"Đợt mưa như lần này ở miền Trung chưa từng xảy ra trong quá khứ"

Theo Tiến sĩ Hoàng Phúc Lâm - Phó Giám đốc Trung tâm Dự báo khí tượng thủy văn Quốc gia, do ảnh hưởng của không khí lạnh kết hợp nhiễu động gió Đông, nên từ ngày 8-10/12/2018, khu vực các tỉnh từ Nghệ An đến Khánh Hòa đã có mưa to đến rất to. Lượng mưa từ 1h/8 đến 13h/10/12 các khu vực phổ biến như sau: Từ Nghệ An đến Thừa Thiên Huế từ 100-200mm; từ Quảng Ngãi đến Bình Định từ 250-300mm; Khánh Hòa và Phú Yên từ 50-80mm. Mưa lớn nhất tập trung ở khu vực Quảng Nam-Đà Nẵng với tổng lượng mưa phổ biến từ 350-402mm.

Một số nơi có lượng mưa lớn hơn so với các điểm khác trong khu vực như: Vinh 394mm; Đông Hà (Quảng Trị) 599mm, Quảng Trị 544mm; Phong Điền 569mm, Bạch Mã 515mm (Thừa Thiên Huế); Đà Nẵng 853mm, Cẩm Lệ 814mm, Bà Nà 809mm (Đà Nẵng); Thăng Bình 930mm, Bình Phú 819mm, Câu Lâu 808mm (Quảng Nam); Thanh An 510mm, Ba Tơ 501mm, (Quảng Ngãi); An Hòa 634mm, Hoài Nhơn 475mm (Bình Định).

Cũng theo ông Lâm, số liệu quan trắc đến thời điểm này cho thấy đợt mưa ở Miền Trung đã có những số liệu vượt kỷ lục theo thống kê về lượng mưa ở một số địa điểm vào giai đoạn cuối của mùa mưa. Một số nơi còn vượt kỷ lục của mùa mưa chính vụ.

"Đặc biệt lại xảy ra sau 23 tháng 10 âm lịch thì theo kinh nghiệm của bà con, ngày này cũng giống như sau rằm tháng 7 âm lịch ở miền Bắc, sẽ không còn mưa. Có thể nói là đợt mưa này chưa từng xảy ra trong quá khứ. Nguyên nhân thì cần phải có những nghiên cứu để làm rõ thêm nhưng bước đầu có thể thấy rằng đây là những biểu hiện rõ ràng của biến đổi khí hậu. Tức là các quy luật về mưa không còn như trước nữa" - ông Lâm nói.

Về nguyên nhân mưa lớn tập trung ở Đà Nẵng và các tỉnh lân cận, ông Lâm giải thích: Từ đêm 8/12 đến ngày 10/12, các tỉnh phía Nam của Trung Bộ từ Đà Nẵng đến Bình Định đã có mưa to đến rất to, một số nơi có lượng mưa đặc biệt lớn, trên 800mm do ảnh hưởng kết hợp của 3 nhân tố gây mưa, đó là: thứ nhất, gió Đông Bắc tầng thấp sau khi tĩnh lại lâu ở Bắc Bộ trong ngày 7/12 đã tràn rất nhanh xuống miền Trung; thứ hai, địa hình chắn gió của khu vực Trung bộ với dãy Trường Sơn ở phía Tây và thứ ba là gió Đông đến Đông Nam trên cao bổ sung thêm hơi ẩm.

"Bài toán dự báo định lượng mưa là một bài toán khó, không chỉ đối với riêng Việt Nam mà còn trên toàn thế giới. Độ tin cậy trong dự báo định lượng mưa của các sản phẩm tham khảo hiện đại nhất hiện nay như radar, vệ tinh và mô hình dự báo số chỉ đủ độ tin cậy trong dự báo cực ngắn, tức dự báo trước vài giờ. Do đó, dự báo định lượng mưa chỉ được đưa ra trong các bản tin dự báo cực ngắn, từ 1 đến 3 giờ, mà không có trong các bản tin dự báo hàng ngày" - ông Lâm giải thích.

Về dự báo mưa lũ trong những ngày tiếp theo ở khu vực miền Trung, ông Lâm cho biết, từ ngày 11/12, mưa to đến rất to sẽ giảm nhanh ở khu vực ven biển Trung Bộ do gió Đông Bắc suy yếu. Tuy nhiên, từ chiều tối và đêm 11/12, một đợt không khí lạnh mới với cường độ mạnh sẽ tăng cường xuống nước ta. Từ khoảng ngày 12/12, các tỉnh ven biển Trung Bộ sẽ có mưa to trở lại. Khu vực trọng tâm mưa trong những ngày giữa tuần sẽ là các tỉnh từ Quảng Trị đến Phú Yên và đến cuối tuần có thể ảnh hưởng xuống cả khu vực Khánh Hòa.

Từ ngày 12/12, không khí lạnh lại tràn xuống ảnh hưởng tới khu vực ven biển Trung và Nam Trung Bộ và nhiều khả năng mưa to đến rất to trên diện rộng lại lặp lại trong các ngày giữa tháng 12/2018.

"Cần đề phòng trong những ngày tới, trên các sông thuộc các tỉnh từ Quảng Trị đến Phú Yên có khả năng xuất hiện một đợt lũ với biên độ lũ lên ở thượng lưu từ 3-6m, hạ lưu từ 1-3m. Nguy cơ cao xảy ra lũ quét, sạt lở đất vùng núi và ngập úng cục bộ vùng trũng thấp tại các tỉnh trên" - ông Lâm khuyến cáo.

Ngoài ra, theo ông Lâm, trong tháng 12/2018 tại các tỉnh Trung Bộ đã và vẫn sẽ xảy ra nhiều đợt mưa trên diện rộng nữa. Đa số nguyên nhân gây mưa trong tháng 12 là không khí lạnh và nhiễu động trong đới gió Đông hoặc bão và áp thấp nhiệt đới. Ví dụ từ 12-18/12/2016, các tỉnh Quảng Trị đến Ninh Thuận đã có mưa to, trọng tâm mưa từ Quảng Nam đến Phú Yên với lượng mưa phổ biến 400-600m đã gây ra lũ rất cao ở Bình Định.

"Chúng tôi dự báo không khí lạnh năm nay sẽ hoạt động mạnh, nên mưa và lũ ở Trung Bộ trong tháng 12 năm nay sẽ còn xảy ra 1-2 đợt mưa lớn diện rộng và trong tháng cũng có khả năng xuất hiện lũ trên các sông ở trung và nam Trung Bộ" - ông Lâm cho biết.

Nguyễn Dương