Choáng với kết luận sai phạm trong "lò ấp" tiến sĩ, thạc sĩ của Học viện Khoa học xã hội

Hiện nay, Học viện Khoa học xã hội thuộc Viện Hàn lâm Khoa học Việt Nam được giao đào tạo 36 chuyên ngành trình độ thạc sĩ và 36 chuyên ngành trình độ tiến sĩ với quy mô đào tạo thời điểm tháng 12/2016 là 3.595 người (nghiên cứu sinh là 1.131 và học viên cao học là 2.464).

3 năm chiêu sinh hơn 1.100 tiến sĩ, 4.800 thạc sĩ

Theo kết luận Thanh tra Bộ GD&ĐT về xác định chỉ tiêu tuyển sinh của Học viện Khoa học xã hội cho thấy, năm 2015, Học viện có đội ngũ giảng viên cơ hữu theo báo cáo tự kê khai của Học viện gồm: 21 Giáo sư (GS), 152 Phó Giáo sư (PGS), 3 tiến sĩ khoa học và 160 tiến sĩ. Học viện tự xác định và đăng ký chỉ tiêu đào tạo trình độ tiến sĩ là 350 chỉ tiêu, trình độ thạc sĩ là 1.600 chỉ tiêu.

Năm 2016, đội ngũ giảng viên cơ hữu theo tự kê khai của Học viện gồm: 19 GS, 197 PGS, 196 tiến sĩ (khối ngành I: 2 GS, 14 PGS, 1 tiến sĩ; khối ngành III: 12 GS, 148 PGS, 127 tiến sĩ; khối ngành VII: 5 GS, 35 PGS, 67 tiến sĩ). Học viện thông báo chỉ tiêu tuyển sinh trình độ tiến sĩ 400 chỉ tiêu, trình độ thạc sĩ 1.600 chỉ tiêu.

Năm 2017, đội ngũ giảng viên cơ hữu theo tự kê khai của Học viện để xác định chỉ tiêu gồm: 21 GS, 184 PGS, 249 tiến sĩ (khối ngành I: 2 GS, 4 PGS, 2 tiến sĩ; khối ngành III: 14 GS, 140 PGS, 160 tiến sĩ; khối ngành VII: 5 GS, 40 PGS, 87 tiến sĩ). Học viện đăng ký chỉ tiêu trình độ tiến sĩ là 450 chỉ tiêu, trình độ thạc sĩ là 1.740 chỉ tiêu.

Kiểm tra số chỉ tiêu tự xác định của Học viện cho thấy, Khối ngành I: Trình độ tiến sĩ 20 chỉ tiêu (vượt năng lực 17 chỉ tiêu), trình độ thạc sĩ 40 chỉ tiêu; khối ngành III: Trình độ tiến sĩ là 200 chỉ tiêu, trình độ thạc sĩ là 1.300 chỉ tiêu (vượt năng lực 22 chỉ tiêu); khối ngành VII: Trình độ tiến sĩ là 230 chỉ tiêu (vượt năng lực 205 chỉ tiêu), trình độ thạc sĩ là 400 chỉ tiêu.

Ngày 30/4/2017, Học viện có Công văn số 113/HVKHXH gửi Bộ GDĐT đề nghị xác định lại chỉ tiêu của Học viện, theo đó số lượng chỉ tiêu giảm xuống còn 435 chỉ tiêu tiến sĩ và 1.600 thạc sĩ.

Đội ngũ giảng viên cơ hữu được Học viện kê khai để xác định chỉ tiêu tuyển sinh bao gồm các cán bộ nghiên cứu của toàn Viện Hàn lâm Khoa học xã hội (gồm cả cán bộ của Học viện KHXH và cán bộ của các Viện, các đơn vị trực thuộc Viện Hàn lâm Khoa học xã hội).

Qua kiểm tra của đoàn Thanh tra cho thấy số lượng thực tế có chênh lệch giảm 10 Phó giáo sư so với số lượng Học viện đã báo cáo: Tại thời điểm tháng 01/2017 có 21 GS, 174 PGS và 258 TS; trong đó có 1 GS, 12 PGS và 21 tiến sĩ chuyên ngành Luật.

Đội ngũ giảng viên của Học viện KHXH tại thời điểm tháng 01/2017 có 7 PGS và 17 TS (khối ngành III có 3 PGS, 6 TS; khối ngành VII có 4 PGS, 11 TS).

Thanh tra Bộ GD&ĐT kết luận, căn cứ theo quy định của Thông tư 32/2015/TT-BGDĐT ngày 16/12/2015 của Bộ GDĐT quy định về việc xác định chỉ tiêu tuyển sinh đối với các cơ sở giáo dục đại học, chỉ tiêu tuyển sinh trình độ thạc sĩ năm 2017 của Học viện KHXH còn 86 chỉ tiêu (33 chỉ tiêu khối ngành III và 53 chỉ tiêu khối ngành VII), không còn chỉ tiêu tuyển sinh trình độ thạc sĩ của khối ngành I và trình độ tiến sĩ của tất cả các khối ngành.

Học viện chưa kịp thời làm rõ cơ sở pháp lý về tính chất đặc thù của Học viện về đội ngũ giảng viên cơ hữu trong việc xác định chỉ tiêu tuyển sinh hàng năm; tự xác định đội ngũ giảng viên cơ hữu của Học viện được bao gồm các cán bộ nghiên cứu của các Viện, các đơn vị thuộc Viện Hàn lâm Khoa học xã hội là chưa phù hợp quy định của Thông tư 32/2015/TT-BGDĐT.

Đào tạo Thạc sĩ: Không có danh sách tên cán bộ chấm thi

Về công tác tuyển sinh, tổ chức đào tạo trình độ thạc sĩ, theo kết luận của Thanh tra Bộ GD&ĐT, nội dung thông báo tuyển sinh thiếu thông tin về chỉ tiêu tuyển sinh của từng ngành, chuyên ngành đào tạo theo quy định.

Đối với tổ chức tuyển sinh, theo thông báo của Học viện, có nhiều trường hợp đã được Học viện xác định là ngành gần và được phép học bổ sung kiến thức để dự thi đào tạo trình độ thạc sỹ, không thuộc khối ngành quản trị, quản lý theo đúng quy định.

Tuy nhiên, khi kiểm tra, Học viện không cung cấp được minh chứng về việc Hội đồng khoa học và đào tạo của Học viện đã tổ chức họp, xác định các ngành/chuyên ngành phù hợp và ngành/chuyên ngành gần được học bổ sung kiến thức để dự tuyển vào các chuyên ngành luật và một số chuyên ngành khác như nội dung đã giải trình.

Cụ thể, năm 2015, có 278 thí sinh dự thi trong diện học bổ sung kiến thức, năm 2016 có 310 thí sinh dự thi trong diện học bổ sung kiến thức. Kiểm tra 16 hồ sơ thí sinh dự thi năm 2016 có 04 hồ sơ thí sinh ngành chính sách công còn thiếu xác nhận thâm niên làm việc trong lĩnh vực đăng ký dự thi theo quy định.

Trong tổ chức tuyển sinh, Học viện đã thành lập Hội đồng tuyển sinh và các ban chuyên môn phục vụ công tác tuyển sinh. Quyết định thành lập Ban chấm thi tuyển sinh năm 2016 chỉ có Trưởng môn chấm thi, không có danh sách cán bộ chấm thi của từng môn.

Kiểm tra công tác chấm thi đợt 1 năm 2016 môn Lý luận nhà nước và pháp luật (túi bài số 8), môn triết (túi bài số 14) cho thấy việc chấm thi đã được thực hiện theo đúng quy trình quy định tuy nhiên cán bộ chấm thi không ghi đầy đủ họ tên trên phần dành cho cán bộ chấm thi, không thực hiện việc gạch chéo phần giấy trắng trên các bài thi của thí sinh.

Tổng số thí sinh trúng tuyển trình độ thạc sĩ năm 2015 là 1.329, trong đó đợt 1 là 624; đợt 2 là 705 (số thí sinh trúng tuyển ngành Luật năm 2015 chiếm tỉ lệ 53,6%). Tổng số thí sinh trúng tuyển trình độ thạc sĩ năm 2016 là 1301, trong đó đợt 1 là 757; đợt 2 là 544 (số thí sinh trúng tuyển ngành Luật năm 2016 chiếm tỉ lệ 58,1%).

Hội đồng đánh giá luận văn không đúng chuyên ngành

Mặc dù Học viện đã ban hành Chương trình đào tạo trình độ thạc sĩ của 36 ngành, chuyên ngành. Các chuyên ngành có khối lượng kiến thức tối thiểu, cấu trúc của chương trình đào tạo, tỷ lệ các học phần tự chọn theo quy định của Quy chế đào tạo trình độ thạc sĩ hiện hành. Tuy nhiên, quy trình xây dựng, thẩm định và ban hành chương trình chưa thực hiện theo đúng quy trình quy định.

Học viện chưa ban hành chuẩn đầu ra của từng ngành/chuyên ngành đào tạo trình độ thạc sĩ; chưa thực hiện việc công bố công khai chương trình đào tạo, mục tiêu, chuẩn đầu ra của chương trình đào tạo trên trang thông tin điện tử theo đúng quy định.

Về tổ chức, quản lý đào tạo, đoàn Thanh tra Bộ đã kiểm tra xác suất 02 hồ sơ thành lập hội đồng đánh giá luận văn tốt nghiệp trình độ thạc sĩ năm 2016 ngành Quản lý giáo dục cho thấy PGS.TS Trần Minh Tuấn (ngành Kinh tế học), GS.TS Vũ Văn Dũng (ngành Tâm lý học), PGS.TS Nguyễn Thị Mai Lan (chuyên ngành Tâm lý học), PGS.TS Trần Thị Minh Hằng (ngành Tâm lý học) không đủ điều kiện tham gia hội đồng (không cùng ngành/chuyên ngành với học viên) theo đúng quy định.

Thậm chí, khi kiểm tra danh sách phân công hướng dẫn thạc sĩ ngành Luật, ngành Chính sách công đợt 1 năm 2015 và ngành Công tác xã hội năm 2015 cho thấy có nhiều người được phân công hướng dẫn số lượng học viên tại cùng thời điểm vượt quá số lượng quy định.

Việc quản lý hồ sơ đào tạo còn nhiều sai sót. Chưa lưu giữ đầy đủ hồ sơ của những nhà khoa học ở ngoài cơ sở đào tạo tham gia hướng dẫn, tham gia hội đồng đánh giá luận văn, luận án.

Phân công người hướng dẫn NCS không cùng ngành/chuyên ngành với NCS; số lượng NCS đang hướng dẫn tại một thời điểm vượt quá số lượng quy định tại Điều 25 Quy chế đào tạo trình độ tiến sĩ ban hành kèm theo thông tư số 10/2009/TT-BGDĐT (được sửa đổi bổ sung tại Thông tư số 05/2012/TT-BGDĐT).

Ngoài trụ sở chính, hiện Học viện đang tổ chức đào tạo trình độ thạc sĩ tại các cơ sở tại TP.HCM; cơ sở tại thành phố Đà Nẵng; cơ sở tại Đắk Lắk vi phạm quy định tại Khoản 3 Điều 4 Quy chế đào tạo trình độ thạc sĩ ban hành kèm theo Thông tư số 15/2014/TT-BGDĐT.

Năm 2015, Học viện có 1.114 học viên bảo vệ thành công luận văn thạc sĩ; năm 2016 là 1.697. Học viện không có báo cáo gửi Bộ GDĐT về công tác đào tạo trình độ thạc sĩ vào tháng 12 hàng năm theo đúng quy định.

Đối với công tác tuyển sinh, đào tạo trình độ tiến sĩ, sai phạm cũng không kém như Chương trình đào tạo trình độ tiến sĩ không đảm bảo khối lượng kiến thức tối thiểu theo đúng quy định; Phân công người hướng dẫn luận văn thạc sĩ vượt quá số lượng quy định; phân công thành viên hội đồng đánh giá luận văn thạc sĩ vi phạm quy định; Chưa lưu giữ đầy đủ hồ sơ của những nhà khoa học ở ngoài cơ sở đào tạo tham gia hướng dẫn, tham gia hội đồng đánh giá luận văn, luận án.

Đặc biệt, phân công người hướng dẫn NCS không cùng ngành/chuyên ngành với NCS; số lượng NCS đang hướng dẫn tại một thời điểm vượt quá số lượng quy định.

Còn tiếp...

Kỳ II: "Lò ấp" đào tạo tiến sĩ, thạc sĩ: Tiến sĩ kinh tế hướng dẫn NCS chuyên ngành quản lý giáo dục

Hồng Hạnh