Làng u... vú

U ám Lương Đình

Người đàn ông đang bế đứa con nhỏ đứng tựa cửa vách nhìn xa xăm như vô vọng, đôi mắt thẳm sâu như lần tìm về quá khứ. Những ngày hạnh phúc của anh Nguyễn Văn Thủy cùng chị Ngô Thị Hằng thật ngắn ngủi. Sự mất mát lớn lao đã làm anh suy sụp, già đi nhiều so với tuổi ngoài ba mươi.

Cưới nhau chưa được bao lâu thì chị phát bệnh, ban đầu là những bệnh ngoài da, đau bụng... đứa con đầu lòng không giữ được vì đẻ thiếu tháng. Vợ chồng anh vẫn động viên nhau cùng vượt qua cơn hoạn nạn. Những tưởng tình yêu sẽ giúp anh chị vượt qua chặng đường đời cơ cực ấy nhưng thật trớ trêu, sau khi sinh đứa con thứ hai được một năm thì bệnh tật bắt đầu xuất hiện.

Căn bệnh u vú bắt đầu hành hạ dày vò đến nhàu nát cả tinh thần và thể xác của chị. Vật vã hàng năm trời bên giường bệnh, biết bao tiền của mà anh chị dành dụm sau khi cưới để lấy vốn làm ăn, đều mang ra lo thuốc thang chạy chữa cho chị nhưng cũng không thành. Thần chết đã cướp chị ngay trên tay anh.

Vợ chết, anh Thủy gà trống nuôi con.

Trong căn nhà nhỏ ọp ẹp, gió đôi lúc hất tung cánh cửa sổ được ghép từ những tấm bìa giấy, quật từng trận sạch bong bụi nhang để lại những chân hương trơ trọi. Đứa con gái thi thoảng lại rùng mình vì lạnh, đôi mắt nó buồn khi nghe người lớn nói chuyện về mẹ.

“Nhiều đêm cháu rấm rức khóc đòi mẹ, thật tình tôi chẳng biết phải dỗ cháu như thế nào. Nói khéo nó khẳng chịu nghe đành phải đau lòng mắng lên một tiếng dọa nạt cho nó sợ mà ngủ thiếp đi”. Anh Nguyễn Văn Thủy ngân ngấn nước mắt.

Cảnh gà trống nuôi con như anh Thủy ở làng này không hiếm. Nhiều gia đình ở làng người trong nhà cứ lần lượt thay nhau nhập viện. Nhà ông Lê Văn Huê là một điển hình với 4 người con gái và 2 cô con dâu cùng bị u vú và u tử cung. Bắt đầu là cô con dâu Nguyễn Thị Đường, đang yên đang lành bỗng ngã vật ra sân, đưa đi cấp cứu ở bệnh viện thì mới phát hiện ra mình bị u tử cung.

Và cứ thế lần lượt các con ông đều đều nhập viện. Kinh tế gia đình kiệt quệ. Còn ông Huê già cả nhưng bệnh u tuyến tiền liệt đã nhiều năm thành thử cứ lê lết cả ngày. Không khí bệnh tật bao trùm lên xóm làng, bước chân ra đường là nghe mọi người kháo nhau chuyện nhà này nhà kia bệnh viện kết luận như thế nào, gây nên nỗi hoang mang lo sợ như đám mây đen u ám đang bao trùm lên đời sống của xóm làng.

Chỉ nỗi đau là thực tế

Men theo con đường xương chạch ngoằn ngoèo bê bết bởi đất đỏ với những căn nhà đơn sơ treo lơ lửng trên sườn đồi, tôi hỏi thăm về chuyện căn bệnh quái ác xuất hiện ở làng quê nghèo này. Ai nấy đều túm lấy để nói chuyện như giãi bày những nỗi niềm tâm sự. Nỗi lo lộ rõ trên nét mặt những người vợ, người mẹ và cả những cô gái chưa chồng chen lẫn những giọt nước mắt tức tưởi.

Vết tích của 2 lần mổ u vú

Có chị vén ngay áo lên để minh chứng cho hai vết mổ trên vú. Đau đớn về thể xác là một nhẽ nhưng với chị em phụ nữ thì còn gì đau đớn và buồn tủi hơn khi bầu ngực nõn nà căng đầy quyến rũ bỗng mất đi. Những gì còn lại chỉ là vỏ bóng chẳng còn hơi, lép kẹp vô dụng. Kèm theo nó là vết sẹo đau đớn về tinh thần khó lành. Sự tự ti bắt đầu nảy sinh, liệu người chồng có cảm thông cho những bất hạnh này không?

Nguyễn Thị Huyền mới ngoài 20 tuổi đã phải lên bàn mổ, mổ xong người em xọp đi và không làm được việc nặng. Em lo lắng đến tương lai của mình. Ngay cả chị Nguyễn Thị Hiền - Trưởng Đài truyền thanh xã năm nay 24 tuổi, người sinh ra và lớn lên ở địa phương cũng hoang mang không kém. Khi được hỏi về căn bệnh đang phổ biến ở địa phương, chị tâm sự: “Là con gái chưa xây dựng gia đình, em cũng lo lắng lắm. Ai dám chắc mình không bị mắc bệnh?...”.

Nỗi lo lắng của Hiền cũng là nỗi lo chung của hầu hết các cô gái đến tuổi xây dựng gia đình ở Bắc Sơn. Ai có thể khẳng định bệnh tật sẽ trừ mình ra khi mà hàng ngày vẫn uống chung một nguồn nước, hít thở cùng bầu không khí...

Tiếng í ới gọi nhau của những đứa trẻ trăn trâu như vỡ tan màu u ám đang bao trùm trên mỗi nóc nhà. Ngoài nông nghiệp, những hộ dân ở đây còn mưu sinh bằng việc bới nhặt rác ở bãi rác Nam Sơn. Chị Nguyễn Thị Bốn – Chủ tịch Hội phụ nữ xã Bắc Sơn buồn rầu khi ngồi bên ngồn ngộn những cuốn sổ khám bệnh của chị em phụ nữ trong thôn Lương Đình. Chị bới tung đống sổ y bạ bệnh án, lật đi lật lại những kết luận đa số là u vú.

Hỏi về nguyên nhân, Chủ tịch xã Nguyễn Hữu Hoa cũng chưa biết đích xác vì đâu. Nhưng nhiều ý kiến cho rằng khói bụi  từ trường bắn của Quân khu Việt Bắc đóng trên địa bàn là nguyên nhân. Người dân cho biết, mỗi lần diễn tập bắn đạn thật thường để lại những đám khói bụi lớn từ thuốc súng...

Nguyên nhân thì vẫn còn lờ mờ chứ hậu quả đau đớn mà những người dân Lương Đình đang phải chịu đựng là một thực tế.

Huy Thủy