Ăn có nơi chơi có chốn

Cắt tiết gà hòa vào bình rượu cùng uống đồng lòng thề không tham nhũng

Bạn tôi than:

- Buồn quá ông ạ. Lễ hội làng mình lần này, cũng như mấy năm trước, các quan chức địa phương và các tỉnh ít người về dự quá.

Tôi bênh:

- Cũng phải thông cảm với họ chứ. Lễ hội của làng ông vào rằm tháng giêng, khi đó đã hết nghỉ tết theo quy định Nhà nước, mọi người phải đến công sở tất bật với những công việc đầu năm. Mà làng ta tổ chức lễ hội, lại là lễ hội cấp làng, các quan chức không đến được cũng có cái lý của nó.

Bạn tôi cãi:

- Dào ôi, họ không đến đâu phải là vì bận công việc Nhà nước, mà là họ kéo nhau ùn ùn đi đến một lễ hội khác ở một tỉnh xa khác. Tôi quả thật không thể hiểu tại sao họ có thể bỏ lễ hội ở đây, đến với lễ hội tỉnh khác trong khi hai lễ hội đều giống nhau ở nhiều điểm. Về xuất xứ, cả hai lễ hội đều có từ 400 đến 600 năm về trước. Về thời gian tổ chức, cả hai lễ hội cũng làm từ 14 đến 16 tháng giêng âm lịch. Còn về xếp hạng lễ hội ở đó, như Viện trưởng Viện Văn hóa nghệ thuật Việt Nam đã khẳng định: cũng vẫn chỉ là một lễ hội cấp làng do người dân bản địa phục dựng và tổ chức.

Tôi bảo:

- Ông không biết rồi. Đành rằng cả hai lễ hội đều có nhiều điểm tương đồng, nhưng lại có một điểm khác nhau lớn, rất lớn đấy, do đó nhiều quan chức bỏ lễ hội làng ông mà đi đến lễ hội khác cũng đúng thôi. Tôi hỏi ông nhé, lễ hội làng ông mang ý nghĩa gì?

Bạn tôi bảo:

- Lễ hội của làng Hòa Liễu xã Thuận Thiên, huyện Kiến Thụy (Hải Phòng) của chúng tôi gọi là lễ hội Minh Thệ, có từ đời nhà Mạc. Mọi người dự lễ hội tập trung ở sân đình. Chủ lễ dâng hương xong, vị đại diện tư văn dõng dạc đọc hịch văn“tất cả chức sắc chức dịch, bô lão và nhân dân; từ kẻ sĩ đến nhà nông trong hương thôn, ai dùng của công xây dựng việc công xin thần linhủng hộ, ngược lại người nào lấy của công về làm của tư xin thần linh đả tử y như lời thề”.Mọi người tham dự cùng hô vang “y như miệng thề” với thái độ trang nghiêm. Đọc xong, chủ lễ cầm dao bầu  cắm xuống đài thề tỏ rõ quyết tâm. Tiếp theo là lễ cắt tiết gà hòa vào bình rượu để mọi người cùng uống biểu thị sự cam kết giữ đúng lời thề trước thần linh và bá tánh. Vì vậy Lễ hội Minh Thệ tới nay vẫn được coi là lễ hội quan thề duy nhất ở Việt Nam với nghi thức các chức sắc cắt tiết gà uống thề không tham nhũng.

Tôi cười, bảo:

- Ông đã biết nhiều quan chức bỏ lễ hội này của làng ông mà đổ xô đến dự lễ hội tỉnh khác là lễ hội khai ấn Đền Trần. Nhưng ông có biết họ đến đó hành lễ để nhằm mục đích gì không? Để xin bằng được tờ ấn với mong ước sẽ được thăng tiến trong nghề nghiệp! Có phóng viên một tờ báo dự lễ hội ở đó năm nay đã đăng trên báo mô tả cảnh lễ hội này rằng: Để cầu lợi, bên trong đền, người người chen nhau làm lễ, người này lễ vào lưng người kia, lễ nhà này chồng lên lễ nhà nọ, không chỉ người dân mà những vị khách mời của ban tổ chức cũng chen nhau, thậm chí còn lớn tiếng chửi bới, ai cũng hòng giành chỗ đẹp nhất cho riêng mình. 22g30 đêm, cả Đền Trần như bị chấn động bởi bão người ùn ùn kéo vào cướp lộc, làm lễ trước sự bất lực của lực lượng công an. Có hai vị quan khách trang phục chỉnh tề, sang trọng cũng vứt bỏ vẻ đạo mạo của quan chức thường ngày, nhanh chóng lao tới cướp hoa trên bàn thờ rồi xé làm đôi chia lộc mỗi người một nửa. Một số vị khác nhảy lên cướp nến còn đang cháy dở. Lý giải về nguyên nhân hằng năm nhiều quan chức đều đi lễ đền Trần để cướp lộc, xin ấn, vì nghe đồn thổi đền Trần thiêng lắm, có lá ấn trong nhà là quan, lộc luôn hanh thông, nên bận đến mấy, năm nào “quan” xã, “quan” huyện, quan tỉnh nhiều nơi cũng nô nức đến Đền Trần xin ấn để mong được thăng quan tiến chức.

Bạn tôi gật gù:

- À ra vậy!

Tôi bèn bảo:

- Vậy tôi hỏi ông, ông phải nói thực lòng nhé! Lễ hội Minh Thệ của làng ta là lễ hội để các quan chức thề không tham nhũng, còn lễ hội tỉnh bạn là lễ hội Đền Trần để các quan chức xin ấn cầu mong thăng quan tiến chức, nếu ông là quan chức, ăn có nơi, chơi có chốn, ông bỏ lễ hội nào, đến lễ hội nào?

Hỏi xong, tôi liếc nhìn, thấy ông bạn chỉ cười hì hì, không trả lời, nói lảng sang câu chuyện khác. Thói đời là vậy!

Nguyễn Đoàn