"Chính phủ không bán bia, bán sữa": Một quyết định tốt cho mọi bên!

Chiều 31/8, tại buổi họp báo thường kỳ tháng 8, ông Mai Tiến Dũng, Bộ trưởng Chủ nhiệm Văn phòng Chính phủ cho biết, về vấn đề thoái vốn Nhà nước khỏi các doanh nghiệp, Thủ tướng nói: "Chính phủ không đi bán bia, không đi bán sữa. Những lĩnh vực ấy Chính phủ và ngân sách Nhà nước không cần nắm giữ. Tư nhân làm tốt hơn thì để cho tư nhân làm”.

Theo chỉ đạo của Thủ tướng, Tổng công ty Bia rượu nước giải khát Hà Nội (Habeco) và Tổng công ty Bia rượu nước giải khát Sài Gòn (Sabeco) phải niêm yết và bán cho các nhà đầu tư theo phương án đấu giá trên thị trường chứng khoán, không phân biệt nhà đầu tư trong nước hay nước ngoài.

Một quyết định tốt cho mọi bên

Trước thông điệp này, ông Nguyễn Duy Hưng - Chủ tịch kiêm Tổng giám đốc Công ty chứng khoán Sài Gòn (SSI) bình luận: "Sau nhiều năm chờ đợi Thủ Tướng vừa có chỉ đạo tuyệt vời đối với việc bán cổ phần Nhà nước ở những công ty hàng đầu như Vinamilk, Sabeco, Habeco... Theo đó, tất cả các công ty phải niêm yết và bán cho các nhà đầu tư theo phương án đấu giá trên thị trường chứng khoán, không phân biệt nhà đầu tư trong nước hay nước ngoài. Một chỉ đạo đơn giản nhưng giải quyết phần lớn những băn khoăn trước đó về quá trình bán vốn Nhà nước".

Theo ông Hưng, đây là một quyết định tốt cho mọi bên tham gia thị trường trừ "nhóm lợi ích".

Cụ thể, với Nhà nước, phương án này sẽ xoá bỏ được sự bắt tay của các nhóm lợi ích làm thất thoát tài sản Nhà nước trong quá trình bán vốn thông qua việc giới hạn các nhà đầu tư theo ý muốn chủ quan của những người trực tiếp thực hiện, qua đấy sẽ tối ưu được khoản thu thoái vốn. Việc hoạt động minh bạch khi niêm yết sẽ giúp công ty hiệu quả hơn, nộp thuế cho ngân sách sẽ cao hơn và phần lãi cổ đông phần Nhà nước còn nắm giữ cũng sẽ cao hơn.

Trong khi đó, với nhà đầu tư, khi đầu tư vào công ty niêm yết sẽ có thông tin chuẩn mực hơn về doanh nghiệp thông qua các quy định hiện hành áp dụng với công ty niêm yết. Việc hàng năm các nhà đầu tư tham gia đại hội cổ đông thường niên sẽ trực tiếp giám sát hoạt động của Hội đồng quản trị và Ban giám đốc điều hành, cổ đông có thể không phê chuẩn các đề xuất bất hợp lý của Hội đồng quản trị, thậm chí có quyền đề xuất bãi miễn hoặc thay đổi Ban điều hành hoặc Hội đồng quản trị nếu phát hiện những hoạt động của họ không vì lợi ích của doanh nghiệp.

Với doanh nghiệp, sau khi niêm yết và bán cổ phần Nhà nước sẽ trở thành công ty đa chủ sở hữu, từng bước tuyển chọn bộ máy quản trị và điều hành phù hợp, đặt lợi ích doanh nghiệp lên trên hết, không phụ thuộc vào một cổ đông nào.

Đánh giá về nguy cơ bị thâu tóm 100% dẫn tới mất thương hiệu, ông Hưng cho rằng, việc doanh nghiệp nguy cơ bị một cổ đông nước ngoài thâu tóm với mục đích biến doanh nghiệp trở thành công ty con và là công cụ để họ mở rộng thị trường của họ tại Việt Nam không vì mục tiêu phát triển công ty sẽ khó thực hiện, thậm chí là không thể, do họ không thể thâu tóm được 100%.

"Việc họ thâu tóm được 51% để thành công ty con là có thể, nhưng họ cũng chỉ có thể xây dựng công ty với cương vị là cổ đông chi phối chứ không thể biến doanh nghiệp thành công cụ cho công ty mẹ do các quy định của thị trường chứng khoán đối với các giao dịch của các bên liên quan của công ty niêm yết", ông Hưng cho biết.

"Bia hay sữa bán đi là tất yếu"

Trao đổi với báo chí, ông Nguyễn Hoàng Hải, Phó Chủ tịch Hiệp hội các nhà đầu tư tài chính (VAFI) cho biết, chủ trương yêu cầu Sabeco và Habeco niêm yết là sáng suốt, đảm bảo không thất thoát vốn Nhà nước.

Theo đó, ông Hải cho rằng, giá trị của các doanh nghiệp sau những quyết định không đúng đắn đã bị sụt giảm rất nhiều. Trong khi, nếu được niêm yết, thông tin minh bạch, doanh nghiệp hoạt động hiệu quả phần lãi cổ đông mà Nhà nước được hưởng cũng sẽ cao hơn. Đồng thời, phía doanh nghiệp sau khi niêm yết, bán cổ phần Nhà nước sẽ có những bước tuyển chọn bộ máy quản trị và điều hành doanh nghiệp phù hợp, đặt lợi ích của doanh nghiệp lên trên hết, không phụ thuộc vào nhóm cổ đông chi phối.

Ngoài ra, vị Phó Chủ tịch VAFI cũng cho biết, bên cạnh việc thúc niêm yết, thoái vốn Nhà nước tại Sabeco, Habeco, VAFI mong muốn Chính phủ có những quyết định “thúc” hàng trăm doanh nghiệp Nhà nước khác đã cổ phần hoá nhưng vẫn trốn tránh việc niêm yết.

Chuyên gia kinh tế Ngô Trí Long cũng cho rằng: "Việc thoái vốn khỏi những lĩnh vực tiêu dùng như bia, sữa... là chủ trương đúng đắn đã có từ lâu. Nhà nước chỉ nên đầu tư vào lĩnh vực tư nhân không đầu tư mà xã hội vẫn cần. Trong bối cảnh hiện nay, bia hay sữa bán đi là tất yếu, ai cũng phải nhìn thấy được điều đó".

Ông Long cũng cho rằng, không nên quá lo lắng về việc nhà đầu tư nước ngoài sẽ nắm cổ phần chi phối và làm mất đi thương hiệu của các doanh nghiệp trên bởi Nhà nước có thể sẽ có các quy định điều chỉnh về vấn đề này.

Nhiều chuyên gia trước đó cũng có cùng quan điểm trên. TS Huỳnh Thế Du, Giám đốc Đào tạo, Chương trình Giảng dạy kinh tế Fulbright từng cho hay, việc thoái vốn của Nhà nước tại một công ty được xem là “con gà đẻ trứng vàng” hay “dòng sữa vàng” này cũng cho thấy chủ trương nhất quán của Chính phủ là thoái vốn khỏi các ngành và lĩnh vực Nhà nước không cần nắm giữ vốn và tham gia thị trường để các doanh nghiệp tư nhân có sân chơi, đất diễn, để thị trường phát triển lành mạnh, dồn vốn cho các ngành và lĩnh vực khác cần hơn.

Phương Dung