Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng dự hội nghị cấp cao Đông Á

Tổng thư ký Liên Hiệp Quốc Ban Ki-moon và Chủ tịch Ngân hàng Phát triển Châu Á (ADB) Takehiko Nakao được mời tham dự và phát biểu trong phần khai mạc với tư cách là khách mời của nước Chủ tịch.

Hướng tới kỷ niệm 10 năm thành lập EAS, Hội nghị đề cao các thành tựu quan trọng đã đạt được, đồng thời cần đề ra các định hướng nhằm làm hợp tác EAS hiệu quả và thiết thực hơn; tiếp tục khẳng định thúc đẩy  những mục tiêu và giá trị cơ bản của EAS như đã được ghi trong Tuyên bố Kuala Lumpur năm 2005 và Tuyên bố Hà Nội 2010, là diễn đàn của các nhà lãnh đạo bàn về những vấn đề chiến lược, quan trọng có liên quan đến hòa bình, ổn định và phát triển của khu vực; là một bộ phận cấu thành của cấu trúc khu vực Đông Á vì hòa bình, hợp tác và phát triển.

Cùng với việc ra Tuyên bố của Chủ tịch Hội nghị, Hội nghị lần này cũng đã thông qua Tuyên bố về chống buôn bán động, thực vật hoang dã; Tuyên bố về Quy trình Ứng phó nhanh thảm hoạ; Tuyên bố về Ứng phó khu vực đối với dịch bệnh Ebola; và Tuyên bố lên án các tổ chức khủng bố tại Iraq và Syria tăng cường sử dụng bạo lực và tàn ác.

Phát biểu tại Hội nghị, Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng nêu rõ trong 10 năm qua, tiến trình Cấp cao Đông Á đã góp phần quan trọng tăng cường đối thoại và hợp tác giữa các nước. Tiến trình Cấp cao Đông Á đã trở thành một phần quan trọng và không thể thiếu của cấu trúc khu vực đang định hình, trong đó ASEAN giữ vai trò chủ đạo. Cấp cao Đông Á đã đóng góp quan trọng cho hòa bình, an ninh, ổn định và phát triển ở khu vực. Tuy nhiên, Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng cho rằng khu vực hiện vẫn đối mặt với không ít các thách thức về an ninh, cả truyền thống lẫn phi truyền thống, như thiên tai, dịch bệnh, tội phạm xuyên quốc gia, biến đổi khí hậu, an ninh năng lượng, an ninh hàng hải, tranh chấp lãnh thổ…Trong bối cảnh đó, cần có một tầm nhìn dài hạn để xây dựng một cấu trúc khu vực vì hòa bình, ổn định và phát triển ở Đông Á.

Theo Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng, cần phát huy hơn nữa vai trò của Cấp cao Đông Á trong  các vấn đề có tầm quan trọng chiến lược, trước hết là thúc đẩy phát triển kinh tế và tiến trình liên kết, hội nhập khu vực. Cần bàn phương hướng và biện pháp tăng cường hợp tác khu vực, hỗ trợ những nỗ lực phát triển kinh tế bền vững; ủng hộ ASEAN hướng tới Cộng đồng vào 2015, cũng như các nỗ lực đàm phán về hội nhập, tự do hóa thương mại khu vực, trong đó có xây dựng Đối tác Kinh tế Toàn diện Khu vực (RCEP) và Đối tác xuyên Thái Bình Dương (TPP).

 Hai là, tăng cường hợp tác ứng phó hiệu quả với những thách thức toàn cầu, nhất là phối hợp ứng phó với  thảm họa thiên tai, bão lụt, biến đổi khí hậu và nước biển dâng.

Ba là, tăng cường bảo đảm hoà bình, ổn định và an ninh tại khu vực. Cấp cao Đông Á, với tư cách là diễn đàn đối thoại của các nhà Lãnh đạo cần tăng cường hơn nữa tham vấn, đối thoại và hợp tác về các vấn đề có liên quan đến hòa bình, an ninh và phát triển ở khu vực, đặc biệt là về xây dựng và củng cố lòng tin chiến lược, sự tin cậy và hiểu biết lẫn nhau ở khu vực. Cần tiếp tục nỗ lực để xây dựng và chia sẻ các quy định, chuẩn mực ứng xử chung ở khu vực, trên cơ sở tuân thủ luật pháp quốc tế và các thỏa thuận đã đạt được. Hoan nghênh các đề xuất nhằm tăng cường hợp tác và an ninh ở khu vực Đông Á, trong đó có đề xuất về việc xây dựng các khuôn khổ cho quan hệ và ứng xử chung giữa các quốc gia.

Bốn là, rà soát tiến trình Cấp cao Đông Á; đánh giá những tiến triển của tiến trình Cấp cao Đông Á trong gần 10 năm qua và đưa ra định hướng phát triển trong những năm tới, tăng cường hơn nữa vai trò của Cấp cao Đông Á trong đó ASEAN đóng vai trò trung tâm, theo đúng mục tiêu và thể thức đã được quy định trong Tuyên bố Kuala Lumpur 2005, Tuyên bố Hà Nội 2010 và các Tuyên bố có liên quan; đồng thời, tiếp tục rà soát và đề ra các định hướng, lĩnh vực hợp tác ưu tiên, hoàn thiện cơ chế thực hiện phù hợp để triển khai các quyết định của Lãnh đạo Cấp cao, thúc đẩy tiến trình Cấp cao Đông Á theo hướng hành động.

Về vấn đề Biển Đông, Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng nhấn mạnh, hòa bình, ổn định, an ninh, an toàn, tự do hàng hải và hàng không ở Biển Đông là lợi ích và quan tâm chung của các nước trong và ngoài khu vực. Do đó, các bên liên quan cần nghiêm túc tuân thủ luật pháp quốc tế, trong đó có Công ước của Liên hợp quốc về Luật biển 1982; giải quyết tranh chấp bằng biện pháp hòa bình, không sử dụng hay đe dọa sử dụng vũ lực; thực hiện đầy đủ và nghiêm túc Tuyên bố về Ứng xử của các bên ở Biển Đông (DOC), nhất là thực hiện Điều 5 của DOC về kiềm chế, không có hành động làm phức tạp thêm, gia tăng căng thẳng, hay thay đổi nguyên trạng ở Biển Đông.

Sự hợp tác và phát triển thịnh vượng chỉ diễn ra thuận lợi trong môi trường hòa bình, an ninh, ổn định ở khu vực trên cơ sở bảo đảm và củng cố được lòng tin chiến lược giữa các quốc gia, bao gồm cả lòng tin chiến lược trong bảo đảm an ninh, an toàn, tự do hàng hải và hàng không ở khu vực.

Hoan nghênh những tiến bộ đạt được trong tham vấn vừa qua giữa ASEAN và Trung Quốc, trong đó có việc cam kết sẽ đề ra các biện pháp cụ thể và cơ chế nhằm bảo đảm tuân thủ Tuyên bố DOC, nhất là Điều 5 của Tuyên bố; cũng như về việc sớm đạt được Bộ Quy tắc ứng xử (COC), thống nhất xây dựng và triển khai ngay các biện pháp “thu hoạch sớm”, như lập đường dây nóng giữa hai bên nhằm thúc đẩy xây dựng lòng tin, ngăn ngừa sự cố, căng thẳng; đẩy mạnh thương lượng nhằm sớm đạt được Bộ Quy tắc ứng xử ở Biển Đông (COC).

P.Thảo