Nam Định đưa nghê Việt đi triển lãm khắp cả nước

Với sự xuất hiện và “lấn át” của linh vật ngoại lai, nhiều người Việt chưa biết hoặc nhầm lẫn linh vật của dân tộc mình với linh vật Trung Quốc. Nhằm giới thiệu để người dân biết và tìm về với những giá trị văn hóa Việt đích thực, hơn 1 năm qua bộ sưu tập nghê Việt ở khắp các thời kỳ trong bảo tàng tỉnh Nam Định được đưa đi khắp mọi miền tổ quốc để triển lãm.

Gần 20 năm trước, bảo tàng tỉnh Nam Định đã chủ động sưu tập các linh vật thuần Việt. Đến nay, tại bảo tàng Nam Định đã có bộ sưu tập linh vật nghê với khoảng trên 50 hiện vật từ các thời Lý, Trần, Lê đến các triều đại nhà Nguyễn.

Trong số hơn 50 hiện vật nghê trong bảo tàng Nam Định, có 31 linh vật nghê có niên đại thời Hậu Lê (thế kỷ XVII - XVIII), 31 hiện vật nghê này làm từ nhiều chất liệu khác nhau như: gỗ, gốm, đồng, đá... và được xem là mẫu nghê hoàn thiện nhất.

Ông Nguyễn Văn Thư, Giám đốc Bảo tàng tỉnh Nam Định cho biết: “Trước đây, nghê Việt chưa được quan tâm lắm, hầu như các hiện vật nghê đều được các nhân viên bảo tàng bỏ tiền túi về ra sưu tập về vì đam mê. Những năm gần đây, nghê Trung Quốc, sư tử phong cách Châu âu du nhập vào Việt Nam, khiến nhiều người dân và thế hệ trẻ hiểu nhầm, nên bộ sưu tập nghê Việt trong bảo tàng Nam Định mới được người dân quan tâm và để ý”.

Theo những người nghiên cứu nghê Việt trong bảo tàng Nam Định cho biết, nét riêng của linh vật Việt so với linh vật ngoại lai là ở tư thế và hướng đặt linh vật. Nghê Trung Quốc có nét hung dữ, uy hiếp và hướng mặt ra ngoài còn nghê Việt lại mang dáng vẻ thuần chủ với hướng mặt nằm ngang hoặc hướng vào trong. Dù đều mang ý nghĩa canh giữ về mặt tinh thần, chống lại các thứ xấu xa...nhưng nghê Việt khác lại mang nét hiền hòa, ẩn chứa sức mạnh nội tâm.

Vào đầu tháng 8/2014, hơn 50 hiện vật nghê Việt khắp các thời kỳ của bảo tàng tỉnh Nam Định được bảo tàng Mỹ Thuật Việt Nam phát hiện. Thời điểm này, nhiều nơi trên khắp cả nước rầm rộ về việc sinh vật ngoại lai đang “lấn át” nghê Việt. Để người dân hiểu rõ hơn về linh vật nghê Việt 2 bảo tàng này quyết định phối hợp triển lãm đầu tiên về nghê Việt ngay tại Nam Định.

Sau cuộc triển lãm thu hút khá đông người đến xem, nhận thấy việc nhiều người vẫn còn chưa biết đến hình dáng của nghê Việt, thậm chí nhầm lẫn với nghê của Trung Quốc. Để người dân tìm về với những giá trị văn hóa Việt đích thực, hơn 1 năm qua bảo tàng Nam Định đã đưa nghê Việt đi khắp mọi miền tổ quốc, tổ chức các cuộc triển lãm để giới thiệu các mẫu nghê Việt qua các thời kỳ với người dân.

Các cuộc triển lãm nghê Việt của bảo tàng Nam Định tại Hà Nội, thành phố Hồ Chí Minh, Đà Nẵng, Cần Thơ, vùng tây nguyên, các tỉnh biên giới phía Bắc...đã thu hút và cho kết quả rất khả quan.

Ông Thư cho biết, cùng với sự vào cuộc của các cơ quan chức năng thì việc triển lãm nghê Việt tại Nam Định cũng đã thu được kết quả khả quan. Rất nhiều nơi dựng các linh vật ngoại lai đã được bỏ và đi đặt nghê Việt về đặt lại.

Một trong những kết quả thu được nữa là phải kể đến việc các nghệ nhân tại làng đá Ninh Vẫn, huyện Hoa Lư, tỉnh Ninh Bình đã đến bảo tàng xin mẫu nghê thuần Việt về để chế tác, không sản xuất nghê Trung Quốc và sư tử phong cách Châu âu. Còn tại Đà Nẵng, vào sau cuộc triển lãm nghê Việt vào tháng 12/2014, các nghệ nhân làng đá Non Nước đã đề nghị với bảo tàng Nam Định và Đà Nẵng hỗ trợ để họ tổ chức cuộc thi sáng tác mẫu linh vật thuần Việt. Vào tháng 8/2015, cuộc thi này đã chính thức được triển khai.

Với mong muốn người dân hiểu rõ hơn về linh vật nghê Việt, đồng thời hiểu rõ về linh vật của dân tộc và bản sắc văn hóa Việt xưa trong cách hiểu và cảm nhận. Bảo tàng tỉnh Nam Định sẽ tiếp tục triển khai việc đưa nghê Việt đi triển lãm khắp cả nước.

Đức Văn