Luật an ninh mạng chưa hoàn thiện khiến doanh nghiệp "lo ngại sự tồn vong"

Vấn đề an ninh mạng đang dần trở thành một câu hỏi khó, một thách thức với không chỉ các doanh nghiệp mà cả bộ máy quản lý của nhà nước trong việc xử lý thế nào để hạn chế cái xấu và thúc đẩy cái tốt. Để góp phần vào việc tìm kiếm lời giải đó, hôm nay (21/11), Viện Chính sách và Phát triển Truyền thông - thuộc Hội truyền thông số Việt Nam tổ chức buổi Tọa đàm khoa học Luật An ninh mạng và tác động của nó đến các ngành công nghệ, truyền thông và nội dung số.

Phát biểu tại buổi tọa đàm, ông Nguyễn Minh Hồng - Thứ trưởng Bộ TT&TT, Chủ tịch Hội Truyền thông số Việt Nam chia sẻ mong muốn cùng các cơ quan chức năng làm rõ khái niệm về an ninh mạng. Cho rằng đây là vấn đề cần được thống nhất để đi đến một khái niệm cụ thể, duy nhất. "Khái niệm về an ninh mạng là một vấn đề được phiên thảo luận quốc hội đề ra, nhưng nội hàm của nó có nhiều điểm trùng lặp với các từ được nhắc đến trước đó như an toàn thông tin, an toàn thông tin mạng, an ninh thông tin, an toàn mạng,..."

Trước đây Bộ TT&TT đã xây dựng "Luật An toàn thông tin mạng" được dựa trên nguyên bản là "Luật An toàn thông tin". Một thời gian sau, Quốc hội đã họp và nhất trí do là thông tin ở trên mạng, nên đổi tên thành "An toàn thông tin mạng". Còn khái niệm về "An ninh mạng" là do Bộ Công an đề xuất, chính phủ đã trình và giờ đây đang trong quá trình dự thảo sửa đổi luật.

"Đối với thế giới thì họ chỉ có một khái niệm duy nhất là Cyber Security, tuy nhiên ở Việt Nam thì có nhiều cách gọi khác nhau. Do đó, hoạt động sửa đổi là điều cần thiết để đảm bảo sự hài hòa, nhất trí của hệ thống Luật pháp nhằm tránh việc chồng chéo, khi luật trước đã quy định thì luật sau không cần quy định lại, và nếu có quy định lại thì cũng phải cân nhắc rất kĩ", Thứ trưởng cho biết.

Việc sửa đổi và sớm triển khai Luật An toàn An ninh mạng càng trở nên cấp thiết vì khi xét trên tổng thể, khuôn khổ pháp luật liên quan tới vấn đề này tại Việt Nam đã và đang bị xếp hạng thấp so với nhiều quốc gia có trình độ phát triển tương đương do luật còn nhiều thiếu sót, bất cập. Nhiều báo cáo thậm chí cho rằng Việt Nam chưa đủ để đảm bảo một môi trường số thực sự an toàn, lành mạnh cho người sử dụng.

Theo chỉ số an ninh mạng (CSI) của năm 2017 được công bố bởi Liên hiệp viễn thông quốc tế (ITU), Việt Nam đứng ở vị trí thứ 101, thấp hơn hầu hết các nước trong khu vực như Indonesia (vị trí thứ 70), Lào (vị trí thứ 77), Campuchia (vị trí thứ 92) hay Mianma (vị trí thứ 100). Trong khi đó một nước cũng thuộc Đông Nam Á là Singapore lại chiếm vị trí số 1, vượt qua cả Mỹ.

Theo báo cáo này, Việt Nam thuộc nhóm các nước chỉ mới bắt đầu chú ý tới việc xây dựng luật liên quan đến tội phạm mạng và đào tạo nhân lực chống tội phạm mạng.

Trong buổi hội thảo cũng đề cập tới một vấn đề nổi cộm trong thời gian gần đây, khi nhiều chuyên gia cho rằng vì không quản lý tốt được nội dung thông tin nên các hãng như Google, Facebook quyết định không đặt máy chủ tại Việt Nam.

Thứ trưởng Nguyễn Minh Hồng đã có nhận định trong vấn đề này, cho rằng: "Các nhà cung cấp dịch vụ này đã có vô số máy chủ đặt tại nhiều nơi trên thế giới, và nếu chúng ta yêu cầu họ đặt máy chủ tại Việt Nam thì họ cũng chỉ bố trí được một số lượng rất nhỏ. Bên cạnh đó, việc máy chủ đặt tại Việt Nam cũng không lấy gì đảm bảo rằng tất cả những thông tin trên đó là dành cho người Việt Nam."

Thứ trưởng tiếp lời: "Rất nhiều người Việt Nam có tài khoản Google, Facebook cá nhân, tuy nhiên khi nói thông tin của tài khoản đó nằm ở đâu thì chúng ta không hề hay biết. Thật ra là họ sử dụng công nghệ điện toán đám mây hoạt động trên quy mô toàn cầu."

"Do đó nếu cứ quan niệm rằng đặt máy chủ ở Việt Nam thì mới quản lý được thông tin, thì nếu trong tương lai họ có đặt một số máy chủ tại Việt Nam thật, thì sợ rằng chúng ta khó nói với lãnh đạo cấp cao hay với nhân dân rằng có thể quản lý được", Thứ trưởng Nguyễn Minh Hồng cho biết.

Buổi hội thảo cũng xoay quanh tác động của Luật đến các doanh nghiệp trong ngành công nghệ, truyền thông, nội dung số. Qua đó đa phần đại biểu lo ngại về sự trùng lặp, chồng chéo dẫn tới nguy cơ giảm lợi ích của doanh nghiệp thay vì khuyến khích họ phát triển, cũng như đảm bảo quyền lợi an toàn thông tin trong hoạt động kinh doanh.

Đại diện của một doanh nghiệp khởi nghiệp tham gia buổi hội thảo cho rằng việc Luật An ninh mạng chưa rõ ràng khiến anh "lo ngại sự tồn vong cho doanh nghiệp của mình". "Cách an toàn nhất mà chúng tôi lựa chọn bây giờ là không thuê máy chủ tại Việt Nam, đồng thời dùng phầm mềm quản lý của người dùng của Google đỡ bị ràng buộc trách nhiệm do Luật an ninh mạng tại Việt Nam từ khi ra đời".

Trên thực tế, việc ban hành Luật an toàn thông tin mạng và dự kiến ban hành tiếp Luật an ninh mạng đã thể hiện rõ ý chí và tham vọng của các nhà làm luật ở nước ta trong việc xiết chặt quản lý bằng con đường hành chính truyền thống đối với xã hội và người dân khi tham gia tự do vào các kênh thông tin và đời sống mạng.

Tuy nhiên vẫn còn đó những e ngại rằng nếu thiếu nhìn nhận điềm tĩnh và khách quan về một xu thế vận động không thể cưỡng lại, cũng như thiếu vắng đi các nền tảng lý thuyết, thì rất có thể các vấn đề của đời sống kinh tế - xã hội được tham vọng kiểm soát sẽ càng trở nên phức tạp hơn bởi việc ứng dụng thái quá các công cụ pháp luật đặc biệt trong bối cảnh mà các tiến trình của đời sống ảo đang chi phối toàn cầu mới chỉ bắt đầu.

Nguyễn Nguyễn