Vì sao danh ca Khánh Ly thường xuyên nhắc đến sự ra đi?

"Đừng sợ điều gì cả, kể cả cái chết..."

Cách đây 4 năm, trong đêm nhạc đầy ắp cảm xúc yêu thương của 39 năm xa cách tại Hà Nội, “nữ hoàng nhạc Trịnh” đã rất nhiều lần nói về sự ra đi, nói về cái chết. Không ai hiểu vì sao, trong buổi trùng phùng tương ngộ, nữ danh ca lại nhắc những điều mà bất kỳ người Việt nào cũng cho là tối kỵ, muốn tránh xa.

Cái chết hiện hữu trong câu chuyện của bà lúc dưới dạng một câu ước nguyện: “Tôi luôn ước có một ngày được hát rồi chết luôn cũng được”; lúc mênh mang với muôn vạn nỗi niềm: “Tôi năm nay đã ở tuổi 70. Có thể khoảng một đến hai năm nữa tôi cũng sẽ im tiếng thôi. Tất cả vui buồn, sướng, khổ… trong đời sống này rồi sẽ đi qua, chỉ còn tình yêu ở lại. Chúng ta không thể sống mà không có tình yêu. Chính kỷ niệm và tình yêu làm cuộc sống của chúng ta thăng hoa hơn. Dĩ nhiên, tôi mong được quý vị yêu mến khi tôi còn sống, chứ nếu tôi đi ra khỏi cuộc đời này, tôi không còn được nghe quý vị bày tỏ nữa…”.

Trong đêm nhạc đó, danh ca Khánh Ly đã không dưới 5 lần nhắc đến cái chết và chia tay khán giả bằng khúc hát “Một cõi đi về” với khuôn mặt đẫm lệ. Những lần sau đó, người ta cũng lại chứng kiến bà lặp lại câu chuyện này với mức độ thường xuyên và với cách nói rất thản nhiên. Tới mức, người ta đã không còn xem việc bà nhắc đến cái chết là một điều tối kỵ.

Có lần, danh ca Khánh Ly còn nhẹ nhõm buông lời: “Bây giờ, tôi chỉ sống để chờ chết”. Bà lí giải rằng, ở cái tuổi ngoài 70, bà xem nỗi buồn, sự khổ và cái chết như một thứ thân quen. Vì quen nên nếu lỡ mai này có mất hết mọi thứ, bà cũng sẽ không buồn, không sợ, không đau...

“Thật ra lúc đó, tôi nghĩ gì thì nói nấy thôi. Những đêm nhạc sau này ở Việt Nam tôi cũng nói nhiều đến sự ra đi. Đó là những chia sẻ bộc phát, tự nhiên, bản năng... thôi. Nhưng sau này, tôi lại nghĩ rằng, làm quen với cái chết để mình không sợ nó và mình không làm khổ mọi người khi mình phải đối diện với cái chết. Phải đối diện với tất cả mọi thứ trên cuộc đời này mới xứng đáng làm con người. Đừng sợ một điều gì cả, kể cả cái chết”, Khánh Ly nói.

“Tôi luôn nghĩ mình là người cô độc. Kiểu như “Vạn người quen có mấy người thân, khi lìa trần có mấy người thương”. Tôi đã đi rất nhiều trong đời sống này, quen rất nhiều nhưng tìm được người để hiểu mình không dễ. Kể cả khi ông Trịnh Công Sơn còn sống vẫn vậy. Chúng tôi chỉ hiểu nhau qua âm nhạc thôi chứ trò chuyện với nhau không nhiều. Ông Sơn nghĩ điều gì ít khi không nói ra với tôi lắm nên đôi lúc cũng có những ngăn cách. Nhưng tôi hiểu, nói những tâm sự, những suy nghĩ của mình với ai đó khó lắm, không đơn giản. Vì mình không biết người nghe mình có thông cảm, chia sẻ với mình hay không.

Nhiều khi tôi nghĩ, yếu đuối quá cũng không được, cứ phải cố gắng thôi. Vì thế chỉ khi nào một mình tôi mới dám buồn, dám khóc chứ trước mặt con thì không dám. Lúc bố mình mới mất mình chưa thấm cái đau đâu, chỉ nghĩ là mình thiếu ông bố để thương yêu chăm sóc mình. Rồi mẹ có gia đình, lúc đó mình không hiểu nên ghen với người đến sau. Bây giờ thì tôi hiểu nhiều lắm. Tôi hiểu vì sao nên nhìn mọi chuyện xảy ra trên đời sống này bằng con mắt bình thường”, Khánh Ly trải lòng thêm.

72 năm giữa cuộc đời đã được quá nhiều thứ

Nữ danh ca cho rằng, từ ngày chồng bà là ông Hoàng Đoan đi xa, không hiểu sao bà cứ nghĩ mình chỉ sống được đôi ba năm nữa là cùng. Vì thế, bà luôn chuẩn bị tinh thần cho ngày ra đi của mình.

“Trước đây, tôi với chồng tôi đã thỏa thuận với nhau, ai đi trước đều sẽ hỏa táng rồi sau ba năm sẽ rải tro ra biển. Tôi cũng đã dặn các con, nếu ngày mai tôi ra đi, các con mang tro mẹ rải ra biển, ra sông hoặc đồi núi gì cũng được. Nhưng nếu con bảo để sau vườn, trong nhà... cũng chẳng sao bởi khi mình nhắm mắt rồi, linh hồn ra khỏi, chỉ còn xác thôi thì sao cũng được, đốt cũng thế mà chôn cũng vậy”, danh ca Khánh Ly trải lòng thêm.

Vì lẽ đó, những ngày qua, khi người ta đồn bà qua đời hết lần này đến lần khác, bà cũng cảm thấy bình thường. Thậm chí, đã có lúc bà lấy đó làm vui bởi 72 năm sống giữa cuộc đời, chẳng có tài cán gì ngoài việc ca hát mà vẫn được nhiều người thương nhớ, quan tâm... Và kể cả những lời đồn đại đó có thành sự thật bà cũng sẽ mãn nguyện mà “vâng theo Thánh ý của Chúa”, không một lời oán than, không một lời tiếc nuối...

“Tôi hiểu rằng, sự sống chết, đến và đi, được và mất... trong đời sống này đều không ngoài thượng đế. Ở đoạn cuối của cuộc đời, tôi cảm thấy mình đã được quá nhiều thứ. Nếu còn ngày giờ nào để sống, tôi chỉ mong được cùng những người bạn chia sẻ thật nhiều yêu thương đến với những người bất hạnh, các trẻ mồ côi... Tôi đang cảm nhận từng phút với hạnh phúc ấy”, “nữ hoàng nhạc Trịnh” trút lòng.

Nữ danh ca bày tỏ thêm rằng: “Có thể, người ở lại thấy sự ra đi của tôi là khủng khiếp vì thương tôi quá nhiều hoặc vì nuối tiếc chưa làm đủ những điều tốt đẹp nhất có thể cho nhau… Nhưng vậy thì hãy yêu nhau đi, vì chỉ có tình yêu mới vĩnh cửu, mọi thứ rồi cũng sẽ qua. Qua đây, tôi xin cảm ơn tất cả những người lớn nhỏ, xa gần và những em bé mồ côi... đã yêu thương, xem Khánh Ly như một kỷ niệm trong mỗi người".

Hà Tùng Long