Cao Bằng cấp phép khai thác khoáng sản tràn lan

Theo thông báo của Thanh tra Chính phủ kết luận thanh tra công tác quản lý, khai thác tài nguyên, khoáng sản tại tỉnh Cao Bằng, giai đoạn từ năm 2010 đến nay, tỉnh Cao Bằng đã có chủ trương chấn chỉnh hoạt động khai thác khoáng sản, tập trung giải quyết cơ bản hoạt động khai thác trái phép, tạm dừng cấp phép khai thác để hoàn chỉnh chính sách theo quy định của luật khoáng sản. Đến nay nhiều giấy phép đã hết hạn và tỉnh Cao Bằng đang chủ trương không cấp mới, ngừng gia hạn, do vậy nhiều điểm mỏ đã dừng khai thác và sản lượng khai thác giảm đáng kể. 

“Vì thế những thiếu sót trong khai thác khoáng sản đã từng bước được khắc phục, việc khai thác tràn lan đã gần như chấm dứt. Tình trạng lãng phí được giảm nhiều và làm tăng thu cho ngân sách”- Thanh tra Chính phủ nhìn nhận.

Tuy nhiên Thanh tra Chính phủ khẳng định công tác lập, thẩm định, phê duyệt thăm dò, khai thác và cấp phép khoáng sản ở tỉnh Cao Bằng còn hạn chế, chủ yếu sử dụng tài liệu địa chất ở mức dự báo, chưa có độ tin cậy cao làm cơ sở lập dự án, dẫn tới nhiều đề án, sản xuất kém hiệu quả, sản lượng khai thác thấp ảnh hưởng trực tiếp đến hoạt động chế biến của nhiều đơn vị. Công tác thẩm tra, thẩm định chưa chặt chẽ, chưa kịp thời phát hiện cảnh báo và tham mưu để có những điều chỉnh phù hợp, còn có việc cấp phép tràn lan nhất là trong giai đoạn 2008-2010.

“Công tác cấp giấy chứng nhận đầu tư chưa tính toán tổng thể về tính chính xác trữ lượng, hàm lượng trên địa bàn để cân đối, điều tiết vùng nguyên liệu cho hợp lý dẫn đến nhiều nhà máy chế biến được chấp thuận đầu tư với số vốn đăng ký khá lớn, khi triển khai đi vào hoạt động thiếu nguyên liệu, có nhà máy ngưng hoạt động, hoặc hoạt động cầm chừng, hiệu quả đầu tư thấp. Nhiều dự án thực hiện chậm do phải thăm dò, đánh giá lại trữ lượng, thậm chí phải ngưng đầu tư hoặc do công tác giải phóng mặt bằng gặp khó khăn”- kết luận chỉ rõ.

Kết luận chỉ rõ việc tham mưu cấp giấy chứng nhận đầu tư ở tỉnh Cao Bằng thiếu chặt chẽ trong thẩm tra, thẩm định nhất là giai đoạn 2009-2010 dẫn đến triển khai hiệu quả không cao; thiếu kiểm tra, kiểm soát tổng thể hoạt động của dự án để có đánh giá về năng lực của các đơn vị, nhất là đối với các dự án triển khai chậm hoặc hiệu quả không cao để kịp thời chấn chỉnh, hoặc thu hồi giấy chứng nhận đầu tư.

Chưa dừng lại ở đó, Thanh tra Chính phủ cho rằng công tác ban hành bảng giá tính thuế tài nguyên của UBND tỉnh Cao Bằng chưa thể hiện rõ ràng là giá tối thiểu để tính thuế; chưa kịp thời điều chỉnh giá khi thị trường có biến động trên dưới 20% giá quy định là không thực hiện đúng, đầy đủ theo hướng dẫn của Bộ Tài chính. Tỉnh Cao Bằng còn chưa thực hiện công tác kiểm tra việc kê khai thuế tài nguyên đối với các doanh nghiệp khai thác, chế biến khoáng sản dẫn tới việc kê khai thiếu, không chính xác về giá bán quặng của doanh nghiệp trong một thời gian dài (2008-2012).

Công tác thanh tra thuế đối với doanh nghiệp chủ yếu tập trung vào thuế giá trị gia tăng, chưa xem xét đầy đủ về thuế tài nguyên, thuế thu nhập doanh nghiệp dẫn đến còn nhiều sai sót trong trong việc kê khai, nộp thuế tài nguyên, thuế thu nhập doanh nghiệp là một trong những nguyên nhân gây thất thu ngân sách nhà nước.

Đáng chú ý, Thanh tra Chính phủ phát hiện tỉnh Cao Bằng đã để cho doanh nghiệp nợ đọng nghĩa vụ tài chính với số lượng lớn, với tổng số tiền gần 47 tỷ đồng. Cá biệt có đơn vị nợ đọng thuế thời gian dài mà chưa có biện pháp thu dứt điểm.

Các doanh nghiệp có hoạt động khai thác khoáng sản không chấp hành đúng, đầy đủ các quy định pháp luật, không đăng ký phương pháp tính giá thuế tài nguyên với cơ quan thuế, hạch toán phần thu nhập phải chịu thuế thu nhập doanh nghiệp vào phần được miễn do ưu đãi đầu tư, kê khai giá tính thuế thấp hơn giá bán thực tế của đơn vị ghi trên hóa đơn, theo Thanh tra Chính phủ, đều đã vi phạm Luật thuế thu nhập doanh nghiệp năm 2008 và nghị định của Chính phủ, thông tư của Bộ Tài chính về vấn đề này.

Từ kết luận trên, Thanh tra Chính phủ đã kiến nghị Thủ tướng Chính phủ chỉ đạo UBND tỉnh Cao Bằng chấn chỉnh, khắc phục những thiếu sót, tồn tại để đảm bảo việc khai thác, chế biến khoáng sản trên địa bàn đảm bảo hiệu quả cao.

UBND tỉnh Cao Bằng cũng cần giao các sở ngành liên quan tiếp tục kiểm tra, làm rõ những sai phạm của doanh nghiệp trong việc hạch toán những phần thu nhập không được miễn thuế thu nhập vào thu nhập được hưởng ưu đãi theo giấy chứng nhận đầu tư; kiểm tra, rà soát kết quả thu số tiền gần 47 tỷ đồng nêu trên.

“UBND tỉnh Cao Bằng tổ chức kiểm điểm, rút kinh nghiệm tập thể UBND tỉnh Cao Bằng về các hạn chế, yếu kém đã được nêu ra trong kết luận thanh tra này”- Thanh tra Chính phủ yêu cầu.

Ngoài ra, UBND tỉnh Cao Bằng chỉ đạo các sở Tài nguyên và Môi trường, Kế hoạch và Đầu tư, Tài chính, Công thương và Cục thuế kiểm điểm trách nhiệm.

Thế Kha