K-pop đã chinh phục fan Mỹ trong một thập kỷ như thế nào?

Năm 2009, khắp thế giới người ta nghe hit “Bad Romance” của Lady Gaga, đi xem phim “Avatar” ngoài rạp, xem show thực tế “Jersey Shore”...

Năm 2019, các sản phẩm âm nhạc, điện ảnh, show truyền hình của Mỹ vẫn nắm giữ vị trí thống trị trong nền công nghiệp giải trí thế giới, nhưng đã có một sự chuyển dịch đáng kể: tầm ảnh hưởng của văn hóa đại chúng đến từ hai nền công nghiệp giải trí - Hàn Quốc và Nhật Bản - đang gia tăng rõ rệt trong thế giới phương Tây.

Năm 2019, người phụ nữ Nhật có tên Marie Kondo gây sốt với công chúng thế giới về nghệ thuật sắp xếp nhà cửa, show “Tidying Up with Marie Kondo” của cô khiến công chúng phương Tây phát sốt và tạo nên những cơn sốt đồ gia dụng theo phong cách Marie Kondo.

Những nhóm nhạc K-pop như BTS và Blackpink tiếp tục cho ra mắt những MV ca nhạc kinh phí lớn, phá vỡ những kỷ lục về lượt xem của YouTube.

Phim “Parasite” (Ký sinh trùng) trở thành phim Hàn Quốc đầu tiên giành giải Cành Cọ Vàng. Sau đó, đạo diễn Bong Joon-ho xuất hiện trên talkshow truyền hình ăn khách của Mỹ - “The Tonight Show Starring Jimmy Fallon” để trả lời phỏng vấn bằng tiếng Hàn.

Những điều đó cho thấy một thập kỷ gia tăng tầm ảnh hưởng của hai nền công nghiệp giải trí - Hàn Quốc và Nhật Bản - trong thế giới phương Tây, kể từ sau cú đột phá với bản hit “Gangnam Style” của rapper Hàn Quốc Psy hồi năm 2012.

Công ty tư vấn quản lý toàn cầu của Mỹ - McKinsey nhận định: “Nền công nghiệp giải trí Châu Á đang trở thành một thế lực không ngừng gia tăng tầm ảnh hưởng. Trước đây, người dân ở khu vực này dễ dàng tiếp nhận những sản phẩm văn hóa phương Tây như phim Hollywood, nhạc Âu - Mỹ một cách đầy hào hứng, thì giờ đây, dòng chảy văn hóa đi theo cả hai chiều tương tác”.

Đã có điều gì thay đổi?

Bắt đầu từ một thập kỷ trước, những bộ truyện tranh của Nhật Bản đã gây sốt với độc giả phương Tây; những ngôi sao võ thuật Hong Kong như Lý Tiểu Long, Thành Long đã quen thuộc từ lâu với Hollywood; các nhà phân tích văn hóa của phương Tây thậm chí đã biết tới thuật ngữ “hallyu” (làn sóng Hàn) khi chứng kiến cơn sốt dành cho phim, nhạc, thời trang, mỹ phẩm Hàn Quốc tại nhiều quốc gia...

Ông Park Jung Sun, giáo sư nghiên cứu về khu vực Châu Á - Thái Bình Dương tại trường Đại học bang California (California State University) nhận định mạng xã hội và internet đã thay đổi dòng chảy văn hóa giữa các quốc gia: “Nền tảng mạng xã hội đã làm thay đổi cách một người tiếp cận và tiếp nhận văn hóa đại chúng, điều này làm thay đổi các dòng chảy văn hóa giữa các quốc gia”.

Trước đây, những nền tảng truyền thống như truyền hình - phát thanh - báo/tạp chí là những kênh chính giúp cung cấp thông tin giải trí cho công chúng, còn giờ thì khác, họ có mạng xã hội, có internet.

Giáo sư Susanna Lim chuyên nghiên cứu Châu Á học tại Đại học Oregon (University of Oregon) cho rằng công chúng phương Tây đang đòi hỏi sự đa dạng trong các sản phẩm giải trí, trong khi đó K-pop vừa tiếp thu những ảnh hưởng của văn hóa phương Tây vừa có nhiều nét riêng Á Đông, nên công chúng tại nhiều quốc gia vừa thấy quen, vừa thấy lạ.

Ngoài ra, các nhà quản lý hiện đều nhìn nhận quảng bá văn hóa là một phương tiện giúp gia tăng hình ảnh của một đất nước, nên việc giới thiệu văn hóa nước mình ra nước ngoài ngày càng được chú trọng thực hiện bài bản.

Còn đối với công chúng, lý do thực sự khiến văn hóa Hàn Quốc - Nhật Bản tạo được tầm ảnh hưởng tại nhiều quốc gia phương Tây, đơn giản là bởi tính giải trí. Fan K-pop thoạt tiên có thể bị hấp dẫn bởi những vũ điệu đẹp mắt và thời trang ấn tượng của các ca sĩ. Nhưng ngoài hiệu ứng giải trí, K-pop còn tạo được hiệu ứng trong những lĩnh vực khác như tiêu dùng - du lịch và cả… học tiếng Hàn.

Số lượng những người đăng ký tham gia vào các lớp học tiếng Hàn đã tăng lên 13,7% theo tính toán của Hiệp hội Ngôn ngữ Hiện đại tại Mỹ (Modern Language Association). Đây được xem là con số tăng trưởng mạnh mẽ nhất đối với hoạt động giảng dạy một ngoại ngữ tại quốc gia này. K-pop cũng đang làm tăng trưởng số lượng du khách tìm tới Hàn Quốc.

Theo đánh giá của Viện Nghiên cứu Hyundai (Hàn Quốc), nhóm nhạc K-pop BTS đang giúp truyền cảm hứng cho 1/13 du khách tìm tới tham quan đất nước này hồi năm 2017. Cũng theo nghiên cứu này, nếu BTS tiếp tục duy trì được mức độ nổi tiếng của mình, họ sẽ đóng góp khoảng 56 nghìn tỷ won vào nền kinh tế Hàn Quốc tính tới năm 2023.

Đã không còn xa lạ khi các quốc gia muốn sử dụng văn hóa - giải trí như một kênh tiếp thị hình ảnh của đất nước mình đối với du khách.

Ông Jo Elfving-Hwang, giáo sư Hàn Quốc học tại Đại học Western Australia (Úc) đánh giá: “Nếu K-pop có thể khiến công chúng thích thú học tiếng Hàn, thì khi lượng công chúng này thấu hiểu về văn hóa Hàn và văn hóa Á Đông, tôi nghĩ điều này sẽ tạo nên một sự ảnh hưởng quan trọng đối với cách chúng ta có thể đối thoại, tương tác với nhau trong thế giới tương lai”.

Bích Ngọc

Theo The Guardian