Nữ tác giả người Pháp Annie Ernaux đoạt giải Nobel Văn học 2022

Viện hàn lâm Thụy Điển tôn vinh bà Annie Ernaux "vì sự sắc bén và quả cảm trong việc khai thác những ký ức cá nhân xung quanh câu chuyện về cội nguồn, về sự xa cách và những giới hạn tồn tại trong mỗi con người".

Trong quá trình sáng tác của mình, bà Annie Ernaux thường thực hiện các tác phẩm có tính chất tự truyện, qua đó phản ánh những vấn đề thuộc về xã hội học. Tại Pháp, bà Annie Ernaux đã nhận được nhiều giải thưởng văn học.

Nhiều tác phẩm của bà đã được dịch sang tiếng Anh. Một số đầu sách của bà từng được tờ tin tức New York Times (Mỹ) nhận định là rất đáng chú ý, có thể kể tới "A Woman's Story" (Câu chuyện của người phụ nữ), "A Man's Place" (Vị trí của người đàn ông) hay "Simple Passion" (Đam mê giản đơn).

Những tác phẩm của bà Annie Ernaux thường kết hợp những câu chuyện có tính lịch sử với những trải nghiệm có tính cá nhân của riêng bà. Bối cảnh xuất thân, hành trình trưởng thành, đời sống hôn nhân, những vấn đề sức khỏe - bệnh tật, những đổ vỡ đau xót trong đời, việc người thân ra đi... đều trở thành những nguồn cảm hứng để bà sáng tác.

Bà Annie Ernaux sinh ra ở Yvetot, Normandy, Pháp. Cha mẹ của bà là những người lao động bình thường, họ từng mở một cửa hiệu cà phê kết hợp với hoạt động buôn bán nhỏ. Bà Annie Ernaux ban đầu định trở thành một giáo viên và đã tham gia giảng dạy vài năm, nhưng chính trong quá trình theo đuổi những bằng cấp cao hơn về văn học, bà đã nảy sinh tình yêu lớn dành cho văn chương.

Định kỳ mỗi tháng 2 hàng năm, các thành viên của Viện hàn lâm Thụy Điển sẽ xem xét khoảng 200 ứng viên sáng giá, họ sẽ cùng nhau tạo nên một danh sách rút gọn vào tháng 5, và rồi lựa chọn ra 5 tác giả "tinh tuyển", để bầu chọn và tìm ra chủ nhân của giải thưởng Nobel Văn học trong năm đó.

Người giành giải sau cùng là tác giả tiệm cận gần nhất với tiêu chí của nhà khoa học Alfred Nobel dành cho giải Nobel Văn học, đó là sáng tạo ra "những tác phẩm xuất sắc đi theo hướng lý tưởng".

Điều đáng chú ý của giải Nobel Văn học, đó là giải này chỉ trao cho những nhà văn - nhà thơ còn đang sống. Giải tôn vinh cả sự nghiệp sáng tác của tác giả, không tôn vinh riêng một tác phẩm cụ thể nào.

Phần thưởng dành cho mỗi nhà văn - nhà thơ nhận được giải Nobel Văn học là một chiếc huy chương mạ vàng, một tấm bằng chứng nhận được vẽ tay và thiết kế độc đáo, dành riêng cho người nhận, cùng với đó là khoản tiền mặt từ 8 triệu đến 10 triệu cua-ron Thụy Điển (tương đương 20 - 25 tỷ đồng).

Năm 2016, giải thưởng Nobel Văn học đã được trao cho nam ca sĩ - nhạc sĩ người Mỹ - ông Bob Dylan. Động thái trao giải này đã tạo nên một cuộc tranh luận lớn trong văn đàn thế giới, khi lần đầu tiên trong lịch sử giải Nobel Văn học, có một ca sĩ - nhạc sĩ được nhận giải vì… "những ý thơ trong lời nhạc".

Năm 2017, giải thưởng được trao cho nhà văn người Anh gốc Nhật Kazuo Ishiguro. Một số tác phẩm của Kazuo Ishiguro mà độc giả Việt Nam đã biết tới, có thể kể ra những đầu sách như "Người khổng lồ ngủ quên", "Mãi đừng xa tôi", "Dạ khúc: Năm câu chuyện về âm nhạc và đêm buông"…

Năm 2018, vì vướng phải một sự vụ lùm xùm bê bối nên giải thưởng Nobel Văn học đã không trao, vì vậy, đến năm 2019, hai cái tên đã cùng được xướng lên: Nobel Văn học 2018 được trao cho nhà văn người Ba Lan Olga Tokarczuk, Nobel Văn học 2019 trao cho nhà văn người Áo Peter Handke.

Năm 2020, giải thưởng được trao cho nữ nhà văn - nhà thơ người Mỹ Louise Glück "vì giọng thơ không thể nhầm lẫn của bà, cùng với vẻ đẹp chân phương trong ý thơ đã khiến cho sự tồn tại của những cá thể bỗng chứa đựng vẻ đẹp của cả vạn vật".

Năm ngoái, tiểu thuyết gia người Tanzania - ông Abdulrazak Gurnah trở thành chủ nhân của giải Nobel Văn học nhờ "cách khắc họa không thỏa hiệp và giàu lòng trắc ẩn trước số phận của những người di cư giữa hố sâu ngăn cách của văn hóa và địa lý". Trong sự nghiệp sáng tác của mình, ông Abdulrazak Gurnah luôn theo đuổi chủ đề về những người di cư.