Tuổi già đơn chiếc của diễn viên phim "Bao giờ cho đến tháng Mười"

Trong phim “Bao giờ cho đến tháng Mười” diễn viên Đặng Việt Bảo (còn gọi là Đặng Lưu Việt Bảo) vào vai liệt sĩ Nam- chồng Duyên.  Dù chỉ xuất hiện thoáng qua trong vài phân đoạn nhưng gương mặt điển trai, khắc khổ cùng ánh mắt bất động của một người chết do anh thủ vai ám ảnh người xem. Những câu thoại của nhân vật này cũng là thông điệp chính của bộ phim: "Những người ngã xuống vì đất nước chỉ mong người sống được hạnh phúc".

Trước vai liệt sĩ Nam, Đặng Việt Bảo đã tham gia phim “Tội lỗi cuối cùng”, “Anh và em”... cùng nghệ sĩ Phương Thanh.

Chia sẻ về kỉ niệm khi đóng phim “Bao giờ cho đến tháng Mười”, Việt Bảo cho biết, cảnh Duyên gặp Nam ở bến sông lên hình có vài giây nhưng êkíp phải dọn bờ sông mất cả buổi chiều vì khi nước rút, lòng sông lộ ra nhiều rác thải và mảnh sành, vỏ chai. Toàn bộ chi phí dọn dẹp, nam diễn viên dùng thù lao đóng phim của mình để trả chứ đoàn phim không cho phép phát sinh kinh phí. "Tôi muốn mỗi cảnh quay có mình đều phải hoàn hảo từ bối cảnh đến khung hình", anh nói.

Cho đến nay, bộ phim “Bao giờ cho đến tháng Mười” đã qua hơn 30 năm lên sóng và Việt Bảo sống cô độc hơn 20 năm. Năm 1986 hãng phim truyện Việt Nam cử Việt Bảo đi học đạo diễn bên Nga trong 10 năm. Trở về Việt Nam năm 1996 cũng là khi hạnh phúc riêng đổ vỡ. Nam diễn viên và vợ chia tay sau 10 năm "xa mặt cách lòng". Đặng Việt Bảo nuôi con trai lớn, con gái nhỏ ở với mẹ.

Năm 2003, đạo diễn chuyển từ Hà Nội vào Sài Gòn sinh sống. Anh thành công trong vai trò đạo diễn của nhiều phim gây tiếng vang như: Chuyện làng Nhô, Ảo ảnh trắng, Cỏ đuôi gà, Thứ ba học trò, Gió nghịch mùa...

Việt Bảo tâm sự 10 năm học đạo diễn bên Nga khiến anh quyết tâm theo đuổi nghề đến cùng và không muốn bị xao nhãng vì bất cứ điều gi khác trong cuộc sống. Đây có thể xem là một trong những lí do khiến Việt Bảo không đi thêm bước nữa. Thêm vào đó, đạo diễn quyết định không tái hôn là vì ngại bắt đầu lại quy trình lấy vợ, sinh con mà không biết trước có bất trắc nào xảy ra với cuộc hôn nhân thứ hai. "Tôi chọn giải pháp yêu mà không cưới", anh cười.

Hơn 20 năm sống đơn độc, diễn viên điển trai năm xưa tìm cách quên nỗi cô đơn bằng công việc và những thú vui dân dã.

Nói thêm về bộ phim “Bao giờ cho đến tháng Mười”, đây là câu chuyện của Duyên (do NSƯT Lê Vân thủ vai) - nhân vật chính - sau khi đi thăm chồng ở miền Nam trở về với tin dữ: chồng chị đã hy sinh. Quá tuyệt vọng và mệt mỏi bởi hành trình Nam Bắc, chị ngã từ trên đò xuống sông nhưng được người thầy giáo làng tên là Khang cứu vớt. Không muốn dập tắt hy vọng con trai sẽ sống sót trở về của ông bố chồng đang lâm bệnh, chị đành chịu đựng nỗi đau một mình và yêu cầu anh Khang giữ kín. Chị nhờ Khang viết những bức thư giả làm thư của chồng chị gửi từ chiến trường để mong làm yên lòng gia đình.

Cảm động trước sự hy sinh, chịu đựng của Duyên, Khang đã dần dần nảy sinh tình cảm với Duyên, anh viết một bức thư thổ lộ tình cảm của mình. Nhưng chẳng may bức thư đó lọt vào tay người chị dâu và mọi chuyện vỡ lở ra cả làng. Khang phải chuyển đi dạy ở nơi khác để tránh điều tiếng dị nghị cho Duyên. Duyên ở lại âm thầm chịu đựng nỗi đau cho đến khi ông bố chồng ốm nặng sắp ra đi. Ông bắt cô phải đánh điện gọi con trai trở về.

Thấy Duyên luống cuống không biết giải thích thế nào cho thỏa đáng, cậu con trai đã tự ý bỏ lên bưu điện huyện để đánh điện tín. Trên đường đi, cậu xin đi nhờ một chiếc ô tô chở bộ đội, biết được câu chuyện của gia đình cậu bé và biết rõ bố cậu đã hi sinh, họ quay trở lại làng. Chiếc xe về đến nhà Duyên đúng lúc người bố trút hơi thở cuối cùng với niền tin là con trai đã trở về. Câu chuyện được làm rõ, lúc bấy giờ mọi người mới biết nỗi oan khuất của Duyên. Khang được minh oan, Duyên mong Khang trở lại nhưng anh đã ra đi.

Năm 1984, phim truyện nhựa “Bao giờ cho đến tháng Mười” (kịch bản và đạo diễn: NSND Đặng Nhật Minh) ra đời và lập tức trở thành một tượng đài của nền điện ảnh Việt Nam hiện đại. Lấy nhân vật chính là người phụ nữ, đạo diễn Đặng Nhật Minh đã góp phần làm tăng vẻ đẹp thầm kín cao cả trong tâm hồn người phụ nữ Việt Nam. “Bao giờ cho đến tháng Mười” là một bộ phim mang nhiều bản sắc dân tộc, một bộ phim thành công của điện ảnh Việt Nam những năm đầu thập niên 1980.

Theo Đỗ Quyên
Tiền Phong