Thu hồi tài sản tham nhũng không đạt chỉ tiêu 60% Quốc hội giao, vì sao?

Trước đó, kiến nghị của cử tri TP. Hải Phòng được gửi tới Thanh tra Chính phủ để cơ quan này giải trình, trả lời. Cử tri đề nghị xem xét ban hành các quy định về kiểm soát tài sản, thu nhập của công dân; tiếp tục hoàn thiện các quy định về minh bạch, kiểm soát tài sản, thu nhập của người có chức vụ, quyền hạn, nhất là các quy định về kiểm tra, giám sát, xác minh việc kê khai tài sản, trách nhiệm giải trình việc tăng, giảm tài sản, đồng thời quy định rõ chế tài xử lý đối với người kê khai và khối tài sản được kê khai không trung thực.

Trong văn bản trả lời cử tri, Thanh tra Chính phủ cho biết, thực hiện nhiệm vụ quản lý nhà nước về lĩnh vực này, Chính phủ đã ban hành Nghị định 78/2013/NĐ-CP ngày 17/7/2013 về minh bạch tài sản, thu nhập, theo đó người trong diện phải kê khai trung thực, đầy đủ, rõ ràng, đúng thời hạn các thông tin về số lượng, giá trị tài sản, thu nhập và những biến động về tài sản, thu nhập phải kê khai theo quy định và có trách nhiệm giải trình trung thực, đầy đủ, kịp thời về các nội dung liên quan đến việc kê khai tài sản, thu nhập; nguồn gốc tài sản tăng thêm khi có yêu cầu của cơ quan, tổ chức, đơn vị, cá nhân có thẩm quyền.

Tại Điều 70 và Điều 71 Luật phòng chống tham nhũng (PCTN) đã có quy định về việc tịch thu tài sản tham nhũng, bao gồm tài sản do tham nhũng mà có và tài sản có nguồn gốc từ tham nhũng. Tuy đã có căn cứ pháp lý để tịch thu tài sản tham nhũng cho dù tài sản đó đứng tên vợ, con của đối tượng tham nhũng hay đứng tên người khác, nhưng pháp luật hiện chưa có quy định về việc tịch thu tài sản mà người có tài sản không chứng minh được nguồn gốc hợp pháp của tài sản đó. Bên cạnh đó việc kê khai tài sản, thu nhập còn hình thức, chủ yếu là tự kê khai, những biến động về tài sản không được kiểm soát một cách chặt chẽ làm căn cứ để thu hồi tài sản.

Thanh tra Chính phủ xác nhận, những năm gần đây, tỷ lệ thu hồi tài sản tham nhũng tuy hằng năm đều tăng nhưng vẫn còn thấp hơn nhiều so với số tài sản bị chiếm đoạt. Tài sản tham nhũng trong một số vụ án bị tẩu tán, không kiểm soát và thu hồi được.

Có nhiều nguyên nhân dẫn đến tình trạng khó khăn, vướng mắc trong việc thu hồi tài sản tham nhũng, trong đó có nguyên nhân về thể chế, chính sách như một số quan điểm, chủ trương của Đảng về thu hồi tài sản tham nhũng chưa được thể chế hóa kịp thời; các quy định của pháp luật về thu hồi tài sản tham nhũng phần lớn mang tính nguyên tắc, quy định trách nhiệm của từng cơ quan và quan hệ phối hợp giữa các cơ quan chưa rõ ràng; việc nội luật hóa các quy định về thu hồi tài sản theo Công ước Liên hợp quốc về chống tham nhũng còn chậm.

Luật Phòng chống tham nhũng hiện hành đã có quy định về việc tịch thu tài sản tham nhũng, đã có căn cứ pháp lý để tịch thu tài sản tham nhũng cho dù đứng tên vợ, con của đối tượng tham nhũng hay đứng tên người khác, nhưng pháp luật hiện chưa có quy định về việc tịch thu tài sản mà người có tài sản không chứng minh được nguồn gốc hợp pháp của tài sản đó.

Bên cạnh đó việc kê khai tài sản, thu nhập còn hình thức, chủ yếu là tự kê khai, những biến động về tài sản không được kiểm soát một cách chặt chẽ làm căn cứ để thu hồi tài sản.

Báo cáo cũng cho biết, trong năm 2017, toàn ngành thanh tra đã phát hiện vi phạm về kinh tế 67.754 tỉ đồng, 17.586 ha đất, đã kiến nghị thu hồi 43.321 tỉ đồng, 4.941 ha đất; xuất toán, loại khỏi giá trị quyết toán và đề nghị cơ quan có thẩm quyền xử lý 24.253 tỷ đồng, 12.645 ha đất, nhưng chưa nói rõ tỷ lệ thu hồi.

Bên cạnh đó, tội phạm tham nhũng thuộc nhóm tội có độ ẩn cao cả về hành vi phạm tội và tài sản bị chiếm đoạt. Kẻ phạm tội luôn có xu hướng che giấu, tẩu tán, hợp pháp hóa những tài sản do tham nhũng mà có, dẫn đến khó khăn cho việc truy tìm, thu hồi tài sản. Vì vậy, việc xử lý người đứng đầu và thu hồi tài sản là những nội dung trọng tâm Chính phủ đề xuất sửa đổi Luật PCTN để tới đây khắc phục triệt để những hạn chế nêu trên, nâng cao hiệu quả công tác PCTN.

P.Thảo