Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam tiễn biệt danh họa Nguyễn Tư Nghiêm

Có mặt tại tang lễ, rất nhiều nghệ sĩ, hoạ sĩ, giới phê bình mỹ thuật… đã ôn lại nhiều câu chuyện xúc động về bậc tiền bối đầy tài năng Nguyễn Tư Nghiêm. Nhiều người đã gọi danh hoạ là “bàn tay vàng”, “thế hệ vàng” của nền mỹ thuật Việt Nam hiện đại. Nhiều người khẳng định, sự ảnh hưởng của danh hoạ Nguyễn Tư Nghiêm đối với thế hệ hậu sinh là rất lớn và sâu sắc.

Danh họa Nguyễn Tư Nghiêm sinh ngày 20/10/1922 trong một gia đình có truyền thống Nho học của huyện Nam Đàn, tỉnh Nghệ An.

Sau khi học xong bậc tiểu học ở Vinh, ông đã theo người anh trai ra Hà Nội tìm đến họa sĩ Lê Phổ, người tốt nghiệp khóa I trường Cao đẳng Mỹ thuật Đông Dương (1925 - 1930) để học vẽ. Ông đã học vẽ say sưa và sớm bộc lộ những năng khiếu hội họa “trời ban”. Năm 19 tuổi, Nguyễn Tư Nghiêm thi đỗ vào Trường Cao đẳng Mỹ thuật Đông Dương khóa 15 (1941 - 1946), học cùng với ông có các họa sĩ Bùi Xuân Phái, Huỳnh Văn Gấm, Tạ Thúc Bình…

Năm 1985, tác phẩm sơn mài Điệu múa cổ 1 của ông được tặng Giải thưởng chính thức tại Triển lãm tuần kì 3 năm nghệ thuật hiện thực tại Sophia, Bungary. Đây là tác phẩm hội hoạ đầu tiên của Việt Nam được tặng giải thưởng quốc tế từ sau ngày Cách mạng tháng Tám thành công. Tiếp đó, năm 1987, tác phẩm sơn mài Điệu múa cổ 2 của ông đã được tặng giải thưởng chính thức Triển lãm quốc tế Hội hoạ và Đồ hoạ do Hội Mỹ thuật Việt Nam tổ chức tại Bảo tàng Mỹ thuật Việt Nam.

Cùng với nhiều giải thưởng quốc tế và giải thưởng trong nước thì Giải thưởng Hồ Chí Minh về Văn học Nghệ thuật (đợt I) cho các tác phẩm: Con nghé quả thực - sơn mài (1957), Đêm giao thừa - sơn mài (1958), Nông dân đấu tranh chống thuế - sơn mài (1958), Điệu múa cổ - sơn mài (1983), Thánh Gióng - sơn mài (1990)... của ông là minh chứng cho tài năng của danh họa Nguyễn Tư Nghiêm.

Ngoài ra, ông còn được Đảng và Nhà nước tặng thưởng: Huân chương Độc lập hạng Nhì; Huân chương Kháng chiến hạng Nhất; Huân chương Kháng chiến chống Mỹ cứu nước hạng Nhất; Huy chương Vì sự nghiệp Văn học Nghệ thuật Việt Nam; Huy chương Vì sự nghiệp Mỹ thuật Việt Nam.

Trong điếu văn của hoạ sĩ Trần Khánh Chương - Đại diện cho Hội Mỹ thuật Việt Nam có đoạn viết: “Hoạ sĩ Nguyễn Tư Nghiêm là một danh hoạ lớn, cây đại thụ của nền mỹ thuật Cách mạng Việt Nam. Tác phẩm của danh họa Nguyễn Tư Nghiêm có nguồn cảm hứng từ các tác phẩm nghệ thuật đã góp phần quan trọng vào việc xây dựng và phát triển mỹ thuật Việt Nam hiện đại. Toàn vẹn một tấm gương đạo đức trong sáng, liêm khiết, tình cảm, hiền hoà và nhân hậu của một người nghệ sĩ lớn. Hoạ sĩ Nguyễn Tư Nghiêm vĩnh biệt chúng ta đi vào cõi vĩnh hằng là một mất mát to lớn, không gì có thể bù đắp nổi. Gia tài mỹ thuật và nhân sách sống của hoạ sĩ đã để lại cho các thế hệ nghệ sĩ tạo hình những bài học quý giá về tinh thần sáng tạo và phục vụ đất nước. Đại thi hào Nguyễn Du đã có câu: “Xưa nay các bậc tài hoa/ Thác là thể phách còn là tinh anh”.

Chia sẻ lưu bút trong sổ tang của tang lễ Hoạ sĩ Nguyễn Tư Nghiêm, Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam viết: “Kính cẩn vĩnh biệt Hoạ sĩ Nguyễn Tư Nghiêm. Xin chia buồn sâu sắc cùng gia đình và người thân của hoạ sĩ. Hoạ sĩ đã đi xa nhưng những đóng góp, di sản quý báu của hoạ sĩ để lại cho nền mỹ thuật, văn hoá Việt Nam còn mãi”.

Một số hình ảnh trong tang lễ Hoạ sĩ Nguyễn Tư Nghiêm:

Hà Tùng Long

Ảnh: Hữu Nghị