Làm thế nào để có làn da khỏe, đẹp mùa hè?

Bác sĩ da liễu - ThS.BS Vũ Ngọc Quý đã có những chia sẻ cụ thể về vấn đề chăm sóc da, đặc biệt với việc điều trị da nám mùa hè. 

Thưa bác sĩ, nám là một vấn đề mà nhiều người rất quan tâm, vậy nám hình thành do đâu?

- Nám là tình trạng xuất hiện nhiều sắc tố melanin với kích thước lớn ở biểu bì, hoặc/và trung bì. Nguyên nhân hình thành nám từ rất nhiều yếu tố: Tia UV (tia cực tím), khí hậu, ô nhiễm môi trường, tình trạng nội tiết, sức khỏe, giấc ngủ, quá trình lão hóa theo tuổi…

Trước đây, chúng ta vẫn định kiến melanin là kẻ thù của làn da, nhưng thực tế melanin có ích với cơ thể hơn những gì chúng ta vẫn nghĩ.

Quá trình sản sinh melanin chính là cơ chế tự bảo vệ DNA trong nhân tế bào da tránh bị tổn hại khi tiếp xúc tia UV.

Melanin cũng có tác dụng trung hòa các gốc tự do oxy hóa trong cơ thể. Tuy nhiên, lượng Melanin được tạo ra không kiểm soát, gây nên các bệnh lý về màu da như nám, da không đều màu…

Nghiên cứu sâu hơn của các bác sĩ cho thấy, nám là hậu quả của sự lão hóa da, do yếu tố ngoại sinh: Tia UV, ô nhiễm môi trường; yếu tố nội sinh, do hình thành các gốc tự do, các chất trung gian gây viêm, đặc biệt là sự hiện diện tăng quá mức của yếu tố VEGF, dẫn tới việc tổn thương màng đáy ở da.

Bác sĩ đánh giá như thế nào về các phương pháp điều trị nám trước đây, tác dụng và hạn chế?

- Một thời kỳ dài, chúng ta vẫn hay sử dụng các phương pháp peel hay laser để loại trừ melanin, hoặc sử dụng các sản phẩm có chất ức chế quá trình tổng hợp melanin như Hydroquinone (HQ).

Hạn chế của các phương pháp này là da dễ bị đỏ, khô, kích ứng, thậm chí bong tróc ảnh hưởng tới sinh hoạt.

Dù thực hiện tối đa các phương pháp trên, vẫn không kiểm soát được các gốc tự do oxy hóa, không kiểm soát được quá trình viêm ở da và melanin vẫn tiếp tục hình thành khiến nguy cơ cao nám tái phát.

Có phải đó là lý do nhiều bệnh nhân e ngại điều trị nám vào mùa hè?

- Mùa hè ở miền Bắc, thời tiết nắng nóng kéo dài, tia UV chiếu xuống mặt đất với cường độ cao (với miền Nam là quanh năm).

Các phương pháp trên là không đủ hiệu quả, thậm chí còn làm giảm đi cơ chế tự bảo vệ của da vì ngăn cản sự hình thành melanin. Vì vậy, bệnh nhân khó đạt kết quả và duy trì khi điều trị nám vào mùa hè.

Vậy chúng ta có nên điều trị nám vào mùa hè?

- Theo quan điểm của tôi, việc này rất cần thiết. Vì mùa hè, các yếu tố gây tổn thương da xuất hiện nhiều hơn.

Tia UV, gốc tự do oxy hóa tác động vào tế bào da rất mạnh và kéo dài làm cho các tế bào da lão hóa nhanh, lượng sắc tố sinh ra nhanh và nhiều, kéo theo các hậu quả khác: da khô, có nếp nhăn, teo mỏng da, mất collagen, mất độ ẩm… Do vậy việc áp dụng các biện pháp điều trị nám càng quan trọng hơn.

Chúng ta cần thay đổi quan niệm điều trị nám không chỉ là làm cho melanin không sinh ra nữa, mà quan trọng là phải giảm bớt được quá trình tổn thương tế bào da, làm chậm tốc độ lão hóa da và kịp thời phục hồi lại các mô da đã bị tổn thương trước đó.

Đạt được mục đích này, cơ thể chúng ta sẽ tự nhận thấy không cần phải sản xuất thêm melanin và như vậy nám sẽ tự động được cải thiện và da sáng khỏe dần lên.

Hướng điều trị nám mới trong mùa hè là gì, thưa bác sĩ?

- Chúng ta cần ứng dụng các tiến bộ y học tái tạo và chống lão hóa. Điều trị nám cần phải phục hồi màng đáy da, để tái tạo tế bào da lớp biểu bì, kiểm soát sự tăng sinh mạch máu và quá trình viêm.

Bác sĩ có nhắc tới màng đáy, vậy màng đáy là gì và có vai trò như thế nào đối với da?

- Da của chúng ta có 3 lớp: biểu bì, trung bì và hạ bì. Lớp trên cùng là biểu bì gồm nhiều hàng tế bào, các tế bào nằm ở sâu nhất là lớp tế bào đáy có chức năng sinh sản. Các tế bào này bám vào một cấu trúc là màng đáy.

Màng đáy là nơi ngăn cách giữa biểu bì và trung bì, có chức năng là điểm tựa của các tế bào da, nuôi dưỡng, trao đổi chất và các tín hiệu qua lại giữa các tế bào da ở biểu bì và trung bì .

Các bác sĩ quan sát thấy ở những vùng da có tổn thương nám, màng đáy bị mất sự toàn vẹn, dẫn tới các hạt melanin thâm nhập xuống trung bì thay vì chỉ giới hạn ở biểu bì, lúc này nám trở nên khó điều trị hơn.

Màng đáy tổn thương cũng đi kèm với gia tăng các chất trung gian gây viêm trong đó có yếu tố VEGF, làm cho hình thành melanin nhiều hơn

Vậy các phương pháp điều trị màng đáy là gì?

- Hiện nay, để phục hồi và tái tạo màng đáy, mới có công nghệ RF vi điểm Sylfirm X được FDA phê duyệt được cho là điều trị có hiệu quả, còn các phương pháp bôi thoa hay tiêm mesotherapy thông thường trước đây không cho thấy có tác dụng nhiều với phục hồi tình trạng tổn thương ở màng đáy của da.

Tuy nhiên, các bác sĩ có thể kết hợp thêm các phương pháp này để tăng cường hiệu quả điều trị nám.

Màng đáy được phục hồi sẽ là điểm tựa cho các tế bào da ở biểu bì được thay mới tốt hơn, tăng sức đề kháng với môi trường bên ngoài.

Một làn da có màng đáy toàn vẹn ngoài việc cải thiện tình trạng nám, còn tránh được việc hình thành nếp nhăn, tránh được hậu quả mất collagen, mất độ ẩm do quá trình lão hóa.

Xu hướng của các phương pháp điều trị nám hiện nay là hạn chế gây tổn thương da, tránh các tác dụng phụ làm da khô, đỏ, kích ứng, bong da…

Lời khuyên của bác sĩ để phòng tránh nám trong mùa hè?

- Hạn chế tiếp xúc với các yếu tố gây nám, đặc biệt là tia UV, ánh sáng xanh; Duy trì thói quen sinh hoạt hợp lý: Đi ngủ sớm, tránh căng thẳng; Kết hợp chế độ ăn uống lành mạnh, tránh đồ ăn nhanh…

Cảm ơn những chia sẻ hữu ích từ ThS.BS Vũ Ngọc Quý!