịt con màu vàng. Nhiều khán giả nhận xét video sinh động, gần gũi, giai điệu dễ nhớ, được gọi vui là "nhạc phát giờ ăn cơm" cho hàng triệu thiếu nhi Việt Nam. 

Theo ghi nhận của phóng viên, mỗi ngày MV này tăng trung bình hơn 550.000 lượt xem. Ở thời điểm tiến sát mốc 1 tỷ view, lượng lượt xem mỗi ngày tăng đáng kể.