Khám phá lăng mộ gần một thế kỷ của cụ Phan Châu Trinh

Khu lăng mộ của nhà yêu nước Phan Châu Trinh (1872- 1926) tọa lạc trong khu đất rộng khoảng 2.000m2 nằm trên đường Phan Thúc Duyện, quận Tân Bình, TPHCM.

Cụ Phan Châu Trinh, hiệu Tây Hồ, sinh ra tại Quảng Nam trong một gia đình võ quan triều Nguyễn. Từng có thời gian, cụ Phan sang Nhật Bản, Pháp để học hỏi, tìm con đường thoát khỏi ách cai trị của người Pháp và nhiều lần diễn thuyết về con đường cứu nước, yêu cầu Pháp phải thay đổi chính sách cai trị ở Việt Nam.

Khu lưu niệm cụ Phan Châu Trinh ở Sài Gòn gồm một tòa nhà văn phòng, nhà kho, nhà thờ và khu lăng mộ. Mộ phần cụ Phan ban đầu nhỏ, sau đó được tu bổ theo kiểu ngôi nhà mồ rộng rãi, có mái ngói che nắng mưa, có 2 dãy ghế đá 2 bên để khách đến viếng thăm nghỉ ngơi.

Từ ngoài nhìn vào là bức tượng bán thân lớn của cụ Phan Châu Trinh. Phía sau bức tượng là đền thờ của cụ. Đền thờ xây dựng mô phỏng kiến trúc đền cũ ở Đa Kao với nền hình bát giác.

Bên trong đền thờ có bức hoành phi ghi "Phan Tiên Sinh Từ" (có nghĩa là đền thờ Phan tiên sinh). Chính giữa nhà là bàn thờ cụ Phan Châu Trinh, phía sau có bức đại tự ghi  "Cách Mạng Tiên Khu" (có nghĩa là người làm cách mạng gian nan đầu tiên). 

Bên trái là nơi thờ phu nhân và các con của cụ Phan, bên phải là bia ghi công đức của cụ Phan Châu Trinh và tủ trưng bày các tác phẩm nghiên cứu về nhà yêu nước họ Phan.

Nhà lưu niệm nằm ở bên trái đền thờ, là nơi trưng bày những di vật, di bút, trước tác của cụ và những tư liệu, hiện vật về hoạt động cách mạng của cụ Phan Châu Trinh.

 Nguyễn Quang