Giếng cổ "khổng lồ", di sản "có một không hai" tại Hà Nội

Làng Yên Lộ (phường Yên Nghĩa, quận Hà Đông, TP. Hà Nội) có giếng cổ kích thước rất lớn. Người dân cho biết, giếng có từ khi xây đình niên đại cả trăm năm.

Giếng làng Yên Lộ nằm ven đê Yên Nghĩa, từ xa có thể nhìn thấy rõ qui mô và kích thước rất lớn. Đây được cho là giếng thiêng, rất nhiều câu chuyện huyền bí tồn tại cùng với chiếc giếng cổ này.

Giếng có đường kính miệng lên đến 30m, bề mặt bao phủ một diện tích 800m2. Độ sâu của giếng ước đạt 8m. Ở phía sát chân đê có một lối với hàng chục bậc thang để đi xuống.

Giếng mới được tôn tạo lại trong năm 2019 với một hàng rào bảo vệ bao quanh, bên trong có một hành lang tròn bao lấy miệng giếng và bố trí hàng chục ghế đá để làm chỗ vui chơi thư giãn giống như bến nước xưa vẫn là nơi sinh hoạt cộng đồng.

Giếng có 3 hiện vật đi kèm bao gồm: một cối đá, một tấm bia đá và một cây đại. Hiện tại cây đại đã không còn. Giếng làng Yên Lộ xưa là nguồn cung cấp nước sạch cho cả làng, chiếc cối đá chuyên dùng để giã gạo đồ xôi, nấu cơm làm lễ mỗi khi có những sự kiện quan trọng như lễ hội, Tết Nguyên đán...

Dân làng không ai còn nhớ giếng có từ khi nào, chỉ biết giếng có từ thời lập làng xây đình. Theo ông Trịnh Bá Chính đời thứ 17 của dòng họ Trịnh làng Yên Lộ, đình làng Yên Lộ có niên đại cả nghìn năm.

Chiếc cối đá để cạnh giếng nay đã được đưa về để ở đình làng để bảo tồn.

Giếng làng thường được khơi gần đường cái, ở nơi có nguồn nước dồi dào, không bao giờ cạn để vừa đảm bảo nguồn nước cung cấp, thuận lợi sử dụng, vừa thể hiện mong muốn nơi khởi nguồn của sự sống luôn luôn sinh sôi, nảy nở, đầy ăm ắp, phát triển không ngừng. Trong ảnh là giếng làng Yên Lộ nằm ngay ven đường đê Yên Nghĩa.

Cách giếng lớn một đoạn khá xa, một giếng khác cũng có qui mô lớn nằm ngay ven đường làng Yên Lộ cũng mới được xây sửa tôn tạo lại.

Giếng được lát toàn bộ bằng đá ong, xung quanh trồng dừa vừa cho bóng mát lại mang đến vẻ đẹp thanh bình. Người dân cho biết làng Yên Lộ trước đây có 4 giếng nhưng nay chỉ còn lại 2.

Một am thờ nhỏ đặt bên cạnh giếng.

Chiếc giếng này cũng có độ sâu tương tự như giếng lớn (khoảng 8m) song miệng giếng nhỏ hơn, đường kính chỉ khoảng 25m. Giếng cũng là nơi cung cấp nước sạch nhưng không được sử dụng vào việc làng như giếng lớn nằm ven đê Yên Nghĩa.

Quần thể giếng cũng là nơi vui chơi của người dân song thành giếng có độ cao khá thấp nên có thể nguy hiểm với trẻ nhỏ.

Không chỉ mang ý nghĩa duy trì nguồn nước, sự sống cho dân làng, giếng làng còn như nhịp sống, hơi thở, là nơi chứng kiến những buồn vui, là nơi sinh hoạt cộng đồng của địa phương.

Hữu Nghị