Nâng cao vai trò doanh nghiệp trong việc giảm tác hại

Khoa học công nghệ giúp loại bỏ sản phẩm không phù hợp

Cai nghiện thuốc lá và nicotin hoàn toàn là biện pháp triệt để nhất mà các tổ chức y tế toàn cầu khuyến khích nhưng tỷ lệ cai thành công thuốc lá không khả quan. Có tới 90% người muốn tiếp tục hút thuốc và những người cai thuốc lá không thành công. Tỷ lệ lớn những người hút thuốc trưởng thành cho rằng hút thuốc là lựa chọn cá nhân, mặc dù họ có ý thức được tác hại của khói thuốc lá đốt cháy.

Gần đây, ngành y tế quan tâm hơn tới những người hút thuốc lá lâu năm không cai được hoặc lựa chọn tiếp tục hút thuốc. Các chuyên gia cho rằng nên cân nhắc nguyện vọng và cung cấp cho họ những giải pháp ít tác hại hơn so với thuốc lá điếu. Mặc dù các sản phẩm cung cấp nicotin thay thế thuốc lá điếu, dù dưới bất kì hình thức nào vẫn gây nghiện và không tốt cho sức khỏe, nhưng ít nhất nếu chứng minh được là có hàm lượng các chất gây hại ít hơn thì vẫn tốt hơn so với việc tiếp tục hút thuốc lá điếu đốt cháy độc hại nhất.

Ngay cả với WHO, vốn luôn tuyên chiến mạnh mẽ với nạn thuốc lá trên toàn cầu, thì chiến lược kiểm soát thuốc lá toàn diện cũng bao gồm việc giảm tác hại thuốc lá, bên cạnh giảm nguồn cung và giảm nhu cầu sử dụng.

Vai trò và trách nhiệm của chính ngành công nghiệp thuốc lá là rất cần thiết. Các tập đoàn toàn cầu bao gồm Bristish American Tobacco (BAT), Philip Morris International (PMI), U.S. Smokeless Tobacco Company LLC (USSTC) với tiềm lực tài chính vững mạnh, đã vận dụng linh hoạt công nghệ để đưa ra những sản phẩm thay thế thuốc lá điếu hướng đến giải pháp hiệu quả hơn, loại bỏ dần những sản phẩm không còn phù hợp hoặc gây hại cao hơn.

Công nghệ "làm nóng không đốt cháy" (heat-not-burn) để tạo ra các sản phẩm thuốc lá thế hệ mới (các sản phẩm thuốc lá không khói). Giảm tác hại của những sản phẩm này vẫn là đề tài thảo luận của giới khoa học, nhưng có một điều chắc chắn là những sản phẩm này giúp giảm hàm lượng các chất hóa học gây hại so với thuốc lá điếu. Điều này đã được công nhận bởi các tổ chức khoa học quốc tế và cộng đồng y giới cũng như chính phủ các nước.

Sự thay đổi trong cách nhìn nhận này đến từ tư duy cởi mở và sở cứ khoa học. Các nghiên cứu của Cục Quản lý Dược phẩm và Thực phẩm Hoa Kỳ (FDA), Viện Đánh giá nguy cơ Liên bang Đức (BfR), Viện Sức khỏe cộng đồng và Môi trường quốc gia Hà Lan (RIVM), Tổ chức Y tế công cộng Vương quốc Anh (PHE), Ủy ban Tư vấn khoa học về Độc học (COT) của Vương quốc Anh, Viện Nghiên cứu quốc gia Nhật Bản về Sức khỏe cộng đồng (NIHS), Viện Nghiên cứu Khoa học toàn quốc về Thuốc lá và sản phẩm thuốc lá Liên bang Nga… và rất nhiều nghiên cứu độc lập khác. Các kết quả thu được đều cho thấy hàm lượng các chất gây hại có trong các sản phẩm giảm thiểu tác hại là ít hơn rất nhiều so với thuốc lá điếu.

Giảm thiểu tác hại: Nhu cầu thực tế của thị trường

Báo cáo từ các tập đoàn BAT, PMI và USSTC cho thấy, ở những quốc gia mà các sản phẩm thuốc lá thế hệ mới của họ bao gồm thuốc lá làm nóng, thuốc lá điện tử, thuốc lá qua đường uống và ngậm… được phép kinh doanh hợp pháp thì tỷ lệ người sử dụng thuốc lá điếu đều bị thay thế đáng kể.

Theo khảo sát online, với trên 5.000 mẫu, hơn 90% người tham gia cho biết họ có quan tâm đến các giải pháp giảm tác hại thuốc lá. Giảm thiểu tác hại đang ngày càng trở thành nhu cầu thực tế của thị trường. Đứng trước quy luật cung - cầu, các công ty trong nước cũng có động thái cho việc chuyển đổi về mặt kinh doanh. Tại Tọa đàm Khung pháp lý cho thuốc lá thế hệ mới diễn ra vào tháng 11-2021, Hiệp hội Thuốc lá Việt Nam (VTA) đã đề xuất biện pháp thí điểm quản lý các sản phẩm thuốc lá thế hệ mới nhằm tạo điều kiện cho các công ty trong nước có thời gian chuẩn bị đón làn sóng này.

Thuốc lá không khói không phải là một trào lưu mà là sự thay đổi tất yếu của ngành công nghiệp này dựa trên sự phát triển của khoa học công nghệ, xuất phát từ nhu cầu của thị trường. Thuốc lá điện tử hay thuốc lá làm nóng chỉ là hai trong số những sản phẩm phổ biến tại thị trường nước ta hiện nay và sẽ có nhiều loại sản phẩm khác nhau là điều tất yếu, do vậy, việc sớm đưa các sản phẩm đang có mặt trên thị trường vào khuôn khổ của luật pháp sẽ giúp Việt Nam kiểm soát hiệu quả tất cả các sản phẩm thuốc lá đang tồn tại hiện nay và trong tương lai.