Vụ "ngâm" 14 tỷ từ thiện: "Hoài Linh thiếu minh bạch, thiếu trách nhiệm"

Xoay quanh vụ việc NSƯT Hoài Linh và hơn 14 tỉ đồng được người hâm mộ ủng hộ cho hoạt động cứu trợ, hỗ trợ đồng bào miền Trung đợt lũ lụt, vấn đề đồng tiền từ thiện phải được minh bạch và sử dụng kịp thời được đặt ra.

Để rộng đường dư luận, phóng viên Dân trí có cuộc trao đổi với chuyên gia truyền thông Nguyễn Ngọc Long.

Cộng đồng mạng đang tranh cãi dữ dội xoay quanh thông tin hơn 14 tỷ đồng tiền quyên góp ủng hộ đồng bào miền Trung bị lũ lụt vẫn "nằm trong tài khoản riêng dành cho mục đích từ thiện". Anh có thể nói gì về việc nghệ sĩ chậm giải ngân mà không thông báo kịp thời cho khán giả?

Tôi cho rằng, việc chậm giải ngân không phải vấn đề lớn đâu. Nếu người đứng ra quyên góp có những lý do khách quan hay chủ quan nên chậm trễ thì đối với khán giả -  họ vẫn nhìn với tâm thế bao dung, độ lượng, không khắt khe. Nếu khắt khe, không tin tưởng thì họ đã không gửi gắm tiền ủng hộ, gửi gắm niềm tin.

Đối với người thụ hưởng - đồng bào miền Trung thì họ càng không khắt khe.

Còn đối tượng thứ ba - người bên ngoài quan sát thì khắt khe hơn một chút.

Nhưng về tổng thể, mọi người luôn luôn thông cảm khi có lý do hợp lý hợp tình. Điều quan trọng nhất là mọi thứ phải minh bạch, kịp thời. Lời nói của người đứng ra quyên góp phải nhất quán.

Anh có thể chậm trong thời gian ngắn hoặc dài nhưng phải thông báo, xin ý kiến những người ủng hộ tiền về kế hoạch mình sẽ từ thiện như thế nào thì sẽ không có vấn đề gì xảy ra.

Câu chuyện lớn nhất ở đây là anh Hoài Linh im lặng. Anh im lặng trong một thời gian dài, không chủ động thông tin gì về kế hoạch từ thiện đã là sai rồi. Tiếp nữa, anh im lặng ngay cả khi những người quan tâm vào trang của anh để hỏi. Sau thời điểm Hoài Linh chốt sổ, đã có người vào hỏi rồi. Sau đó, nhiều câu hỏi được gửi đến Hoài Linh nhưng nhận lại chỉ là… sự im lặng.

Đến bây giờ, tại sao Hoài Linh mới lên tiếng? Là bởi sự thúc ép quá lớn từ truyền thông? 

Tôi cho rằng, Hoài Linh quá xem thường người hâm mộ. Quá xem thường những người ủng hộ mình. Nếu như chỉ vì quên, chưa lên tiếng thì là sai sót của mình. Nhưng những người quan tâm, đã vào hỏi han từ rất lâu nhưng Hoài Linh không phản hồi.

Vấn đề ở đây, không chỉ là "chậm giải ngân, không thông báo kịp thời" mà "im lặng, không trả lời, không giải trình khi được khán giả quan tâm, hỏi han".

Có ý kiến cho rằng, việc chậm giải ngân khiến hoạt động từ thiện diễn ra không đúng thời điểm, mất ý nghĩa. Quan điểm của anh về ý kiến này?

Với quan điểm cá nhân, tôi thấy nói rằng "hoạt động từ thiện không đúng thời điểm, mất ý nghĩa" chỉ là cái chúng ta mang ra để… kết tội nhau: "Tại sao anh bảo giúp ở thời điểm người dân bị lũ lụt, mà 6 tháng rồi anh không làm, hết lũ lụt còn đâu?"

Nhưng nói đi cũng phải nói lại ý như này: Thời điểm đó, rất nhiều cá nhân, cơ quan đoàn thể ủng hộ người dân miền Trung bị ảnh hưởng bởi lũ lụt. Nếu anh Hoài Linh thấy rằng, nhiều người cùng ủng hộ vào cùng thời điểm "nước chảy chỗ trũng", gây ra việc mất cân đối. Vì thế, anh lùi lại thời điểm đi từ thiện thì cũng không mất đi tính thời điểm.

Nhưng câu chuyện ở đây, là anh giờ mới lên tiếng và nói lý do chưa đi từ thiện là do… Covid-19. Lý do anh đưa ra là bao biện, xảo ngôn. Bởi trong thời gian đó, anh vẫn đi từ thiện nơi khác, vẫn đi quay phim, vẫn đi show…

Vì thế "chậm giải ngân hay mất đi tính thời điểm" chỉ là cách người ta phản ứng lại anh mà thôi.

Trong vụ Hoài Linh và số tiền quyên góp từ thiện hơn 14 tỷ đồng này, anh đã thấy nam danh hài đủ trách nhiệm, đủ minh bạch chưa?

Tôi thấy chưa đủ trách nhiệm. Thứ nhất, anh chưa đủ trách nhiệm với người tin tưởng gửi tiền cho mình. Thứ hai, anh chưa đủ trách nhiệm với người dân bị ảnh hưởng bởi lũ lụt. Thứ ba, anh chưa đủ trách nhiệm với vai trò là người nghệ sĩ, người nổi tiếng. Thứ tư, anh chưa đủ trách nhiệm với xã hội, dư luận trong việc giải trình. Nhiều người đã vào trang của anh hỏi han nhưng anh im lặng, không quan tâm…

Còn có đủ minh bạch hay chưa? Đương nhiên là chưa. Bởi vì, nếu nói về minh bạch thì có nhiều cấp độ lắm. Với những tổ chức lớn, họ phải có kiểm toán. Với những tổ chức nhỏ hơn hay cá nhân thì có sao kê.

Ở đây, chúng ta chưa nhìn thấy sao kê nào mà Hoài Linh đưa ra. Anh mới chỉ nói bản thân chốt lại con số như thế. Khoảng 6 tháng sau, anh lại tính lại và đưa ra một con số khác. Thế thì, dư luận hoàn toàn có quyền đặt câu hỏi: biết đâu, 2 tuần nữa anh lại đưa ra một con số khác nữa?

Câu chuyện minh bạch ở đây, nếu phân tích một cách kỹ lưỡng thì mọi người sẽ thấy: Trong thông báo chốt sổ vào năm ngoái, Hoài Linh đưa ra con số cụ thể: bao nhiêu tỷ, bao nhiêu triệu, bao nhiêu ngàn, bao nhiêu đồng. Động tác ấy thể hiện sự khéo léo cho mọi người thấy anh là người vô cùng minh bạch, rõ ràng từng đồng.

Nhưng đến thời điểm này, anh lại đưa ra một con số lớn hơn. Vậy thì hành động tưởng như minh bạch đến từng đồng trước đây trở thành… vô nghĩa!

Clip trần tình của nam danh hài, ở góc độ một khán giả, anh đã thấy rõ ràng? Còn vướng mắc gì?

Qua clip trần tình của anh Hoài Linh, tôi thấy rõ ràng nhất là Hoài Linh đang giữ số tiền từ thiện và chưa giải ngân.

Và trước thời điểm anh lên tiếng, dư luận còn bán tín bán nghi: "Ô, đi từ thiện chưa? Số tiền đâu rồi". Có người lại bảo: "Người ta đi, người ta phải "trình báo" với mọi người à?"

Sau clip đấy, người ta biết, anh chưa đi từ thiện trong khoảng thời gian 6 tháng. Rõ ràng anh thiếu trách nhiệm, thiếu sự minh bạch.

Và rõ ràng anh là người xem thường người hâm mộ, xem thường dư luận. Có người ủng hộ có thời gian dài hỏi han thì anh im lặng. Đến khi đưa clip này lên, anh chỉ gửi lời xin lỗi đến người dân lũ lụt vì chậm giải ngân. Anh không hề xin lỗi những người đóng góp tiền ủng hộ vì đã không làm gì trong thời gian dài như thế và anh đã không trả lời những câu hỏi từ họ.

Thực sự, mới nhìn qua clip, thấy được quay, dàn dựng công phu, tỉ mỉ, có vẻ thấy anh rất thành tâm nhưng nhìn kỹ lại thấy… kịch quá!

Còn về vướng mắc: Vì sao, trong 6 tháng trời anh không đi từ thiện? Anh nói vì Covid-19. Nhưng vì sao trong thời gian đó anh vẫn đi từ thiện chỗ khác, vẫn đi show, vẫn đi ghi hình? Tại sao khi mọi người hỏi về số tiền, về kế hoạch đi từ thiện suốt thời gian dài, anh không trả lời?

Vướng mắc lớn nhất: Thế bây giờ anh sẽ làm gì với số tiền ấy? Chưa thấy anh nói kế hoạch đi từ thiện với số tiền đó thế nào. Chỉ thấy anh nói, hết dịch thì anh đi, vậy hết dịch là bao giờ?

Nhìn lại một số trường hợp nghệ sĩ quyên góp từ thiện như MC Phan Anh, ca sĩ Thủy Tiên, và giờ là Hoài Linh… Theo anh, vì sao việc quyên góp từ thiện - hành động tốt mà vẫn nhận về những ý kiến trái chiều?

Vì họ chưa có chuyên môn và chưa có kinh nghiệm làm từ thiện chuyên nghiệp cho nên họ nhận về những ý kiến trái chiều. Rất nhiều tổ chức lớn từ thiện hàng trăm tỷ, ngàn tỷ mỗi năm sao không nhận ý kiến trái chiều? Bởi họ chuyên nghiệp.

Việc làm từ thiện mà nhận về nhiều ý kiến trái chiều là vì chưa chuyên nghiệp chứ không phải vì là nghệ sĩ nên bị "soi".

Tôi nghĩ điều này nên nhìn nhận ở khía cạnh tích cực. Nghệ sĩ muốn làm từ thiện đến nơi đến chốn thì chỉ có tấm lòng, sự xông pha thôi là chưa đủ. Phải có kiến thức, chuyên môn. Hãy học để làm từ thiện!

Xin cảm ơn anh!