Nhà văn Lý Lan kể câu chuyện bất ngờ sau khi nhận giải Hiệp sĩ Dế Mèn

Chiều 29/5, tại Hà Nội, Báo Thể thao & Văn hóa (Thông tấn xã Việt Nam) đã tổ chức Lễ trao giải thưởng thiếu nhi Dế Mèn lần thứ 5-2024.

Theo đó, giải thưởng quan trọng nhất - Giải Hiệp sĩ Dế Mèn - được trao cho nhà văn Lý Lan với Tự truyện một con heo (NXB Trẻ) cùng những cống hiến cho văn học thiếu nhi trong suốt cuộc đời và sự nghiệp của bà.

Như vậy là cùng với Nguyễn Nhật Ánh, Trần Đức Tiến, Lý Lan là nhà văn thứ 3 được "tấn phong" tước Hiệp sĩ bởi giải thưởng mang tên Dế Mèn.

Nhà văn Lý Lan đang ở Mỹ không đến dự được lễ trao giải, đại diện NXB Trẻ đã nhận giải thưởng này thay bà.

Trong video gửi đến sự kiện, bà Lý Lan nói, Tự truyện một con heo thực chất là một thử nghiệm của bà trong việc viết lách. Bởi đây là thời điểm bà đã quyết định gác bút và nghỉ ngơi.

Việc viết đối với bà chỉ như duy trì một thói quen và giết thời gian. Thế nhưng khi nhìn con heo chạy quanh sân, bà đã nghĩ ra viết một câu chuyện lấy loài vật gần gũi này làm nhân vật chính.

"Tự truyện một con heo" được tôi viết theo phong cách giễu nhại - một phong cách mà theo tôi thấy ở Việt Nam rất ít người sử dụng. Tôi còn nhớ những ngày dịch Covid-19, tôi ở với em gái, rảnh nên tôi ngồi viết chơi vậy thôi vì lúc đó tôi đã có ý định gác bút rồi. Viết chỉ là thói quen, thứ tiêu khiển thôi chứ không có ý định xuất bản nữa. Em tôi trêu bảo: "Cái bà già sáng ăn gì chiều không nhớ nổi" mà cũng đoạt giải thưởng", bà tâm sự.

Chia sẻ tại sự kiện, nhà thơ Trần Đăng Khoa - Chủ tịch Hội đồng Giám khảo - nói rằng, trước đây nhiều tờ báo thiếu nhi dành những trang riêng để đăng thơ cho các em nhỏ nhưng việc đó dần thu hẹp. Gần đây, Hội nhà văn cũng phát động những sáng tác dành cho thiếu nhi, Hội đã nâng cấp Ban Văn học thiếu nhi thành Hội đồng Văn học thiếu nhi. Giải thưởng thiếu nhi Dế Mèn là một hoạt động ý nghĩa nhằm tìm kiếm và phát huy các tác phẩm giá trị, những cây bút thiếu nhi giàu tiềm năng.

Ông Khoa cũng mong, một ngày nào đó giải thưởng Hiệp sĩ Dế Mèn có thể trao cho tập thơ của một tác giả nhí.

"Từng có một bài báo ghi tiêu đề Ai đã "ăn thịt" thần đồng để nói sự thiếu hụt các tác phẩm thiếu nhi. Tôi cho rằng, thần đồng vẫn còn đấy nhưng họ chưa được đánh thức thôi.

Tôi đã từng vào Đăk Lăk theo một chuyến từ thiện, khi đến một ngôi trường, tôi đã dạy các em học sinh gieo vần và làm thơ. Đề bài được đưa ra là biến đổi khí hậu. Mặc dù biết đây là câu đố hóc búa, nhưng nhiều em làm thơ rất hay", ông Khoa kể lại.

Tại buổi lễ, ông Lê Xuân Thành - Trưởng Ban Tổ chức, TBT Báo Thể thao và Văn hóa  - cho biết,  giải thưởng năm nay đa dạng hơn về thể loại với 135 tác phẩm dự thi và 10 tác phẩm lọt vào vòng chung khảo.

"Sự tươi mới với cái chất đương đại của đời sống hôm nay vẫn luôn là điều cần thiết để hấp dẫn công chúng, đặc biệt là công chúng trẻ em, đến với văn hóa nghệ thuật, cho dù chúng ta vẫn rất yêu quý kinh điển và không ngừng quảng bá những giá trị bất biến đó đến với các thế hệ người đọc, người xem.

Giải thưởng Thiếu nhi Dế Mèn ra đời cách đây 5 năm chính là nhằm tìm kiếm những luồng gió mới trong sáng tác, trình diễn nghệ thuật của thiếu nhi, vì thiếu nhi", ông Thành nói.

Bên cạnh giải thưởng Hiệp sĩ Dế Mèn, Lễ trao giải năm nay còn vinh danh giải Khát vọng Dế Mèn cho các tác phẩm khác: Cuộc phiêu lưu của Dế Út (Linh Rab), Thư viện kỳ bí (Lê Sinh Hùng), Dưới khung trời ngát xanh (Lữ Mai), Vương quốc nhỏ bí mật (Lã Thanh Hà) và ca khúc Trăng ơi… từ đầu đến? (nhạc Chí Thanh, thơ Trần Đăng Khoa).

Bên cạnh đó, hai tác phẩm giành được Tặng thưởng của Hội đồng giám khảo là: Chùm sách thiếu nhi trong bộ Vun đắp tâm hồn (của nhà văn May, Nhà xuất bản Kim Đồng) gồm Bánh mì gối xinh (Thư Cao vẽ) và Ông già Noel và cuộc phiêu lưu của đôi giày mới (Thảo Võ vẽ); Con khỉ vàng Bắp ở Rú Mò (bản thảo truyện dài của Đặng Chương Ngạn).

Trên sân khấu nhận giải, nhà thơ Lữ Mai chia sẻ rằng, năm ngoái con gái chị đã được giải thưởng của Hội đồng Giám khảo Dế Mèn với tác phẩm Bố con Cà Khịa và những bức thư. Chị gửi lời cảm ơn Ban Tổ chức giải thưởng đã có sự ghi nhận đầu tiên khi cháu đặt những bước chân đầu tiên vào sự nghiệp viết lách.

"Hôm nay, tôi lại có dịp được gửi lời cảm ơn đến Ban Tổ chức, đến con gái của tôi vì từ khi cháu có tác phẩm lọt vào vòng chung khảo giải thưởng Thiếu nhi Dế Mèn, tôi đã có cơ hội được làm bạn với con, đối thoại với con. Vui hơn nữa là khi con viết, mẹ cũng viết. Khi con diễn đạt lại thế giới xung quanh thì mẹ có thể ôn lại tuổi thơ của mình", nhà thơ Lữ Mai tâm sự.