Thất bại nhà ở xã hội do thiếu quỹ đất và "đói" vốn

Ông Hà Quang Hưng, Cục Phó Cục Quản lý Nhà và thị trường Bất động sản (Bộ Xây dựng) cho biết như vậy về kết quả phát triển nhà ở xã hội chưa đạt mục tiêu đề ra. 

Đạt gần 42% chỉ tiêu sau 10 năm

Tại Hội thảo Dự án "Xây dựng chính sách tổng thể nhà ở xã hội Việt Nam trong giai đoạn 2021-2030" do Bộ Xây dựng tổ chức chiều ngày 20/4, ông Hà Quang Hưng, Cục Phó Cục Quản lý Nhà và thị trường Bất động sản (Bộ Xây dựng) chia sẻ với PV Tiền Phong xoay quanh việc phát triển nhà ở xã hội (NƠXH).

- Sau 10 năm thực hiện Chiến lược phát triển nhà quốc gia, xin ông cho biết kết quả thực hiện chương trình nhà ở thế nào?

Sau gần 10 năm thực hiện Chiến lược phát triển nhà ở quốc gia, kết quả thực hiện các chương trình phát triển NƠXH đạt được nhiều kết quả nhất định, nhất là nhà ở xã hội cho người có thu nhập thấp khu vực đô thị, công nhân KCN gặp khó khăn về nhà ở, góp phần đáng kể vào chính sách đảm bảo an sinh xã hội của đất nước. Cụ thể là:

Đến nay, trên địa bàn cả nước, đã hoàn thành 249 dự án nhà ở xã hội khu vực đô thị và công nhân KCN, quy mô xây dựng khoảng hơn 104.200 căn, với tổng diện tích hơn 5.210.000 m2. Đang tiếp tục triển khai 264 dự án, với quy mô xây dựng khoảng 219.000 căn, với tổng diện tích khoảng 10.950.000 m2. Trong đó:

Chương trình phát triển NƠXH cho người có thu nhập thấp tại khu vực đô thị, hiện nay đã hoàn thành việc đầu tư xây dựng 138 dự án, quy mô xây dựng khoảng 57.200 căn hộ, với tổng diện tích khoảng 2.860.000 m2. Đang tiếp tục triển khai 173 dự án, quy mô xây dựng khoảng 128.500 căn hộ, với tổng diện tích khoảng 6.425.000 m2.

Chương trình phát triển NƠXH dành cho công nhân khu công nghiệp, đến nay đã hoàn thành việc đầu tư xây dựng 111 dự án, với quy mô xây dựng khoảng 47.000 căn hộ, với tổng diện tích 2.350.000 m2 Đang tiếp tục triển khai 91 dự án với quy mô xây dựng khoảng 90.500 căn hộ, tổng diện tích 4.525.000 m2.

Như vậy, sau 10 năm thực hiện Chiến lược phát triển nhà ở quốc gia, chỉ tiêu phát triển NƠXH đã đạt được những kết quả rất đáng ghi nhận, tuy nhiên, với tổng diện tích hơn 5,2 triệu m2 NƠXH đã xây dựng thì mới chỉ đạt được khoảng 41,7% so với mục tiêu đề ra theo Chiến lược phát triển nhà ở quốc gia đến năm 2020 (12,5 triệu m2 nhà ở).

Thiếu quỹ đất sạch và "đói" vốn

- Rõ ràng, so với mục tiêu đề ra, NƠXH vẫn chưa thực hiện được, đâu là nguyên nhân thưa ông?

Có 2 nhóm nguyên nhân chủ yếu dẫn đến kết quả phát triển nhà ở xã hội chưa đạt mục tiêu đề ra trong Chiến lược phát triển nhà ở quốc gia, đó là: Tại một số địa phương, trong quy hoạch đô thị, khu công nghiệp chưa xác định rõ quỹ đất cho phát triển nhà ở xã hội, chưa thực hiện nghiêm quy định dành 20% quỹ đất trong các dự án nhà ở thương mại để phát triển NƠXH hoặc có bố trí nhưng ở tại các vị trí không thuận lợi hoặc chưa giải phóng xong mặt bằng..., dẫn đến thiếu quỹ đất sạch để triển khai các dự án NƠXH...;

Cùng đó, hạn chế về nguồn vốn tín dụng ưu đãi cho phát triển nhà ở xã hội, trong đó ngân sách bố trí cho Ngân hàng Chính sách xã hội trong giai đoạn 2016-2020 đạt thấp, khoảng 2.163/9.000 tỷ đồng (chỉ đáp ứng khoảng 24% so với nhu cầu của Ngân hàng Chính sách xã hội); nguồn vốn để cấp bù lãi suất cho các tổ chức tín dụng để cho vay thực hiện chính sách NƠXH đến nay vẫn chưa được bố trí. Vì vậy, có nhiều dự án NƠXH không thể triển khai thực hiện do không có vốn.

Để tiếp tục thúc đẩy phát triển nhà ở xã hội cho các đối tượng thu nhập thấp khu vực đô thị và công nhân KCN, trong thời gian qua cũng như trong giai đoạn tới, Bộ Xây dựng sẽ tập trung vào một số giải pháp sau:

Vừa qua, Bộ Xây dựng đã tham mưu Chính phủ ban hành Nghị định số 49/2021/NĐ-CP ngày 01/4/2021 sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định số 100/2015/NĐ-CP về phát triển và quản lý nhà ở xã hội nhằm tháo gỡ một số tồn tại, khó khăn vướng mắc trong phát triển nhà ở xã hội trong thời gian qua như: quy định về việc bố trí quỹ đất đã đầu tư hạ tầng kỹ thuật trong các dự án nhà ở thương mại, dự án khu đô thị để phát triển nhà ở xã hội; về điều kiện, tiêu chí lựa chọn chủ đầu tư dự án nhà ở xã hội; về quy trình, thủ tục xét duyệt, mua bán nhà ở xã hội...

Dự kiến cuối quý II/2021, Bộ Xây dựng sẽ ban hành Thông tư hướng dẫn các nhiệm vụ được Chính phủ giao trong Nghị định số 49/2021/NĐ-CP trong đó có quy định việc lựa chọn chủ đầu tư dự án đầu tư xây dựng nhà ở xã hội, là một trong những vướng mắc lớn trong thời gian vừa qua.

Tuy nhiên, còn có một số vấn đề bất cập liên quan đến phát triển nhà ở xã hội chưa thể tháo gỡ được ở Nghị định số 49/2021/NĐ-CP do vướng mắc quy định của Luật Nhà ở 2014. Chính vì vậy, Bộ Xây dựng đang tiếp tục nghiên cứu, đề xuất báo cáo các cơ quan có thẩm quyền trong quá trình sửa đổi Luật Nhà ở, Chiến lược phát triển nhà ở quốc gia trong thời gian tới.

Hiện nay, Bộ Xây dựng đang triển khai thực hiện việc nghiên cứu, xây dựng Chiến lược nhà ở quốc gia mới thay thế Chiến lược phát triển nhà ở quốc gia đến năm 2020, tầm nhìn đến năm 2030. Bộ Xây dựng đã có văn bản đề nghị các địa phương báo cáo kết quả thực hiện Chiến lược phát triển nhà ở quốc gia tại địa phương.

Đặc biệt, về vốn vay, thực hiện Nghị quyết số 41/NQ-CP của Chính phủ, Bộ Xây dựng sẽ phối hợp với Bộ Kế hoạch-Đầu tư, Bộ Tài chính, Ngân hàng Nhà nước Việt nam, Ngân hàng Chính sách xã hội báo cáo các cấp có thẩm quyền xem xét, sớm bố trí nguồn vốn để cấp bù lãi suất cho các Ngân hàng thương mại để cho vay nhà ở xã hội và bổ sung nguồn vốn cho Ngân hàng chính sách xã hội để cho vay NƠXH. Theo đó, đề nghị bổ sung khoảng 1.000 tỷ đồng cho Ngân hàng Chính sách xã hội theo Nghị quyết số 71/2018/QH14 và khoảng 2.000 tỷ đồng cho các tổ chức tín dụng để thực hiện hỗ trợ cho vay NƠXH.

Xin cảm ơn ông!