Thông thương đường sắt với Trung Quốc, mở cửa đưa hàng Việt ra thế giới

Thông điệp này nhiều lần được nhắc đến trong các hoạt động của Thủ tướng Phạm Minh Chính tại Trung Quốc nhân chuyến công tác dự Hội nghị Thượng đỉnh Hợp tác Tiểu vùng Mekong mở rộng (GMS) lần thứ 8, Hội nghị cấp cao Chiến lược hợp tác kinh tế Ayeyawady - Chao Phraya - Mekong lần thứ 10 (ACMECS 10), Hội nghị cấp cao Hợp tác Campuchia - Lào - Myanmar - Việt Nam lần thứ 11 (CLMV 11) vừa qua.

"Coi trọng thời gian, coi trọng trí tuệ, đổi mới để bứt phá, sáng tạo để vươn xa, hội nhập để tiến lên, đoàn kết thêm sức mạnh" là điều mà người đứng đầu Chính phủ Việt Nam đề cập xuyên suốt khi phát biểu trong các hội nghị đa phương, được lãnh đạo các nước đánh giá cao. Phía Trung Quốc ghi nhận cao đề xuất của Thủ tướng về hành lang kinh tế thế hệ mới và coi đây là một sáng tạo.

Thúc đẩy 3 tuyến đường sắt kết nối Việt Nam - Trung Quốc

Ngoài hoạt động tại các diễn đàn đa phương và gặp gỡ song phương lãnh đạo Trung Quốc cùng một số địa phương nước này, Thủ tướng Phạm Minh Chính đã dành nhiều quan tâm thúc đẩy hợp tác giữa cộng đồng doanh nghiệp hai nước.

Ông đề nghị doanh nghiệp hai nước đẩy mạnh hợp tác đầu tư kinh doanh, phát huy vai trò kết nối 2 nền kinh tế, cả về kết nối cứng, kết nối mềm, góp phần cụ thể hóa các thỏa thuận, cam kết, nhận thức chung của lãnh đạo cao nhất hai Đảng, hai nước.

Trong đó, người đứng đầu Chính phủ đã dành nhiều thời gian trao đổi với các nhà lãnh đạo, các đối tác Trung Quốc về việc thúc đẩy kết nối đường sắt, nhất là hợp tác triển khai 3 tuyến đường sắt khổ tiêu chuẩn kết nối giữa hai nước (Lào Cai - Hà Nội - Hải Phòng, Lạng Sơn - Hà Nội, Móng Cái - Hạ Long - Hải Phòng), phấn đấu khởi công tuyến Lào Cai - Hà Nội - Hải Phòng trong năm 2025.

Hai bên cùng quyết tâm triển khai 3 tuyến đường sắt mới, coi đây là ưu tiên cao nhất trong hợp tác kết nối hạ tầng chiến lược giữa hai bên. Chủ tịch Tập đoàn Xây dựng công trình đường sắt Trung Quốc cho biết rất quan tâm và sẵn sàng tham gia triển khai tuyến đường sắt Côn Minh - Lào Cai - Hà Nội - Hải Phòng, đồng thời đang nghiên cứu việc tham gia dự án đường sắt tốc độ cao Bắc - Nam của Việt Nam…

Chia sẻ với phóng viên Dân trí trong chuyến tháp tùng Thủ tướng Phạm Minh Chính, Chủ tịch HĐTV Tổng công ty Đường sắt Việt Nam Đặng Sỹ Mạnh cho biết Tổng Công ty đã ký với Tập đoàn Xây dựng công trình đường sắt Trung Quốc (CRCC) một thỏa thuận khung nhằm nghiên cứu, xúc tiến bước tiếp theo về đào tạo nguồn nhân lực, tổ chức liên danh nhà thầu tham gia vào cải tạo nâng cấp đường sắt hiện hữu.

Bên cạnh đó, các đơn vị của hai nước cũng sẽ tính hợp tác, tham gia xây dựng đường sắt tốc độ cao Bắc - Nam, đường sắt đô thị ở Hà Nội, TPHCM và các tuyến đường sắt mới kết nối phía Bắc Việt Nam với Trung Quốc như: Lào Cai - Hà Nội - Hải Phòng; Hà Nội - Lạng Sơn; Hải Phòng - Quảng Ninh - Móng Cái - Phòng Thành - Đông Hưng.

Sau khi thỏa thuận này được ký kết, theo ông Mạnh, hai bên sẽ cử đoàn công tác cùng nghiên cứu, và chuyên gia của CRCC sẽ hỗ trợ Việt Nam trong chuyển giao công nghệ, đào tạo nguồn nhân lực…

Đánh giá cao các chuyến công tác thúc đẩy hợp tác của lãnh đạo cấp cao Việt Nam, đặc biệt việc Thủ tướng Phạm Minh Chính rất quyết liệt trong chỉ đạo, ông Mạnh cho rằng chính những điều đó đã giúp mở ra nhiều không gian phát triển rộng hơn, tạo cơ hội tốt để tăng niềm tin, xúc tiến các công việc rất cụ thể, chi tiết.

"Thủ tướng khi chỉ đạo luôn yêu cầu phải có sản phẩm cụ thể. Và qua các cuộc gặp gỡ với lãnh đạo Chính phủ Việt Nam, các doanh nghiệp, nhà đầu tư hai bên cũng đều xác định được những công việc cụ thể", ông Mạnh nói sự chỉ đạo sát sao của Thủ tướng giúp việc hợp tác giữa các đơn vị của hai nước thuận lợi hơn rất nhiều.

Giảm chi phí, tăng tính cạnh tranh và mở cửa thị trường

Trước khi kết thúc chuyến công tác 4 ngày tại Trung Quốc để về Việt Nam, Thủ tướng Phạm Minh Chính đã thăm Trung tâm logistics quốc tế Trùng Khánh và đón chuyến tàu nhanh ASEAN xuất phát từ Hà Nội tới đây.

Trùng Khánh là điểm trung chuyển 70% hàng hóa của Việt Nam quá cảnh đi châu Âu và cũng là một trong những điểm đến quan trọng cho hàng Việt Nam xuất khẩu vào thị trường tỷ dân Trung Quốc thông qua đường sắt.

Đại diện của Tổng Công ty Đường sắt Việt Nam, đơn vị thực hiện vận chuyển chuyến tàu liên vận đưa hàng xuất khẩu sang Trung Quốc và các nước thứ ba, cho biết chuyến tàu này gồm hàng hóa trong các nước ASEAN quá cảnh qua Việt Nam và hàng hóa của Việt Nam được vận chuyển từ 6 ngày trước, là những linh kiện xe máy, hàng điện tử, đồ chơi của doanh nghiệp FDI tại Việt Nam xuất khẩu đi châu Âu.

Các container này sẽ được nối vào đoàn tàu Á - Âu xuất phát tại Trùng Khánh đi tới điểm cuối là một số thành phố ở châu Âu. Việc vận chuyển bằng đường sắt giúp rút ngắn thời gian vận chuyển hàng hóa so với đường biển và có mức giá cước thấp hơn nhiều đường hàng không.

Đánh giá cao vị trí chiến lược và vai trò của Trung tâm logistics Trùng Khánh trong việc kết nối giao thương, Thủ tướng mong muốn phía Trung Quốc tăng cường kết nối với Việt Nam cả đường bộ, đường thủy, đường sắt, nhất là tuyến đường sắt liên vận quốc tế từ Việt Nam qua Trùng Khánh (Trung Quốc) tới Trung Á và châu Âu, để khai thác thị trường đầy tiềm năng nhưng đang khó khăn về vận tải.

Với phương châm coi trọng thời gian, trí tuệ và kết nối, Thủ tướng đề nghị mở lại "con đường tơ lụa" trong thời đại mới, kiến tạo tương lai, hợp tác cùng có lợi, đồng thời mở ra hành lang thương mại mới, không chỉ Việt Nam - Trung Quốc mà cả ASEAN và Trung Á và châu Âu.

Bên cạnh đó, Thủ tướng cũng đề nghị phía Trung Quốc phối hợp chặt chẽ với các đối tác Việt Nam, phát triển logistics, thúc đẩy thương mại và các ngành nghề liên quan để hàng hóa của Việt Nam tiếp cận nhiều hơn vào thị trường Trung Quốc, từ đó đưa hàng hóa Việt Nam xuất khẩu đi nước thứ ba, nhất là Trung Đông, châu Âu.

Là một trong những đại diện doanh nghiệp Việt Nam tham gia đoàn công tác xuyên suốt hành trình từ Côn Minh đến Trùng Khánh, bà Lê Hoàng Diệp Thảo, Giám đốc điều hành King Coffee, cho rằng đây là dịp rất quan trọng để thúc đẩy đầu tư, giúp cho các công việc hợp tác có kết quả cụ thể.

Nhắc đến chủ trương của Tổng Bí thư Tô Lâm về mục tiêu vươn mình bước vào kỷ nguyên mới, bà Thảo cho rằng các doanh nghiệp lớn của Việt Nam cũng đang vươn mình trong hợp tác quốc tế, và vai trò thúc đẩy của các lãnh đạo cấp cao trong những chuyến công du nước ngoài gần đây tạo rất nhiều thuận lợi cho doanh nghiệp.

Cho biết sản phẩm cà phê Việt Nam đã vào nhiều thị trường lớn của Trung Quốc, bà Thảo kiến nghị tới đây cơ quan chức năng hai nước tiếp tục xem xét đơn giản hóa các thủ tục hải quan, đẩy nhanh tiến độ tuyến đường sắt Hà Nội - Lào Cai - Hải Phòng, để tạo thuận lợi trong giao thương, giúp giảm bớt các loại chi phí và nâng cao năng lực cạnh tranh của hàng hóa.

Giám đốc điều hành King Coffee cũng cho rằng cần có chính sách hỗ trợ những doanh nghiệp lớn, có tiềm năng để phát triển những thương hiệu lớn có thể tăng uy tín cho quốc gia, thay vì một chính sách cào bằng chung.

Nhấn mạnh cần thúc đẩy hợp tác chiến lược với đường sắt để đưa các sản phẩm từ Việt Nam vào Trung Quốc rồi sang thị trường châu Âu, bà Thảo cho rằng con đường này có lợi thế là thủ tục xuất khẩu được làm ngay từ điểm đầu, đảm bảo an toàn vận chuyển và giảm nhiều chi phí.

Thúc đẩy hợp tác giữa các địa phương Việt Nam - Trung Quốc  

Bên cạnh hoạt động của Thủ tướng Phạm Minh Chính, hôm 6/11, Diễn đàn tỉnh trưởng hành lang kinh tế khu vực tiểu vùng sông Mekong 2024 tại thành phố Côn Minh (tỉnh Vân Nam, Trung Quốc).

Là một trong những lãnh đạo địa phương tham gia và phát biểu tại sự kiện này, Chủ tịch UBND Lào Cai Trịnh Xuân Trường nhấn mạnh tỉnh đã và đang nỗ lực thúc đẩy kết nối giao thương kinh tế giữa các vùng của Việt Nam và các nước ASEAN với khu vực Tây Nam Trung Quốc. "Tuy nhiên những kết quả này vẫn chưa tương xứng với tiềm năng, lợi thế, chưa đáp ứng được kỳ vọng của các bên", ông Trường nhận định.

Để đẩy nhanh tiến trình xây dựng cơ sở hạ tầng, cùng xây dựng chuỗi sản xuất, chuỗi cung ứng an toàn, ổn định của khu vực, Chủ tịch Lào Cai đề xuất củng cố và nâng cấp hơn nữa quan hệ đối tác chặt chẽ, thúc đẩy hợp tác kết nối đồng bộ, đảm bảo chính sách thông thoáng, hạ tầng thông suốt, quản trị thông minh, đưa hợp tác liên tỉnh trong Khu vực Tiểu vùng sông Mekong mở rộng kết hợp với Sáng kiến vành đai và Con đường lên một tầm cao mới, hợp tác cùng có lợi, cùng thắng vì sự thịnh vượng chung của khu vực Tiểu vùng.

Ông Trường cũng đề xuất thúc đẩy kết nối chiến lược phát triển giữa hai nước, đẩy nhanh thúc đẩy "kết nối cứng" giữa hai nước về đường sắt, đường bộ cao tốc, kết cấu hạ tầng cửa khẩu.

Theo ông, phía Vân Nam cần sớm tổ chức khởi công và đẩy nhanh tiến độ xây dựng cầu đường bộ qua sông Hồng khu vực Bát Xát (Việt Nam) - Bá Sái (Trung Quốc); phía Lào Cai đẩy nhanh công tác nghiên cứu khả thi tuyến đường sắt khổ tiêu chuẩn tốc độ cao Lào Cai - Hà Nội - Hải Phòng và công tác kết nối ray khổ tiêu chuẩn từ Lào Cai (Việt Nam) đến Hà Khẩu (Trung Quốc), khởi công các dự án này trong năm 2025.

Đẩy nhanh tiến độ dự án cảng hàng không Sa Pa tại Lào Cai nhằm đa dạng hóa phương thức vận chuyển, giảm chi phí logistics, cũng là đề xuất được lãnh đạo tỉnh Lào Cai đưa ra.

Ông đồng thời đề nghị tiếp tục nâng cao chất lượng hợp tác đầu tư, kinh tế thương mại thông qua việc hai bên tích cực cùng nhau nghiên cứu triển khai xây dựng thí điểm khu hợp tác kinh tế qua biên giới theo Tuyên bố chung của 2 Tổng Bí thư.

Đặc biệt, theo ông Trường, cần đẩy mạnh chuyển đổi số toàn diện để thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội nhanh, bền vững.

Ông cho rằng cần thúc đẩy hợp tác về thương mại điện tử, xây dựng mô hình kiểu mẫu về hợp tác thương mại điện tử qua biên giới, hoàn thiện biện pháp tiện lợi hóa thông quan hàng hóa thương mại điện tử qua biên giới, phát triển các hình thức, mô hình mới về thương mại điện tử qua biên giới.

"Tích cực thúc đẩy xây dựng các cặp cửa khẩu thông minh giữa tỉnh Lào Cai và tỉnh Vân Nam gồm: cặp cửa khẩu Kim Thành - Bắc Sơn và Bản Vược - Bá Sái", Chủ tịch Lào Cai nêu kiến nghị.

Ông tin các nước trong khu vực sẽ cùng tạo dựng môi trường tốt nhất để thúc đẩy sự phát triển chung thịnh vượng của Tiểu vùng sông Mekong mở rộng.

Trao đổi thêm với phóng viên Dân trí sau chuyến công tác tháp tùng Thủ tướng, ông Nguyễn Ngọc Cảnh, Phó Chủ tịch Ủy ban Quản lý vốn Nhà nước tại doanh nghiệp, cho rằng chuyến công tác của Thủ tướng Phạm Minh Chính tới Trung Quốc lần này là cơ hội để thúc đẩy hợp tác thương mại và logistics giữa doanh nghiệp hai nước phát triển mạnh mẽ hơn, triển khai thực hiện tuyên bố chung của lãnh đạo cấp cao hai nước.

Trong đó, ông Cảnh nhấn mạnh mục tiêu thúc đẩy kết nối hạ tầng cứng và mềm để góp phần phát triển kinh tế - xã hội của cả hai nước.

Theo Phó Chủ tịch Ủy ban Quản lý vốn Nhà nước tại doanh nghiệp, Việt Nam và Trung Quốc cần khẩn trương kết nối đường sắt và đường bộ giữa các tỉnh biên giới hai nước; thống nhất về vấn đề kiểm dịch chung cũng như thủ tục hải quan, chính sách thuế và phí; tạo điều kiện cho hai nước thúc đẩy thông thương, nâng kim ngạch thương mại hai chiều đạt mức như kỳ vọng.

Nhận định tiềm năng phát triển kinh tế của hai nước có lợi thế không nước nào có được khi "núi liền núi, sông liền sông", ông Cảnh cho rằng sự hợp tác giữa Việt Nam - Trung Quốc sẽ mang lại lợi ích cụ thể, thiết thực cho nhân dân hai nước, trước mắt là góp phần giảm chi phí, nâng cao năng lực cạnh tranh của hàng hóa.