Kinh ngạc trước vương quốc hoa của Nam Phi sinh tồn nhờ đám cháy

Thảo Lê

(Dân trí) - Thảm thực vật ở Cape Floral Kingdom đã học cách thích nghi với khí hậu khắc nghiệt ở châu Phi, thậm chí tồn tại nhờ những đám cháy.

Kinh ngạc trước vương quốc hoa của Nam Phi sinh tồn nhờ đám cháy - 1

Tọa lạc gần cực nam Nam Phi, Cape Floral Kingdom hay Khu bảo tồn Hoa mũi Hảo Vọng là nơi tập trung nhiều loài thực vật nhất hành tinh, gấp 3 lần rừng nhiệt đới Amazon. 70% trong số 9.600 giống loài cây cối ở đây không thể tìm thấy ở bất kỳ nơi nào khác trên Trái đất.

Kinh ngạc trước vương quốc hoa của Nam Phi sinh tồn nhờ đám cháy - 2

Kể từ năm 2004, phần lớn Cape Floral Kingdom, bao gồm 8 khu bảo tồn, trong đó có Vườn quốc gia Núi Bàn - đã trở thành địa điểm bảo tồn của UNESCO. 

Kinh ngạc trước vương quốc hoa của Nam Phi sinh tồn nhờ đám cháy - 3

Nhìn từ xa, hệ sinh thái của Cape Floral Kingdom không mấy ấn tượng, song khi lại gần nhìn kỹ hơn, bất kỳ ai cũng sẽ sửng sốt trước một vùng đất có vô số loài cây đang phát triển mạnh mẽ, trải rộng trên diện tích 90.000 km2 (gần bằng diện tích Bồ Đào Nha). 

Trong số 9600 loài thực vật của Cape Floral Kingdom thì có đến 6000 là các phân nhánh của Fynbos (từ có gốc Hà Lan được dùng để gọi chung cho các loài cây bụi nơi đây).

Kinh ngạc trước vương quốc hoa của Nam Phi sinh tồn nhờ đám cháy - 4

Mỗi loài Fynbos lại có một đặc trưng riêng. Chúng có thể mang hình dạng từ cây bụi thấp đến loài mọng nước, thậm chí là cao, gầy như thân lau sậy. Bất kể ở hình dạng nào, chúng cũng đều rực rỡ, đẹp đẽ.

Kinh ngạc trước vương quốc hoa của Nam Phi sinh tồn nhờ đám cháy - 5

Những mầm cây này có thể không hoạt động dưới lòng đất trong nhiều thập kỷ, đến mức được gọi là "nụ ngủ đông". Điều đặc biệt ở chỗ, chúng không đợi mưa xuân hay tiết trời ấm áp để nảy mầm mà là một ngọn lửa cực kỳ mãnh liệt, thiêu đốt mọi thứ thành tro.

Kinh ngạc trước vương quốc hoa của Nam Phi sinh tồn nhờ đám cháy - 6

Hầu hết các loài thực vật ở Cape Floral Kingdom đều phải "được" cháy 10-20 năm/lần. Nhờ lửa, vỏ cứng bao bọc ngoài hạt mầm sẽ bị thiêu rụi, tạo điều kiện thuận lợi để chúng nảy mầm. Những chồi non bắt đầu xuất hiện chỉ 5 ngày sau đám cháy. Chẳng bao lâu sau, cả khu rừng vừa mới tan hoang sẽ bừng dậy sức sống, sinh sôi nảy nở.

Kinh ngạc trước vương quốc hoa của Nam Phi sinh tồn nhờ đám cháy - 7
Trước đây, các đám cháy ở Cape Floral Kingdom bùng lên hoàn toàn ngẫu nhiên trong mùa hè khô, nóng của vùng Cape Town. Ngày nay, hầu hết các "đám cháy có kiểm soát" được chủ động lên kế hoạch tùy theo mục đích cần đạt được của các chuyên gia môi trường và được khoanh vùng trong từng khu vực xác định trước. Tro tàn từ những đám cháy này cung cấp trở lại khoáng chất và dưỡng chất cho đất để những lứa cây mới được phát triển tốt. Đám cháy đồng thời có tác dụng loại bỏ các loài xâm thực, khiến nguồn nước và ánh sáng được tập trung phục vụ cho việc nảy mầm của các hạt cây Fynbos.
Kinh ngạc trước vương quốc hoa của Nam Phi sinh tồn nhờ đám cháy - 8
Trải qua hàng triệu năm, Fynbos đã sinh trưởng mạnh mẽ rộng khắp vùng đất khô cằn nghèo dinh dưỡng, đầy nắng gió, nóng bỏng, ít mưa và dễ bắt lửa nhất của Nam Phi. Chúng đặc biệt dày đặc trong khu vực phía Tây khô hạn của Cape Floral Kingdom.
Kinh ngạc trước vương quốc hoa của Nam Phi sinh tồn nhờ đám cháy - 9
Loài thực vật này không chỉ "để ngắm". Hàng trăm năm trước, người bản địa đã biết phơi khô lá Fynbos để pha nước uống. Còn ngày nay, chúng có thể được tìm thấy trong trà, mật ong cho đến mỹ phẩm, rượu gin. Đặc biệt, trà và mật ong Fynbos có nhiều vitamin, khoáng chất và chất chống oxy hóa, chống ung thư.
Kinh ngạc trước vương quốc hoa của Nam Phi sinh tồn nhờ đám cháy - 10
Khu vực Cape Town gần đây thường xuyên phải đối mặt với những trận hạn hán kéo dài nhiều năm, nên thảm thực vật Fynbos đóng vai trò rất quan trọng trong việc bảo tồn nguồn nước. Theo chuyên gia và hướng dẫn viên leo núi Dominic Chadbon, 20% lượng nước cư dân Nam Phi tiêu thụ được lấy từ vùng núi Western Cape. Dễ hình dung hơn, cứ 5 ly nước thì 1 ly có được là nhờ Fynbos.