Nữ tiến sĩ biến lá dứa thành vải da đắt tiền, thay đổi thời trang tương lai

Ở tuổi 62, khi hầu hết mọi người đều đã nghỉ hưu, tiến sĩ Carmen Hijosa (đến từ Tây Ban Nha) lại quyết định khởi nghiệp với Ananas Anam - một thương hiệu dệt may đặc biệt chuyên tạo ra loại vải Piñatex được làm hoàn toàn từ sợi lá dứa.

Nữ tiến sĩ biến lá dứa thành vải da đắt tiền, thay đổi thời trang tương lai - 2

Bà Hijosa tiếp xúc với ngành công nghiệp thời trang từ rất sớm khi làm việc cho một công ty năm 19 tuổi. Sau này, bà trở thành cố vấn thiết kế cho Ngân hàng Thế giới và Liên minh châu Âu. Năm 1993, trong một chuyến thăm đến Philippines để tư vấn cho ngành công nghiệp da thuộc tại đây, bà Hijosa đã bị sốc khi chứng kiến điều kiện lao động khắc nghiệt và những tác động xấu của quá trình thuộc da đối với môi trường. Bà quyết định bỏ việc ngay lập tức. "Tôi không có kế hoạch dự phòng nhưng tôi tự hứa sẽ không làm việc với đồ da nữa", bà nói. "Và đó là lúc cuộc đời tôi thay đổi".

Nữ tiến sĩ biến lá dứa thành vải da đắt tiền, thay đổi thời trang tương lai - 3

Bà Hijosa nghĩ ngay tới việc cần phải tìm ra một quy trình thay thế quy trình thuộc da bằng hóa chất và cấp thiết hơn cả là sản xuất một loại da không phải từ động vật mà từ những nguồn nguyên liệu tự nhiên sẵn có ở địa phương. Sau hơn 7 năm mày mò nghiên cứu, bà nhận ra rằng, chính các phụ phẩm trên những đồn điền trồng dứa là câu trả lời bà luôn kiếm tìm. Bà nhận được bằng sáng chế cho công trình của mình vào năm 2011.

Nữ tiến sĩ biến lá dứa thành vải da đắt tiền, thay đổi thời trang tương lai - 4

Ngành công nghiệp dứa trên toàn cầu tạo ra khoảng 13 triệu tấn chất thải, trong đó 40.000 tấn là lá dứa, thường bị đốt cháy hoặc thối rữa. Công ty Ananas Anam sử dụng lá dứa này để tạo thành Piñatex. "Piña" trong Piñatex có nghĩa là "dứa" trong tiếng Tây Ban Nha.

Nữ tiến sĩ biến lá dứa thành vải da đắt tiền, thay đổi thời trang tương lai - 5

Các sợi tơ dứa (cellulose) sau khi được tách từ phiến lá sẽ được rửa và sấy khô. Khi các sợi đã khô, chúng bị khử chất diệp lục và nhựa cây, đồng thời pectin (chất làm cho lá cứng) cũng được giải phóng khỏi sợi bằng một loại enzym đặc biệt. Khi pectin đã được loại bỏ, sợi dứa trở thành một vật liệu mềm và dẻo, giống như bông. Các sợi sau đó lại được tổng hợp thành một cấu trúc giống như nỉ rồi cuộn lại thành từng bó.

Nữ tiến sĩ biến lá dứa thành vải da đắt tiền, thay đổi thời trang tương lai - 6

Piñatex thô tiếp tục được chuyển đến Tây Ban Nha để hoàn thiện. Tại đây, nó sẽ được phủ một lớp "áo" đặc biệt để có vẻ bề ngoài giống da thật.

Nữ tiến sĩ biến lá dứa thành vải da đắt tiền, thay đổi thời trang tương lai - 7

Trong khi đó, phần thừa còn lại của quá trình tách sợi dứa sẽ được ủ để sản xuất loại phân hữu cơ giàu chất dinh dưỡng. Cuối vòng đời, Piñatex gần như có khả năng phân hủy sinh học hoàn toàn, ngoại trừ lớp phủ chống thấm vẫn chứa một lượng nhỏ hóa chất. Bà Hijosa hiện đang làm việc với các chuyên gia trong lĩnh vực để phát triển lớp phủ hữu cơ thay thế.

Nữ tiến sĩ biến lá dứa thành vải da đắt tiền, thay đổi thời trang tương lai - 8

Năm 2016, khi Ananas Anam tung ra sản phẩm nguyên mẫu đầu tiên, công ty đã thu được lợi nhuận là 363.000 USD. Kể từ đó, công ty liên tục tăng gấp đôi lợi nhuận qua từng năm. Ngay cả trong năm 2020, bất chấp những khó khăn do đại dịch, Ananas Anam vẫn tăng trưởng 40% so với năm 2019. Hiện tại, công ty đang có kế hoạch mở rộng quy mô sản xuất.

Nữ tiến sĩ biến lá dứa thành vải da đắt tiền, thay đổi thời trang tương lai - 9

Piñatex là vật liệu nhẹ, bền, thoáng khí nên có thể dùng để sản xuất đa dạng mặt hàng thời trang từ quần áo đến giày, túi xách, thậm chí là đồ nội thất. Theo đánh giá của nhiều thương hiệu thời trang, Piñatex cũng rất linh hoạt, có thể dễ dàng cắt, may, nhuộm, in, dập nổi, làm cứng, mềm hay làm phẳng tùy ý để tạo ra các kết cấu khác nhau mà không bị nhăn nhàu.

Nữ tiến sĩ biến lá dứa thành vải da đắt tiền, thay đổi thời trang tương lai - 10

Ước tính, để tạo ra một m2 Piñatex cần khoảng 480 lá dứa. Dựa trên dữ liệu của Ananas Anam, lượng chất thải của Piñatex chỉ khoảng 5% so với 25% của da thuộc, vì thế chi phí phải trả cho việc xử lý rác thải sẽ ít hơn. Không những thế, loại vật liệu này chỉ có giá 18 bảng Anh/m2, rẻ hơn 40% so với da thông thường có giá từ 20-30 bảng Anh/m2. "Vượt lên trên tất cả những lợi ích kinh tế, vải 'da' từ lá dứa có tính đạo đức hơn nhiều vì không có động vật hay con người bị tổn hại trong quá trình sản xuất", Tiến sĩ Carmen Hijosa chia sẻ.

Nữ tiến sĩ biến lá dứa thành vải da đắt tiền, thay đổi thời trang tương lai - 11

Hơn 3.000 thương hiệu từ khắp nơi trên thế giới nhận thấy lợi ích của loại vật liệu bền vững mới đã liên hệ hợp tác với Ananas Anam, trong đó có các hãng thời trang cao cấp như Hugo Boss, Chanel, Mango và Ecoalf. Đặc biệt vào năm 2019, khách sạn Hilton đã sử dụng Piñatex để làm nội thất cho phòng khách sạn thuần chay đầu tiên trên thế giới tại London.