Nhớ mãi bức tranh đầu tiên vẽ về Người

Họa sĩ Hoàng Hữu Trí quê gốc tại huyện Đức Thọ, sau khi lấy vợ ông định cư tại xã Khánh Lộc (cũ) nay là xã Khánh Vĩnh Yên (huyện Can Lộc, Hà Tĩnh).

Trong căn nhà nhỏ, những bức tranh cổ động về Bác Hồ được ông lưu giữ và bảo quản cẩn thận. Với ông đó là những tài sản vô giá được được vẽ bằng tâm huyết và tình cảm của mình.

Chưa một lần gặp Bác Hồ, nhưng chân dung về Người là nguồn cảm hứng của họa sĩ Hoàng Hữu Trí suốt 50 năm qua.

Không còn nhớ rõ bao nhiêu bức tranh, bản thảo về Chủ tịch Hồ Chí Minh đã được ông vẽ ra, nhưng hơn 50 tác phẩm về Bác Hồ của họa sĩ Hoàng Hữu Trí đã tham gia các cuộc triển lãm toàn quốc. Tại cuộc triển lãm nào, tranh của ông cũng được đánh giá cao về tính chính trị và mỹ thuật.

Con đường đến với nghệ thuật hội họa, tranh cổ động của người họa sĩ này tuy tình cờ nhưng đã gắn bó với ông cả cuộc đời.

“Năm 1966, tôi được cử đi học tại trường Cao đẳng Mỹ thuật Hà Nội. Đây là thời kỳ kháng chiến chống Mỹ đang bước vào giai đoạn cam go, khốc liệt. Cũng trong thời gian này, Bác Hồ ra lời kêu gọi toàn quốc đứng lên kháng chiến chống giặc Mỹ. Trong đó tôi nhớ như in lời nói của Người “Hễ còn một tên xâm lược trên đất nước ta, thì ta còn phải tiếp tục chiến đấu quét sạch nó đi”, đó cũng chính là cảm xúc để tôi vẽ bức chân dung đầu tiên về Bác Hồ”, ông Trí bồi hồi nhớ lại.

Để hoàn thành bức tranh, ông Trí đã mất 2 ngày vừa tìm tài liệu vừa mày mò vẽ và tham khảo từ nhiều thế hệ họa sĩ đàn anh. Tuy chưa một lần được gặp Bác Hồ nhưng họa sĩ Hoàng Hữu Trí tìm hiểu hàng ngàn tư liệu ảnh, sách, báo, thơ văn để thể hiện Bác qua tranh với một góc nhìn mới, sinh động hơn, giàu tính nhân văn hơn.

Bức tranh đầu tiên, ông đã phác họa nét mặt nhìn nghiêng của Người với vầng trán cao, mũi thẳng, chòm râu bạc, mắt ánh lên quyết tâm đanh thép cùng với trích dẫn lời kêu gọi của Bác: “Hễ còn một tên xâm lược trên đất nước ta, thì ta còn phải tiếp tục chiến đấu quét sạch nó đi”.

Bức tranh sau đó đã được Tổng cục Thông tin chọn làm in ấn và phát hành trên nhiều ấn phẩm. Bức tranh đã góp phần cổ vũ tinh thần nhân dân trong những ngày cả nước cùng đánh giặc. Bức tranh đó của ông vẫn còn được sử dụng đến ngày giải phóng hoàn toàn miền Nam, thống nhất đất nước và được trưng bày tại triển lãm tranh do Bộ Văn hóa tổ chức.

 “Hơn 50 năm qua, cảm xúc về bức tranh đầu tiên về Bác vẫn nguyên vẹn trong tôi. Khi cầm bút vẽ về người tôi rất lo lắng bởi chỉ sợ mình không thể truyền đạt khí chất của Bác vào trong tranh. Đó là một con người thật vĩ đại nhưng rất giản dị, mộc mạc. Khi bức tranh được chọn in ấn, tôi thấy rất vinh dự. Cũng từ đó, Bác Hồ là nguồn cảm hứng cho những bức tranh cổ động của tôi sau này”, ông chia sẻ.

Ở mỗi một bức tranh cổ động của ông đều gắn với từng giai đoạn, từng yêu cầu tuyên truyền chính trị nhằm khích lệ tinh thần, khơi dậy các phong trào thi đua của mọi tầng lớp nhân dân. 

Đặc biệt, những bức tranh cổ động gắn với chân dung Bác Hồ đều có sức lan tỏa sâu rộng đến quần chúng. Hơn 50 năm qua, cứ đến dịp sinh nhật Bác, họa sĩ Hoàng Hữu Trí đều cho ra đời một tác phẩm để nhớ đến Người. Mỗi bức tranh đều được ông lồng ghép những câu nói đầy tính nhân văn, triết lý của Bác.

Với thành công của mình, họa sĩ Hoàng Hữu Trí đã vinh dự nhận được nhiều giải thưởng về mỹ thuật, nhưng với ông thành công nhất vẫn là những bức tranh về Bác Hồ. Gần đây nhất, tác phẩm của ông được Cục Văn hóa cơ sở (Bộ VH-TT&DL) lựa chọn tham gia triển lãm tại Nghệ An nhân dịp kỷ niệm 130 năm ngày sinh nhật Bác. 

Phượng Vũ