Lê Hoàng nói gì về những “động chạm” trong hồi ký của Công Vinh?

Mở đầu chương trình “Chuyện cuối tuần” với chủ đề “Phong trào viết hồi ký của nghệ sĩ” phát sóng trên kênh VTV9, đạo diễn Lê Hoàng nhận định, hiện nay có rất nhiều nghệ sĩ viết hồi ký như: Hoàng Thuỳ Linh, Đức Phúc, Hà Anh, Hoa hậu Thu Hoài, Lâm Khánh Chi, cầu thủ Công Vinh...

Theo Lê Hoàng, hồi ký khác với các dạng văn học khác. Đây là những tâm sự thật lòng, tái hiện những câu chuyện chân thật mà các nghệ sĩ trải qua, do chính các nghệ sĩ thừa nhận.

Nó khác hoàn toàn với những bài báo do những người khác viết về nghệ sĩ trước đó. Cũng chính bởi hồi ký đề cao tính chân thật như vậy mà ở nước ngoài, nhiều người chỉ khi chết mới công bố hồi ký hoặc chỉ khi nào không tham gia vào lĩnh vực mình đang làm việc thì mới xuất bản hồi ký.

Về phần mình, Lâm Khánh Chi cho biết, cô nhận lời viết hồi ký là bởi được một nhà xuất bản liên hệ “đặt hàng”, bản thân nữ ca sĩ khi đó chỉ nghĩ đơn giản rằng: “Không mất tiền mà lại được tiền thì tội gì không viết”. Và thế là cô đồng ý kể lại toàn bộ câu chuyện của mình cho một người chắp bút. Quá trình từ khi kể chuyện đến hoàn thành tác phẩm là 6 tháng, đến khi in ra và chính thức cầm trên tay đứa con tinh thần của mình là một năm.

Lần đầu tiên có được cuốn hồi ký của đời mình, Lâm Khánh Chi rất vui vì có thể trải lòng cho những người yêu mến hiểu về cuộc sống của cô. Tuy nhiên, thời gian đó, do ngại đụng chạm nên Lâm Khánh Chi chưa kể toàn bộ sự thật về cuộc đời của mình, có nhiều điều cô còn giữ lại cho bản thân và viết tắt tên các nhân vật.

Chính điều này khiến Lê Hoàng phật lòng. Anh cho biết, hồi ký quan trọng nhất là tính chân thật, người ta có thể kể hoặc không kể một câu chuyện nhưng tuyệt đối không được nói dối. Và vì thế, khi quyết định viết hồi ký, phải lựa chọn thật cẩn trọng người chắp bút, bởi đó là người sẽ tái hiện câu chuyện của mình và độc giả đôi khi họ hiểu nhầm rằng giọng văn viết trong hồi ký là giọng văn của người nghệ sĩ đó.

Qua chuyện hồi ký của Lâm Khánh Chi, đạo diễn Lê Hoàng cũng nêu quan điểm về một số cuốn hồi ký gây sốt trong thời gian vừa qua, đặc biệt là hồi ký của Công Vinh. Theo đạo diễn Lê Hoàng, hồi ký của Công Vinh gây tranh luận vì nó đề cập đến nhiều người, nhiều vấn đề “tế nhị” của làng thể thao.

Với Lê Hoàng, anh không bàn đến chuyện Công Vinh nói đúng hay sai, tuy nhiên, việc Công Vinh động chạm đến nhiều vấn đề, nhiều người là chuyện bình thường, bởi nếu không đề cập, né tránh những chuyện đó thì hồi ký sẽ không có giá trị.

“Tuy ta kể chuyện cá nhân của ta nhưng nó phải có trách nhiệm với xã hội. Nó phải giúp người đọc hiểu được bối cảnh lịch sử của xã hội mà nhân vật trải qua khi đó. Còn nếu ta chỉ giúp độc giả thoả mãn sự tò mò vì những câu chuyện vụn vặt thì là thiếu trách nhiệm với xã hội”, Lê Hoàng nói.

Việc Lâm Khánh Chi cho rằng hồi ký của cô chân thực 100%, song lại viết tắt tên nhân vật. Lê Hoàng cho rằng, chỉ có ở Việt Nam mới có chuyện viết tắt như vậy. Còn ở nước ngoài, nếu không viết thì thôi, còn khi đã viết họ sẽ để tên thật bởi “Viết tắt trong hồi ký chả khác gì khi xưng tội mà không dám nói”.

Lê Hoàng cũng khẳng định, hồi ký của Lâm Khánh Chi như vậy là chưa trọn vẹn và từ xưa đến nay hiếm có hồi ký nào lay động lòng người, giúp độc giả nhìn lại được cả một thời kì, một giai đoạn lịch sử của xã hội như hồi ký của nữ diễn viên Lê Vân cách đây đã khá lâu:“Chỉ riêng hồi ký của Lê Vân là khiến dư luận quay ngược thời gian, hiểu được bối cảnh xã hội thời cô ấy sống”.

Nghe Lê Hoàng phân tích, Lâm Khánh Chi thừa nhận cô đã viết hồi ký sớm hơn so với tuổi và lý ra thì không nên nhận lời cho ra đời hồi ký sớm như vậy.

Bởi mỗi người chỉ sống một lần trong đời và do đó, chỉ có thể kể lại câu chuyện đời mình một lần chứ không có lần thứ hai. Hoặc là nếu có, khi ra đời hồi ký lần thứ hai, sự đón nhận của công chúng sẽ không còn nữa, họ sẽ băn khoăn tự hỏi: “Vậy hồi ký lần thứ một là gì mà tại sao lại phải cho ra đời thêm một cuốn hồi ký nữa?”.

Lê Hoàng cũng nói thêm, anh cảm thấy tiếc cho Lâm Khánh Chi bởi cách kể chuyện né tránh của cô khiến cho công chúng sau này khó có thể hiểu được về cuộc đời của những người chuyển giới trong giai đoạn những năm 2000 được xã hội và dư luận đón nhận như thế nào: “Nếu viết tốt thì sau này con cháu chúng ta 50 năm nữa vẫn có thể hiểu rằng cách đây 50 năm trước, người chuyển giới có những khó khăn gì, trăn trở gì khi quyết định sống thật với bản thân mình”.

Nghe Lâm Khánh Chi giải thích rằng, hồi đó vì quá bận công việc nên không có thời gian tìm hiểu kĩ về hồi ký để hiểu rõ đặc trưng của thể loại văn học này, Lê Hoàng cho biết, anh trách Lâm Khánh Chi một thì trách người chắp bút viết hồi ký cho cô 10 vì “thiếu tầm” và lý ra người viết là người phải nắm rõ thể loại văn học này nhất, phải làm sao tái hiện ra những hoàn cảnh lịch sử “ngồn ngộn” thời đó chứ không phải chỉ hỏi về những biến cố cuộc đời của nhân vật để thoả mãn trí tò mò của độc giả.

Cuối cùng, Lâm Khánh Chi cho biết, nếu giờ có cơ hội làm lại thì cô sẽ kể thật tất cả mọi câu chuyện, không giữ lại gì cho mình. Cô cũng mong muốn 10 năm nữa sẽ có cơ hội làm lại, cho ra đời một cuốn hồi ký mới. Người đẹp chuyển giới gửi lời nhắn nhủ tới những nghệ sĩ hiện nay, đó là nếu cho ra đời hồi ký thì hãy nói thẳng tất cả mọi chuyện một cách chân thực nhất, nếu còn ngại ngùng thì tốt nhất không nên viết.

Hà Tùng Long