Vì sao nhạc Việt không thể xuất ngoại?

Nhạc sĩ Nguyễn Quang là con trai cố nhạc sĩ Nguyễn Ánh 9. Ông từng “làm mưa làm gió” âm nhạc Việt thập niên 90 với những bản phối đỉnh cao. Đặc biệt, Nguyễn Quang từng đệm đàn cho các ca sĩ nổi tiếng như: Tuấn Ngọc, Khánh Hà, Phi Nhung... trong các đêm nhạc lớn. Nguyễn Quang từng có 3 lần đệm đàn cùng cha mình trong các chương trình ở Mỹ và trong liveshow năm 2015.

Trò chuyện trên truyền hình, nhạc sĩ Nguyễn Quang cho biết, nhạc Việt từng được thế giới biết đến từ những năm 1940 với ca khúc “Nắng chiều” nổi tiếng, sau đó là các ca khúc “Không” của Nguyễn Ánh 9, rồi “Ướt mi” của Trịnh Công Sơn. Tuy nhiên, các ca khúc này đều do nghệ sĩ nước ngoài sang Việt Nam nghe thấy hay và hát chứ không phải là ca sĩ Việt chủ động mang ra thế giới.

Trong khoảng 20 năm gần đây, theo nhạc sĩ Nguyễn Quang, các nhạc sĩ trẻ viết bài thường mang hơi hướng ngoại quốc. Thời kì “Làn sóng xanh” diễn ra lúc phim Hong Kong phát triển, các khúc của Việt Nam khi ấy cũng viết giống nhạc Hoa.

Rồi gần đây, khi phim ảnh Hàn phát triển, nhạc Việt Nam lại mang hơi hướng nhạc Hàn. Hoặc cũng có ca khúc mang hơi hướng phương Tây hay Mỹ. Chính bởi sự na ná thế giới như vậy nên không thể mang nhạc Việt ra nước ngoài được.

“Các ca khúc dân gian của Việt Nam thì dễ mang ra nước ngoài vì nó mang đặc trưng, bản sắc của dân tộc mình nhưng các ca khúc nhạc trẻ thì không. Bởi nó cũng giống như mang một cây củi na ná về rừng thì làm sao được người ta chấp nhận”, nhạc sĩ Nguyễn Quang phân tích.

Theo nhạc sĩ Nguyễn Quang, ở Việt Nam không có các công ty tổ chức chuyên nghiệp, vì thế không biết cách quảng bá ca khúc Việt Nam ra thế giới. Thời kì sống ở Mỹ, ông nhận thấy, người Việt Nam sản xuất băng nhạc cho Mỹ nhiều. Tuy nhiên, những người này lại chỉ làm nhạc theo phong cách người Mỹ chứ không liên quan gì đến nhạc Việt.

Bên cạnh đó, các ca sĩ Việt Nam hiện nay đông, có nhiều ca khúc mới nhưng do ảnh hưởng của phim ảnh và nhạc Hàn, họ thường “đặt hàng” các nhạc sĩ viết những ca khúc tương tự để chiều theo thị hướng khán giả trẻ. Và những ca khúc như vậy thì chắc chắn “không ai dám mang ra thế giới”.

Là một người yêu nhạc Việt, đạo diễn Lê Hoàng cho biết, ông từng nghe nhiều ca khúc nhạc ngoại quốc lời Việt do các ca sĩ trong nước hát. Tuy nhiên, ca khúc nhạc Việt mà được các nhạc sĩ nước ngoài đặt lời ngoại quốc thì ông chưa từng nghe.

“Nhiều bài tôi nghe thuộc lòng trong tiềm thức, cứ tưởng nhạc Việt nhưng hóa ra lại là nhạc ngoại. Có phải giới sáng tác của ta kém, các bài hát của ta giai điệu chán nên không chinh phục được nước ngoài?”, Lê Hoàng đặt câu hỏi.

Nhạc sĩ Nguyễn Quang cũng cho biết, thậm chí ngay cả những trung tâm âm nhạc lớn của Việt Nam tại đây cũng không thu hút sự chú ý của các nhạc sĩ nước ngoài hay những người làm âm nhạc chuyên nghiệp tại đây.

“Các trung tâm ca nhạc lớn ở hải ngoại cũng chỉ làm cho người Việt Nam coi thôi chứ người Mỹ họ không quan tâm. Người ta thấy mình thuê rạp hát thì cho thuê chứ chẳng thèm biết mình làm gì. Rồi các chương trình ca nhạc lớn ở Mỹ mà toàn phải thuê đạo diễn của Mỹ, sử dụng âm thanh, ánh sáng của Mỹ thì chứng tỏ tư duy của mình chưa tốt, khó có thể phát triển”.

Nhắc đến Hàn Quốc, theo đạo diễn Lê Hoàng, ở Hàn có cả một nền công nghiệp giải trí, trong đó rất nhiều các nghệ sĩ trẻ được đi học ở nước ngoài từ nhỏ. Các ca sĩ trẻ từ bé đã vào trường chỉ học hát và nhảy một cách rất nghiêm túc.

Trong quá trình đó, họ phải phải tránh xa điện thoại, internet… thậm chí vắt kiệt sức để học. Chính vì thế, Hàn Quốc có nền công nghiệp giải trí vô cùng phát triển và chuyên nghiệp. Trong khi đó, tại Việt Nam, cũng có nhiều nghệ sĩ sang nước ngoài học nhưng tất cả mới chỉ là nhỏ lẻ, tự túc chứ không tạo thành một ê-kíp, bộ máy chuyên nghiệp như ở Hàn.

“Mình chỉ trông vào sự nổi lên của Sơn Tùng M-TP, sự vươn lên của Đức Trí, Nguyễn Văn Chung thì không thể phát triển được. Rồi âm nhạc mà không kết hợp với vũ đạo, ánh sáng, điện ảnh…. thì làm sao mà sánh được thế giới” - Lê Hoàng nói.

Nhạc sĩ Nguyễn Quang nhấn mạnh, cái quan trọng ở Việt Nam đó là thiếu một người sản xuất âm nhạc giỏi bởi đó là người có tư duy, biết kết nối, tổ chức, đặc biệt có tầm nhìn xa để đưa nhạc Việt phát triển. Đạo diễn Lê Hoàng cũng đồng tình và thừa nhận: “Nhiều ca sĩ của mình giỏi nhưng không có người sản xuất giỏi, do đó khó đưa sản phẩm ra nước ngoài”.

Hà Tùng Long