Lần đầu tiên dàn dựng vở kịch về Bác Hồ "Người đi dép cao su"

Ngày 15/2, Nhà hát Kịch Việt Nam chính thức khởi công vở diễn Người đi dép cao su của tác giả nổi tiếng người Algeria - Kateb Yacine. 

Nhà thơ Kateb Yacine (1929 - 1989) sống nhiều năm ở Pháp. Ông là người sáng tác thơ, viết tiểu thuyết và kịch. Năm 1967, nhà thơ Kateb Yacine đến Việt Nam. Những điều tai nghe mắt thấy về Chủ tịch Hồ Chí Minh, về cuộc kháng chiến chống Mỹ ác liệt trên đất nước Việt Nam đã thôi thúc ông tìm hiểu lịch sử, con người Việt Nam, đặc biệt là Bác Hồ. Tình yêu, sự kính trọng đối với dân tộc Việt Nam và lãnh tụ Hồ Chí Minh đã truyền cảm hứng sáng tạo để ông viết kịch thơ Người đi dép cao su. Vở kịch này đã thành công trên nhiều sân khấu thế giới trong những năm đầu thập niên 1970 nhưng chưa từng được dàn dựng và công diễn ở Việt Nam.

Vở kịch Người đi dép cao su được Nhà giáo ưu tú (NGƯT) Lê Mạnh Hùng biên tập lại. Bởi bản nguyên tác Người đi dép cao su rất dài, có 1.800 lời thoại, gồm 8 hồi, với khoảng 150 nhân vật.

Nội dung vở kịch trải dài theo trật tự thời gian của tiến trình lịch sử đất nước Việt Nam, từ cuộc khởi nghĩa Hai Bà Trưng, trải qua các cuộc đấu tranh gìn giữ đất nước qua các thời kỳ cho đến ngày Chủ tịch Hồ Chí Minh qua đời. Đan kết vào trục chính ấy là các hành động kịch diễn ra các nước như Pháp, Mỹ, Trung Hoa... và nhiều nước khác trên thế giới.

Tác phẩm là một cuộc trình diễn lịch sử đấu tranh của dân tộc Việt Nam bằng nghệ thuật sân khấu. Tinh hoa của quá trình phát triển lịch sử dân tộc Việt Nam được khắc họa vô cùng độc đáo qua nhiều tuyến nhân vật trong tác phẩm, đặc biệt là hình tượng Chủ tịch Hồ Chí Minh kính yêu. Và tất cả những tiến trình đó sẽ được thể hiện lần đầu tiên tại sân khấu của Nhà hát Kịch Việt Nam.

Khi biên tập lại, TS.NGƯT Lê Mạnh Hùng mong muốn: "Khắc họa một phần nhỏ không gian lịch sử dân tộc với những chặng đường đấu tranh giành độc lập dưới góc nhìn của một nhà văn người nước ngoài".

Vở kịch biên tập lại vẫn giữ nguyên được không gian kịch đồ sộ, nhân vật chính là Nguyễn Ái Quốc - Hồ Chí Minh được xây dựng rất khéo léo, để mọi người cảm nhận như nội dung xuyên suốt trong vở kịch, mà không cho nhân vật xuất hiện thường trực trên sân khấu.

NSƯT Xuân Bắc, Giám đốc Nhà hát Kịch Việt Nam cho biết: "Nhìn một cách tổng quan và sâu rộng, Người đi dép cao su không đơn thuần chỉ là một tác phẩm kịch thơ ca ngợi hình ảnh Chủ tịch Hồ Chí Minh vĩ đại, mà còn là một bản trường ca, khắc họa một cách vô cùng sống động về đất nước và con người Việt Nam qua những thời kỳ lịch sử; cũng như ngợi ca tinh thần chiến đầu kiên cường, anh dũng để bảo vệ và giữ vững nền độc lập hôm qua, hôm nay và mai sau". 

Theo Giám đốc Nhà hát Kịch Việt Nam, Người đi dép cao su là cột mốc đánh dấu sự hợp tác giữa Nhà hát Kịch Việt Nam và Đại sứ quán Algeria tại Việt Nam trong việc dàn dựng các tác phẩm sân khấu, góp phần thúc đẩy quan hệ ngoại giao giữa hai nước trên phương diện nghệ thuật, giúp gắn bó và nâng cao đời sống tinh thần, cũng như đưa kịch nói Việt Nam đến gần hơn với khán giả yêu mến nghệ thuật sân khấu trên toàn thế giới.

Đại sứ đặc mệnh toàn quyền Algeria tại Việt Nam Abdelhamid Boubazine xúc động cho rằng tác giả Kateb Yacine đã thể hiện nỗi thống khổ mà người dân Việt Nam phải chịu đựng.

"Trong tác phẩm này, nhân dân Việt Nam hiện diện một cách rất sống động; họ đứng lên, chiến đấu quả cảm và anh hùng. Điều đó nói lên rằng Kateb Yacine đã nghiêm túc nghiên cứu các tài liệu lịch sử, tên người, địa danh, sự kiện và sau đó tất cả được thể hiện thông qua sự chọn lọc khắt khe từng câu từ," Đại sứ Abdelhamid Boubazine nhận xét.

Về ê-kíp sáng tạo, ngoài TS.NGƯT Lê Mạnh Hùng, tác phẩm có sự tham gia của rất nhiều nghệ sĩ uy tín khác như: NSƯT Bùi Phương Nga - trợ lý đạo diễn; NSND Kiều Lê - biên đạo múa, NSƯT Doãn Bằng - họa sĩ; NSƯT Hoàng Lâm Tùng - chọn nhạc; NSƯT Xuân Bắc, Giám đốc Nhà hát Kịch Việt Nam - chỉ đạo nghệ thuật…

Trong vở diễn này, thể hiện hình tượng Bác Hồ trên sân khấu có 2 nghệ sĩ: Lê Quang Đạo - vai Nguyễn Ái Quốc và Nguyễn Minh Hải - vai Chủ tịch Hồ Chí Minh. Vai Đại tướng Võ Nguyên Giáp được giao cho NSƯT Trịnh Mai Nguyên, vai Nguyễn Lữ được giao cho NSƯT Hoàng Lâm Tùng...