Du xuân Ninh Bình, thưởng thức đặc sản đất kinh đô Hoa Lư

Cơm cháy

Đặc sản đầu tiên phải kể đến đó là cơm cháy, đây cũng là món nổi tiếng nhất của Ninh Bình. Được làm 100% từ gạo nguyên chất, cơm cháy Ninh Bình mang hương vị đặc trưng của mảnh đất Cố đô mà không thể lẫn lộn với bất cứ tỉnh thành nào khác.

Cơm cháy có màu vàng nhạt của gạo chiên giòn, khi ăn có vị thơm ngon của hạt gạo, vị ngậy của ruốc, bùi béo mà không ngán, thích hợp cho mọi lứa tuổi.

Cơm cháy được bày bán ở khắp mảnh đất Ninh Bình, từ thành phố cho đến các khu du lịch chùa Bái Đính, Tràng An, Tam Cốc…kể cả dọc đường quốc lộ, du khách sẽ không khó để tìm mua được món đặc sản hấp dẫn này.

Nem dê, tái dê

Hoa Lư là vùng đất có nhiều có lợi thế để nuôi thả dê do có nhiều núi đá vôi. Dê sống thành bầy, đàn. Các hộ gia đình nuôi thả dê cả năm trên núi, chỉ khi nào dê trưởng thành mới bắt về làm thịt.

Dê sống quanh năm trên núi và ăn các loại lá cây rừng nên thịt dai, giòn, ít mỡ, vị ngọt thanh và rất bổ dưỡng. Người ta đem dê về chế biến thành các món ăn rất phong phú: dê tái chanh, nem dê, dê né, cháo dê...

Tái dê là món "nức tiếng", muốn món tái ngon phải nắm được kỹ thuật chế biến lông dê, thui vàng, đều, mổ lấy thịt, rửa nước trong, treo lên cho ráo. Để bớt mùi hoi có thể đem ủ vào lá hương nhu hoặc lá cúc tần đã vò giập mười lăm phút.

Nem dê Ninh Bình là một món ăn mát, bổ. Nem có vị chua chua ngọt ngọt, thơm nồng mùi của núi rừng làm người ăn một lần sẽ khó có thể quên. Nem dê ăn cùng với lá sung, lá ổi, cùng với khế, quả chuối xanh, lá mơ, rau thơm chấm với tương gừng. Khi ăn, người thưởng thức sẽ cảm nhận được vị ngọt, cay, thơm lan toả.

Cà niễng

Cà niễng thường nhỏ như đầu ngón tay út, cánh đen, hơi cứng, sống nơi ruộng nước, chỗ có nhiều cỏ năn, cỏ lác hoặc nhiều rong rêu.

Sau khi mang về, cà niễng được vặt hết chân, bỏ cánh và có người cẩn thận hơn moi bụng, rồi rửa sạch, để cho khô nước, rang lên như rang tép rồi cho mắm muối vừa phải. Thế là thành một món ăn đồng quê đích thực.

Cầm miếng cháy cuộn tròn lại như cái chuôi dao, gắp vài con cà niễng làm “nhân” khẽ cắn và đủng đỉnh mà nhai, mới cảm thấy cái hương vị đồng quê đậm đà thấm thía.

Gỏi cá nhệch Kim Sơn

Là một trong những đặc sản ẩm thực nổi tiếng của Ninh Bình, gỏi cá nhệch khiến bao du khách phải say lòng, ăn một lần nhớ mãi không quên.

Những con cá được chọn phải tươi ngon, thuộc loại to, bụng béo trắng, lưng xanh màu đá thẫm. Qua nhiều khâu chế biến hết sức tỉ mỉ, cầu kỳ mới làm nên được món gỏi không có vị tanh của cá.

Khi ăn, cá có vị thơm ngon, xen lẫn vị bùi của gạo nếp rang cùng vị chua thanh của dấm và vị cay nồng ấm của gừng, tiêu, ớt, xả trong nước chấm. Đến Ninh Bình phải ăn gỏi cá Kim Sơn mới cảm nhận hết được hương vị thơm ngon của món gỏi cá này.

Canh chua cá rô Tổng Trường

“Đi thì nhớ cậu cùng cô

Khi về lại nhớ cá rô Tổng Trường”

Một đặc sản nổi tiếng mà dân dã của vùng núi đá vôi ven đồng chiêm trũng ở Ninh Bình không thể bỏ qua đó là canh chua cá rô đồng. Canh cá rô nấu chua thì ở đâu cũng có nhưng cá rô bắt từ Tổng Trường, vùng đất với nhiều hang động mới là đặc biệt.

Được lựa chọn kỹ càng từ những con cá rô to béo sau quá trình chế biến cẩn thận để làm nên một món ăn chua chua thanh thanh của dưa lần với vị ngọt bùi của cá, thơm mát của cà chua và đậu phụ, tất cả cùng hoà quyện vào nhau làm nên món đặc sản hấp dẫn này.

Xôi trứng kiến Nho Quan

Nho Quan là vùng đồi núi đá vôi lởm chởm, là nơi cư ngụ của loài kiến nâu có trứng dùng để làm nên món xôi trứng kiến lạ lẫm.

Hàng năm vào tháng 2 âm lịch, người dân địa phương lại bắt đầu hành trình đánh trứng kiến. Họ phải quan sát kỹ, chọn những tổ căng tròn có nhiều trứng. Trứng kiến mang về được rửa nước ấm, ráo nước, tẩm ướp gia vị rồi chế biến thành món ăn độc đáo.

Xôi trứng kiến Nho Quan là thức quà đặc biệt mà thiên nhiên ưu ái cho con người và vùng đất Ninh Bình, ai một lần được thưởng thức hẳn sẽ nhớ mãi không quên.

Rượu cần Nho Quan

Rượu cần Nho Quan là đặc sản của người dân tộc Mường.

Người dân dùng gạo nếp nấu thành cơm rồi trộn đều với men và ủ trong những sành lớn, sau ít nhất 3 tháng mới đem ra dùng, không hề qua quá trình chưng cất. Rượu cần biểu tượng cho tinh thần đoàn kết cộng đồng nên khi dùng, người ta không rót ra chén mà dùng các cần rượu làm từ thân trúc rỗng cùng hút từ chum lớn.

Vị ngọt thơm nồng của rượu khiến người uống có cảm giác khoan khoái, lâng lâng nhẹ nhàng.

Ốc núi

Ốc núi là một đặc sản cực hiếm vì chúng chỉ sống trong các hốc đá, đến mùa mưa từ tháng 4 đến tháng 8 mới bò ra kiếm ăn và sinh sản.

Ốc núi xuất hiện ở hầu hết các nơi tỉnh Ninh Bình, nhưng tập trung nhiều nhất là ở các dãy núi đá vôi Tam Điệp, Yên Mô và Nho Quan. Ốc núi trong hang rất khó phát hiện, người ta thường phải dậy từ sáng sớm khi ốc bò ra khỏi hang kiếm ăn mới tìm bắt được.

Thịt ốc núi dai, giòn, ngọt, thơm mùi thuốc bắc. Ốc núi có thể chế biến thành nhiều món như nướng, xào me, hấp gừng, luộc xả hết, trộn gỏi hành tây… đều rất hấp dẫn.

Bánh trôi

Nếu nhắc đến đặc sản Ninh Bình mà quên không kể đến món bánh trôi thì quả là một thiếu sót.

Được làm từ những nguyên liệu hết sức bình dân nhưng bánh trôi Ninh Bình khá đặc biệt với phần nhân là sự kết hợp của đường mật, lạc khô giã nhỏ trộn đều với lá cúc mốc thái nhỏ. Vì thế bánh có vị thơm mát, ngọt nhẹ cùng với hương thơm thoang thoảng của lá cúc mốc và hoa bưởi trong nước luộc bánh khiến cho món ăn dân dã này có những ấn tượng khó phai trong lòng du khách.

Hoàng Ngọc

Tổng hợp