Vật dụng nhỏ góp phần làm nên kì tích lớn

Đoàn dân công Thanh Hóa vận chuyển lương thực bằng xe đạp thồ tiếp tế cho Điện Biên Phủ năm 1954 (ảnh tư liệu)

Chiến thắng Điện Biên Phủ là mốc son chói lọi trong lịch sử đấu tranh giữ nước của dân tộc ta, là chiến công hiển hách làm thay đổi cục diện chính trị thế giới nửa sau thế kỉ hai mươi.

Góp phần làm nên chiến thắng lẫy lừng chấn động địa cầu ấy có công sức của hàng vạn dân công hỏa tuyến mà phương tiện vận chuyển lương thực, thực phẩm cho bộ đội ngoài mặt trận lại là những chiếc xe đạp mang nhãn hiệu Peugeot do chính người Pháp sản xuất. Có lẽ họ (người Pháp) cũng không ngờ rằng, cái sản phẩm dân dụng ấy lại trở thành công cụ đắc lực phục vụ cho cuộc chiến đấu dành chiến thắng “lừng lẫy năm châu, chấn động địa cầu” của Việt Nam...

Nhà báo Pháp G. Roa trong cuốn “Trận Điện Biên Phủ”, đã viết: Tướng Nava bị thua chính là vì những chiếc xe đạp thồ với những kiện hàng từ 200 đến 320 kg, được điều khiển bởi những con người ăn không thật no và ngủ thì nằm ngay trên những mảnh ni-lông trải trên đất...

Đây có thể coi là một minh chứng sinh động cho tinh thần sáng tạo của người Việt Nam. Bằng một vài cải tiến như thêm tay ngai điều khiển vào ghi-đông, gia cố khung xe, quấn thêm vải tăng độ bền cho lốp…mỗi chú “ngựa sắt” có thể chở được từ 200 đến 300 kg. Có xe đạt kỉ lục chở được tới hơn 300 kg... Quả là kì tích có lẽ là có một không hai trên thế giới.

Không chỉ lợi thế về việc tăng năng suất vận tải cao gấp hơn 10 lần dân công gánh bộ, xe đạp thồ còn có thể hoạt động trên những tuyến đường rừng núi, đèo dốc mà xe ô tô không thể đi được. Đây chính là yếu tố làm nên bất ngờ, ngoài dự tính của các sĩ quan chỉ huy Pháp, khi họ cho rằng Việt Minh không thể bảo đảm hậu cần cho một chiến dịch lớn, dài ngày trong điều kiện địa hình phức tạp như ở Tây Bắc.

Kỉ niệm 60 năm Chiến thắng Điện Biên Phủ, xe đạp thồ tham gia phục vụ chiến dịch năm xưa vẫn thu hút sự quan tâm của các nhà nghiên cứu trong và ngoài nước khi họ muốn tiếp tục tìm cách "giải mã" cho sự thất bại của người Pháp. Nhìn vật dụng thô sơ ấy còn lưu lại trong Bảo tàng Điện Biên Phủ, chắc không ít người trẻ hôm nay cảm thấy bất ngờ khi biết rằng vật dụng  nhỏ đó đã góp phần làm nên kì tích lớn của dân tộc Việt Nam...

Xe đạp thồ Điện Biên, một biểu tượng sinh động cho tinh thần Việt Nam, cho cuộc chiến tranh nhân dân dưới sự lãnh đạo sáng suốt của Đảng và Bác Hồ và tài cầm quân thao lược của vị Đại tướng huyền thoại của nhân dân Võ Nguyên Giáp.

Nguyễn Duy Xuân