Nhà sử học Dương Trung Quốc: “Mâm cỗ Tết là nét đẹp văn hóa Việt cần gìn giữ”

Tết đến, tùy gia cảnh: có người thấy nó như khổ sai, có người lại lấy đó làm niềm vui. Đương nhiên, nấu nướng là trách nhiệm của người phụ nữ, là lúc họ thể hiện vị thế của mình, phải có bữa ăn ngon thì mới gắn kết không khí gia đình, vậy tại sao không xem nấu nướng ngày Tết như một niềm vui?

Trong gia đình tôi, việc mua sắm, sửa soạn mâm cỗ Tết là niềm vui của tất cả mọi người. Cánh đàn ông trong nhà có thể không đụng tay đụng chân thật sự vào chuyện bếp núc, nhưng cũng hỗ trợ giúp những người phụ nữ một tay.

Bữa ăn nào cũng vậy thôi, không chỉ riêng ngày Tết, đều là một phần quan trọng trong đời sống sinh học lẫn đời sống văn hóa. Mâm cỗ ngày Tết với tôi rất quan trọng: là sự hội tụ gia đình bên bàn thờ tổ tiên, cũng là cơ hội gìn giữ các giá trị truyền thống. Bởi vì Tết tạo cơ hội truyền đạt kiến thức, kinh nghiệm cho con cái, tăng sự gắn kết trong gia đình qua những câu chuyện kể. 

Nhìn vào câu chuyện này, dưới góc độ của xã hội cũ thì là trọng nam khinh nữ. Nhưng bình đẳng không có nghĩa là “như nhau”, vì cuộc sống rất đa dạng phong phú, không thể so sánh được. Có người bảo: “Đàn ông chỉ biết rung đùi, kháo chuyện trong phòng khách”, nhưng đó là dựa vào cái tài giao tiếp của họ. Còn phụ nữ, họ ở trong bếp là để thể hiện thiên chức của người đàn bà. Đó là sự phân công tự nhiên, tuy hai người làm hai việc khác nhau nhưng quan trọng không kém nhau. Gia đình chỉ tồn tại được khi có sự phân công hợp lý dựa trên tinh thần tự nguyện san sẻ giữa mọi thành viên.

Nhiều phụ nữ thành đạt ngày nay, thậm chí còn là trụ cột trong gia đình, nhưng vẫn đảm khéo việc nhà, việc bếp. Theo tôi, họ là những người ý thức được vị thế của mình trong xã hội và trong gia đình. Dù xã hội có hiện đại đến đâu thì công dung ngôn hạnh vẫn là những phẩm chất cần có. Ngày xưa, gia đình và xã hội buộc người phụ nữ phải như thế. Còn ngày nay, chúng ta cần những người phụ nữ như thế.

Việc nhà, việc bếp cũng như mọi hình thức lao động khác phục vụ cho đời sống con người. Cũng có những cực nhọc, nhưng chứa đựng bên trong là đời sống tinh thần của cả gia đình. Tôi mong phụ nữ sẽ nhìn nhận đó không chỉ là trách nhiệm, mà còn là niềm vui, là cách thể hiện, khẳng định giá trị bản thân.

Lối thoát tốt nhất là sự chia sẻ gia đình và sự nhất trí giữa vợ và chồng. Ví dụ như lược bớt những thông lệ rườm rà không đáng có, thay vào đó là cơ hội để phụ nữ được nghỉ ngơi, được làm điều mình mong muốn.

Về phương diện bếp núc thì ngày nay cũng đã có nhiều công cụ hỗ trợ phụ nữ nấu nướng nhanh chóng, dễ dàng, đồng thời hạn chế các sự cố. Có những nồi áp suất đáp ứng gần như hoàn hảo những nhu cầu ẩm thực, có những chiếc bếp từ giúp nấu ăn nhanh hơn, tiện lợi hơn, thậm chí sữa đậu nành cũng có thể được làm ngay tại nhà. Phụ nữ hiện đại hãy biết tận dụng những tiến bộ khoa học trong đời sống và bếp núc. Còn đàn ông cũng nên ý thức về việc này, chủ động trang bị cho người phụ nữ của mình những thiết bị hiện đại, đỡ đần cơ cực cho họ và góp phần nâng cao chất lượng bữa ăn.