Không cứu người gặp nạn còn livestream "câu view" có thể nhận mấy năm tù?

Cứu giúp người gặp nạn là hành vi tốt đẹp, tuy nhiên trong cuộc sống hiện nay có nhiều trường hợp dàn cảnh, lừa gạt khiến nhiều người lo sợ và dè dặt khi nhìn thấy có người bị nạn. 

Tuy nhiên, trong một số trường hợp, nạn nhân bị nạn thực sự và có thể nguy hiểm tính mạng. Lúc này, nếu nhìn thấy nhưng không cứu giúp có bị truy cứu trách nhiệm hình sự không? 

Mời bạn đọc gặp gỡ Luật sư Phan Vũ Tuấn, đến từ Văn phòng Luật Phan Law Vietnam để cùng tìm hiểu.

Thưa luật sư, nếu tình cờ trông thấy có người gặp nạn cần cứu giúp nhưng lại vì nghĩ tới an toàn của bản thân mà làm ngơ, không cứu giúp thì có bị xem là vi phạm pháp luật không?

L.s Phan Vũ Tuấn: Về khía cạnh đạo đức, việc thấy người bị nạn mà không giúp đỡ còn gặp nhiều tranh cãi trong quan điểm xã hội. Tuy nhiên, tất cả đều được điều chỉnh theo quy định của pháp luật. 

Điều 132 Bộ Luật Hình sự 2015 - sửa đổi bổ sung 2017 có quy định, những hành vi bỏ mặc người khác trong trạng thái người đó đang nguy hiểm tính mạng cũng là 1 hành vi vi phạm pháp luật, có thể bị phạt tù đến 5 năm.

Nguyên nhân là vì hành động phạm tội có 2 trạng thái: hành động phạm tội và không hành động phạm tội. Không cứu người gặp nạn là một ví dụ cho việc không hành động phạm tội. Khi thấy một người gặp nguy hiểm mà lại “ngó lơ” thì bản chất là không hoàn thành nghĩa vụ của một công dân đối với xã hội.

Nếu đó là tai nạn giao thông, còn có những quy định và hình thức xử phạt riêng về hành chánh trong lĩnh vực giao thông.

Nhiều người không chỉ không cứu giúp mà còn đứng xem, chụp ảnh, quay hình để đăng lên mạng xã hội, cười đùa trước tai nạn của người khác. Hành vi này có bị truy cứu trách nhiệm hình sự không thưa luật sư?

L.s Phan Vũ Tuấn: Ranh giới giữa việc đưa tin và câu view rất mong manh. Pháp luật có quy định rất rõ ràng, trong những trường hợp cụ thể sẽ có áp dụng những quy phạm pháp luật cụ thể. 

Trong bất cứ trường hợp nào, việc đưa tin và hình ảnh của người khác đều là vi phạm pháp luật khi đối tượng không đồng ý.  Bất kể mục đích sử dụng có tốt đẹp hay không thì khi sử dụng hình ảnh của một người cần có được sự cho phép của chính người đó.

Nhưng để đảm bảo cho tin tức được lan truyền nhanh, người ta thường bỏ qua cho việc sử dụng hình ảnh nếu mục đích sử dụng thuần túy chỉ là đưa tin.

Trong trường hợp livestream, quay phim, chụp ảnh người khác với mục đích mua vui, câu view mà chưa được sự đồng ý của đối tượng thì đây chắc chắn là hành vi vi phạm pháp luật.

Bên cạnh đó, hành động đăng tải hình ảnh của người khác lên mạng xã hội sẽ vi phạm pháp luật cả 2 vấn đề: vi phạm quyền dân sự đối với hình ảnh cá nhân và vi phạm luật an ninh mạng.

Những hành động này có thể bị xử lý hành chính hoặc trong 1 số trường hợp nghiêm trọng hoàn toàn có thể bị phạt ở mức rất cao. Ngoài ra, còn có thể bị khởi tố hình sự tội bôi nhọ người khác nếu sử dụng những hình ảnh nhạy cảm, không đúng đắn.

Ở góc độ cá nhân, luật sư nghĩ sao về vấn đề này? Theo luật sư, phải làm thế nào để có thể vẹn toàn giữa việc cứu giúp người gặp nạn và đảm bảo được an toàn cho bản thân mình?

L.s Phan Vũ Tuấn: Về quy tắc, chúng ta cần sống và làm việc tuân thủ theo quy định của pháp luật. Không thể lấy bất kỳ lý do gì để vi phạm pháp luật, cũng như việc không thể vì sợ mà không thực hiện nghĩa vụ cứu người.

Trên thực thế, không nhất thiết lao vào vụ tai nạn hoặc áp sát người bị nạn mà hoàn toàn có thể thực hiện hành động cứu giúp bằng cách gọi cho 115 hoặc các cơ quan chức năng nhờ giúp đỡ. 

Chúng ta là thành viên của một xã hội thì chúng ta cần có nghĩa vụ với xã hội đó. Hãy hành xử như một người văn minh bằng cách làm tất cả mọi việc tuân thủ theo quy định của pháp luật.