Việt Nam có lệnh "phong sát" nghệ sĩ không?

Thời gian gần đây những ngôi sao, nghệ sĩ Hoa ngữ như Phạm Băng Băng, Triệu Vy, Trịnh Sảng, Ngô Diệc Phàm đã bị cơ quan văn hóa Trung Quốc áp dụng lệnh "phong sát". Với lệnh này, sự nghiệp, danh tiếng, hào quang của các ngôi sao, nghệ sĩ xây dựng trong nhiều ngày thường bị hủy hoại, xóa sạch chỉ sau một thời gian ngắn.

"Phong sát" là gì?

"Phong" là phong tỏa, bao vây. "Sát" nghĩa là giết hại. Theo như Từ điển tiếng Trung thì "phong sát" sẽ được dịch là "dùng lệnh cấm hoặc phong tỏa để ngăn một người tiếp tục xuất hiện trong một lĩnh vực nhất định".

Phong sát bao gồm:

1. Ngăn không cho các nhân vật như ngôi sao, nghệ sĩ,… tham gia hoạt động nghệ thuật hoặc một số công việc nhất định. Diễn viên bị cấm đóng phim, ca sĩ thì bị cấm ca hát, cấm biểu diễn.
2. Cấm các phương tiện truyền thông phát sóng chương trình, tin tức về họ. 
3. Tất cả bài đăng trên các trang mạng xã hội của người bị "phong sát" cũng sẽ được kiểm soát chặt chẽ. 
4. Gỡ sạch sẽ tất cả biển quảng cáo, hình ảnh có liên quan ở nơi công cộng. Có nghĩa là cấm tuyệt đối xuất hiện trước công chúng.
5. Theo trang mạng tìm kiếm Baidu của Trung Quốc, phong sát thường là một lệnh cấm vĩnh viễn do các cơ quan thẩm quyền áp đặt lên một số nghệ sĩ nhất định.

Việt Nam có áp lệnh "phong sát" với nghệ sĩ không?

Theo Luật sư Quách Thành Lực, Đoàn Luật sư TP Hà Nội, hiện nay ở Việt Nam không có những lệnh cấm biểu diễn nghệ thuật dành cho nghệ sĩ, người biểu diễn vi phạm ngặt nghèo như vậy. Tuy nhiên những lệnh cấm biểu diễn trong thời hạn nhất định đã được quy định tại Nghị định 38/2021/NĐ-CP, ngày 29 tháng 3 năm 2021 của Chính phủ về xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực văn hóa và quảng cáo.

Cụ thể tại khoản 5, điều 11 với các hành vi vi phạm chính như:

1. a) Biểu diễn nghệ thuật mà thực hiện hành vi không phù hợp với văn hóa truyền thống, lứa tuổi, giới tính theo quy định của pháp luật;
2. b) Biểu diễn nghệ thuật, thi, liên hoan có nội dung kích động bạo lực; ảnh hưởng xấu đến quan hệ đối ngoại; sử dụng trang phục, từ ngữ, âm thanh, hình ảnh, động tác, phương tiện biểu đạt, hình thức biểu diễn hành vi trái với thuần phong, mỹ tục của dân tộc; tác động tiêu cực đến đạo đức, sức khỏe cộng đồng và tâm lý xã hội; xâm phạm quyền và lợi ích hợp pháp của các tổ chức, cá nhân;
3. c) Biểu diễn nghệ thuật, thi, liên hoan có nội dung xuyên tạc lịch sử, độc lập, chủ quyền và toàn vẹn lãnh thổ; phủ nhận thành tựu cách mạng; xúc phạm tín ngưỡng, tôn giáo; xúc phạm lãnh tụ, anh hùng dân tộc, danh nhân.

Người biểu diễn ngoài việc bị phạt tiền từ 25-30 triệu đồng còn bị đình chỉ hoạt động biểu diễn từ 6-12 tháng.

Thêm nữa nếu hành vi biểu diễn có nội dung khiêu dâm, đồi trụy với số lượng số hóa với dung lượng 01 gigabyte (GB), ảnh từ 100 ảnh hoặc phổ biến cho từ 10 người thì ngoài cải tạo không giam giữ đến 03 năm, hoặc phạt tù từ 06 tháng đến 03 năm; người phạm tội còn bị cấm hành nghề hoặc làm công việc nhất định từ 01 năm đến 05 năm theo điều 326, Bộ luật hình sự.

Trong thực tế năm 2014, ca sĩ Hương Tràm do mặc trang phục phản cảm khi biểu diễn nghệ thuật, đã bị Sở Văn hóa - Thể thao và Du lịch Hà Nội ra quyết định xử phạt 10 triệu đồng và cấm diễn 3 tháng tại Hà Nội.                                                     

Các cơ quan có thẩm quyền khi áp dụng đúng, đầy đủ và triệt để các quy định pháp luật hiện hành với các hoạt động biểu diễn nghệ thuật sẽ giúp hạn chế những tiêu cực, phản cảm trong hoạt động nghệ thuật biểu diễn. Song song với đó việc làm này góp phần chuẩn hóa, nâng cao trình độ thẩm mỹ của công chúng trong lĩnh vực nghệ thuật.