Ngắm mãng xà trên bảo vật quốc gia Cửu Đỉnh

Ở Huyền đỉnh thuộc Cửu Đỉnh (đỉnh đồng nằm ngoài cùng bên phía tay phải nhìn từ Thế Miếu ra Hiển Lâm Các) có khắc hình con Mãng xà (theo phiên âm tiếng Hán) – nghĩa là con rắn to. Theo nhà nghiên cứu Huế - Dương Phước Thu, hiện là Phó chủ tịch Hội nhà báo Huế,nhiều sách chép đây là mãng vương xà (vua của loài rắn). Theo quan niệm dân gian, rắn là vị thần (thần Lốt) ở miền sông nước. Mãng xà lớn nhất trong loài rắn nên gọi là vương xà; mắt nó tròn, mùa xuân và mùa đông ở trên cạn, mùa hạ và mùa thu ngâm mình dưới nước.

Ở Việt Nam, những tỉnh có vùng bán sơn địa, nhiều sình lầy, đầm hồ, mãng xà thường ẩn cư. Thịt mãng xà có nhiều chất bổ, xương của nó được bào chế để làm thuốc chữa trị tê thấp, gân cốt rất hiệu quả.  Con rắn (tỵ) được xếp thứ sáu trong địa chi 12 con giáp

Có một con thuộc bộ rắn nữa là Nhiêm xà, tục danh là con trăn hay còn gọi là mai cảnh xà được khắc ở Anh Đỉnh (đỉnh đồng thứ 3 từ phía tay trái vào nhìn từ Thế Miếu ra Hiển Lâm Các). Con vật này thường ẩn trong rừng rình thú vật đi qua thì quăng mình bắt mồi, nuốt ăn. Có hai loại là trăn sống ở rừng và trăn sống ở đầm hồ.

Nhà nghiên cứu Dương Phước Thu nói, có chuyện kể rằng: ngày xưa có con ba xà nuốt voi, ba năm thì đại tiện ra xương voi, người quân tử dùng làm thuốc uống sẽ không đau tim và đau bụng. Có sách lại nói rằng, nay còn gọi là nhiêm xà, tức là loại trăn này.

Mật trăn rất quý, có công dụng chữa đau mắt và huyết chưng. Trong núi các tỉnh ở Việt Nam đều có. Ngày nay nhiều nơi người ta lập trang trại để nuôi trăn lấy thịt làm thực phẩm, dinh dưỡng cao, xương nấu cao làm thuốc, da được dùng nhiều trong công nghiệp thuộc da. Được biết thứ trăn nuôi không quý bằng trăn sống tự nhiên ở rừng núi.

Ngày đầu xuân con rắn, du khách ghé thăm Đại Nội, ngoài việc thăm cung vua, mặc áo quần làm vua “giả” hay cưỡi ngựa, cưỡi voi, đi xe điện hóng cảnh kinh thành xưa, chớ quên đến Cửu đỉnh để sờ vào hình tượng con mãng xà, con trăn ở Huyền đỉnh và Anh đỉnh lấy hên cho cả năm.

Đại Dương