Bé gái bị mẹ kế bạo hành: Dạy trẻ bằng đòn roi không thể là "việc gia đình"

Trao đổi với PV Dân trí về vụ việc cháu bé N.T.V.A (8 tuổi) sống tại chung cư cao cấp ở TPHCM bị hành hung đến tử vong, người bị tình nghi là vợ sắp cưới của bố em, sắp thành "mẹ kế" của em, ông Đặng Hoa Nam, Cục trưởng Cục Trẻ em, Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội nhận định, sự việc quá đau lòng và yêu cầu nghiêm trị.

Thưa ông, vụ bạo hành cháu bé 8 tuổi tại TPHCM gây nên cái chết đau lòng của đứa trẻ gây rúng động dư luận những ngày qua. Với tư cách là cơ quan quản lý nhà nước về bảo vệ trẻ em, ông nhìn nhận vụ việc này như thế nào?

- Đây lại là một vụ việc xâm hại trẻ em bằng hành vi bạo lực rất nghiêm trọng dẫn đến tử vong. Bất kỳ hành vi bạo lực trẻ em nào khi được các phương thông tin phản ánh, đặc biệt những vụ gây thương vong nặng nề cho con trẻ đều làm dậy sóng dư luận.

Xã hội xót thương, phẫn nộ, lên án và yêu cầu nghiêm trị người gây tội ác. Nhưng vấn đề đặt ra ở đây là làm thế nào để những chuyện quá đau lòng như này không lặp lại và chấm dứt các trường hợp trẻ em bị hành hạ dã man bởi chính cha/mẹ và những người có trách nhiệm pháp lý và đạo lý là phải yêu thương, che chở, bảo vệ đứa con của họ.

Tôi càng thấy xót xa hơn khi vụ việc lại xảy ra ở một khu chung cư thuộc hạng cao cấp, sang trọng tại một thành phố đông đúc, đầy đủ các thiết chế, tổ chức, dịch vụ bảo vệ trẻ em, ở mức nhất cả nước mà hành vi không bị tố giác để ngăn chặn kịp thời.

- Thực tế, gần đây xuất hiện khá nhiều vụ việc con riêng của vợ, hoặc chồng bị hành hung, đánh đập, vụ việc này đau lòng hơn khi cháu bé bị hành hung đến chết. Ông có nhìn nhận gì về việc cả xã hội đang chăm lo, tổ chức tốt nhất cho trẻ em mà lại xảy ra những sự việc như này. Chúng ta cần làm gì để những vụ việc đau lòng kể trên không xảy ra?

- Việc bé N.T.V.A ở phường 22, quận Bình Thạnh, Thành phố Hồ Chí Minh nghi bị chính người sống trong gia đình, là bạn tình của bố đẻ hành hạ, đánh đập đến tử vong làm tôi liên tưởng một vụ án khác. Đó là vụ Nguyễn Minh Tuấn (32 tuổi, ở Hà Nội) - đối tượng đã bị phạt tử hình cuối năm 2020 do vừa sử dụng ma túy, vừa bạo hành con gái riêng 3 tuổi của vợ đến mức cháu bé tử vong.

Mẹ của nạn nhân, Nguyễn Thị Lan Anh (30 tuổi) phải nhận án chung thân sau khi cơ quan bảo vệ pháp luật xác định người này cùng chồng mới "dạy dỗ con" từ 8h ngày 29/3/2020 đến 2h sáng hôm sau.

Những mức hình phạt nghiêm khắc nhất đã và rồi sẽ được tuyên và sẽ phải thực thi nhưng vẫn còn đó những vấn đề về sự hiểu biết, tuân thủ và biết sợ pháp luật trước khi xuống tay bạo hành, chà đạp những đứa trẻ non nớt của những người lớn tự cho mình "có quyền" bắt những đứa trẻ phải tuân thủ bằng mọi cách, trút cơn giận dữ, sự thù hận vô cớ lên thân thể và tinh thần những cháu bé không có khả năng tự vệ.

Tôi thực sự cảm thấy day dứt vì những bản án chung thân, tử hình vừa mới vừa được tuyên năm trước không được dư luận, xã hội biết tới hay những kết cục đó vẫn không làm run sợ những người như Võ Nguyễn Quỳnh Trang và cả người là cha đẻ bé N.T.V.A?

Tôi cũng thấy chúng ta còn rất nhiều việc phải làm khi mà đã có rất nhiều thông tin, sản phẩm truyền thông trên các kênh báo chí và mạng xã hội hướng dẫn kiến thức, kỹ năng phòng ngừa, phát hiện, tố cáo những hành vi xâm hại trẻ em nhưng vẫn tiếp tục có những sự việc xót thương như vậy, rồi vẫn tiếp tục có những bình luận "giá như" muộn mằn thốt ra sau những vụ việc như vụ bé N.T.V.A đang gây phẫn nộ xã hội những ngày này.

- Dấu hiệu bé N.T.V.A bị bạo hành đã từng được người dân xung quanh báo cáo lên Ban quản lý khu chung cư cao cấp, như ông đề cập, nhưng có lẽ chuyện không được để ý. Việc "dạy dỗ" con trẻ đến mức vô pháp, hành vi đánh đập, bạo hành cháu bé trở thành việc riêng của gia đình khiến trẻ phải sống trong tủi nhục rồi ra đi đau đớn. Có ý kiến đánh giá, nguyên nhân cái chết của cháu bé là do cả đòn roi và sự im lặng, thiếu trách nhiệm, vô cảm của rất nhiều người, của cả xã hội, thưa ông?

- Tôi nhấn mạnh trước hết, mọi trẻ em đều được bảo vệ bằng pháp luật, mọi hành vi gây tổn hại cho trẻ em đều bị các cơ quan thực thi pháp luật xử lý, can thiệp bất luận là chuyện dạy con hay dạy học trò.

Trong một xã hội văn minh, tiến bộ và pháp quyền mà chúng ta đang chung tay xây dựng, không thể tồn tại truyền thống hay phương pháp giáo dục, dạy dỗ trẻ em bằng roi vọt, bạo hành, xúc phạm.

Một khi sự tổn hại về thể chất, tinh thần của đứa trẻ đã xảy ra, một khi sức khỏe, tính mạng của con trẻ đã bị cướp mất một cách oan ức thì mọi sự dựa dẫm vào cái gọi là mục đích dạy dỗ chỉ là ngụy biện, để trốn trách sự trừng phạt của pháp luật.

Thứ hai, mọi hành vi xâm hại trẻ em cho dù là nguy cơ hay hiện hữu thì không thể là "chuyện riêng" của bất kỳ bậc cha mẹ, gia đình nào. Trách nhiệm cung cấp, xử lý, thông tin, thông báo, tố giác hành vi xâm hại trẻ em, trường hợp trẻ em bị xâm hại hoặc có nguy cơ bị bạo lực, bóc lột, bỏ rơi của mọi cơ quan, tổ chức, cơ sở giáo dục, gia đình, cá nhân đến cơ quan có thẩm quyền đã được Luật trẻ em 2016 quy định.

Cơ quan Lao động - Thương binh và xã hội, cơ quan Công an các cấp và Ủy ban nhân dân cấp xã/phường là những nơi có trách nhiệm và thẩm quyền tiếp nhận, xử lý thông tin, thông báo, tố giác và phối hợp để xác minh, đánh giá, điều tra về hành vi xâm hại, tình trạng mất an toàn hoặc gây tổn hại, nguy cơ gây tổn hại đối với trẻ em.

Tổng đài điện thoại quốc gia bảo vệ trẻ em (số 111) đã được thiết lập, thường trực tiếp nhận, xử lý thông tin, thông báo, tố giác hành vi xâm hại trẻ em. Quy trình tiếp nhận và xử lý thông tin, thông báo, tố giác mọi hành vi xâm hại trẻ em đã được quy định cụ thể tại Nghị định số 56/2017/NĐ-CP của Chính phủ.

Vì vậy, để cứu sức khỏe và sinh mạng của trẻ em khỏi những vụ việc xâm hại, bạo hành, mọi cá nhân, cơ quan, tổ chức có trách nhiệm thông báo nhanh nhất, sớm nhất đến các cơ quan chức năng bảo vệ trẻ em, đặc biệt là Tổng đài 111.

- Xin cảm ơn ông!