Lý giải tại sao con người bị “ám ảnh” bởi… mùa thu

Thực tế, từ khi chúng ta còn rất nhỏ, chúng ta đã được “lập trình” để biết háo hức mỗi khi thu đến. Và sự háo hức đó đồng hành cùng với sự trưởng thành, để rồi khi cảm xúc ngày một trở nên đa dạng, sâu sắc hơn, con người càng “mê mẩn” với mùa thu. Hầu như bất cứ ai cũng đều có chút xao xuyến, man mác, đằm lại khi thu đến.

Có điều gì ở mùa thu khiến con người phấn khích tới vậy? Theo giáo sư Kathryn Lively, giảng dạy bộ môn xã hội học ở trường Đại học Dartmouth (Mỹ), sự ám ảnh đối với các mùa nói chung và mùa thu nói riêng là một đặc tính xã hội bắt đầu từ khi chúng ta còn là những đứa trẻ.

Giáo sư Kathryn Lively chia sẻ: “Chúng ta đã được ‘lập trình’ từ khi còn nhỏ rằng mùa thu đến cùng những điều thú vị. Khi còn nhỏ, chúng ta đồng nghĩa mùa thu với việc quay trở lại trường học sau một kỳ nghỉ hè, được học sách giáo khoa mới, được mua sắm quần áo, cặp sách, đồ dùng học tập mới, đặc biệt, được lên lớp mới, phòng học mới, thầy cô mới, gặp lại bạn bè…”.

“Tất cả những điều đó đều quá phấn khích đối với một đứa trẻ. Chúng ta dần dần trở nên phấn khích một cách vô thức mỗi khi thu tới bởi sau nhiều năm tháng ngồi trên ghế nhà trường, chúng ta đã quá quen với niềm vui đến cùng với mùa thu”.

Khi một đứa trẻ bắt đầu một năm học mới cùng với những điều mới, đó giống như là một khởi đầu mới đầy tích cực. Mùa thu thường được xem là chính thức bắt đầu từ tháng 9, dần dần, thời điểm đó trở thành một dấu mốc thời gian cho những điều tinh khôi, mới mẻ đồng hành cùng với sự đổi thay của không gian, với sự khởi đầu của một mùa.

Thực tế, các nhà nghiên cứu từ lâu đã tìm hiểu về mối liên hệ giữa thời gian của tự nhiên và động lực của con người trong các mùa khác nhau.

Chẳng hạn trong một nghiên cứu được công bố trên chuyên san tâm lý học xã hội - Journal of Personality and Social Psychology (Mỹ) - hồi năm 2013, các nhà nghiên cứu khẳng định rằng “khá nhiều bước ngoặt về thể chất của con người được tạo nên bởi ý thức của chúng ta về dấu mốc của không gian và thời gian, chẳng hạn như dịp sinh nhật, dịp lễ quan trọng, hay sự đổi thay của mùa…”.

Những dấu mốc này có thể đóng vai trò rất quan trọng trong việc tạo nên những động lực cho hành vi của con người với những mong muốn và nỗ lực thực sự cho những kế hoạch mới, cho sự đổi thay tích cực hơn. Nhìn chung, mùa thu đã trở thành một dấu mốc thời gian đặc biệt, phổ biến trong tâm lý con người.

Mùa hè, con người thường chi ra nhiều tiền để nuông chiều bản thân với những kỳ nghỉ, với đồ ăn ngon. Mùa xuân, mùa đầu tiên của một chu kỳ tuần hoàn mới của thời tiết, bạn cảm thấy mình mới mẻ… Theo cách này, những dấu mốc thời gian thường cho chúng ta động lực tự nhiên để cải thiện chính mình.

Giáo sư Kathryn Lively cho biết thêm rằng con người thường nhìn nhận về mùa thu với một cảm giác dễ chịu. Nếu bạn sống ở một vùng đất có sự đổi thay giữa các mùa một cách rõ rệt, thì khi thu tới, bạn sẽ bắt đầu lấy ra những chiếc áo dài tay, dày dặn hơn, áo len mỏng, áo khoác mỏng, mang thêm chăn ra đắp khi đêm xuống…

Bạn không còn thèm kem nữa mà bắt đầu thích đồ uống nóng… Thời tiết lúc này không còn nóng bức, nhưng chưa lạnh nhiều, đem lại cho bạn một sự dễ chịu, khoan khoái. Cùng với những việc làm thường nhật tưởng như nhỏ nhặt này, chúng ta dần hình thành nên ý niệm về mùa thu - mùa của sự man mác, lãng mạn, ấm áp…

Đó là một phần lý do tại sao con người thường nhìn nhận mùa thu đặc biệt đến vậy. Vì thế, nếu bạn thấy mình bỗng có những cảm xúc thật lạ khi thu về, điều đó cũng hoàn toàn tự nhiên dưới góc nhìn khoa học, chỉ bởi tất cả chúng ta đều đã trưởng thành theo cách đó.

Bích Ngọc
Theo Huff Post