"Khi nhìn thấy vẻ đẹp tình yêu đồng giới, bạn sẽ chấp nhận họ"

Không khai thác sự khác biệt mang tính bề nổi của những người đồng tính, những bức ảnh của Maika đi đến tận cùng bản chất của tình yêu, thể hiện chỉ đơn giản là tình yêu mà thôi. Như cô đã từng viết: “Tình yêu thì luôn đẹp, và chúng ta chỉ có thể hoàn toàn được coi là chấp nhận những người đồng tính luyến ái khi chúng ta chấp nhận tình yêu của họ - và cũng coi tình yêu đó như là một thứ gì (hiển nhiên) đẹp đẽ!”

Maika cùng hai nhân vật tham gia dự án “The Pink Choice”

Liệu Maika có mối quan hệ thân mật với người đồng tính trước khi thực hiện dự án này? Cơ duyên nào để bạn quyết định chụp ảnh?

Tôi không có mối liên hệ thân thiết với các bạn đồng tính. Trước đây, tôi có tham gia một số hội thảo ở nước ngoài về ảnh và đã chụp một bộ ảnh về cặp đôi đồng tính nam ở Campuchia. Về Việt Nam, tôi có xem một số triển lãm, đọc báo và xem phim về người đồng tính, tôi thấy nó quá khác so với những gì mình đã chứng kiến. Ảnh chụp các bạn đồng tính che đậy rất nhiều, thường không nhìn rõ mặt và không có tên tuổi, nhân vật xuất hiện trên phim hóa trang, hành động kệch cỡm, ăn mặc lố lăng. Nói chung hình ảnh trên phương tiện truyên thông đa phần chưa đầy đủ, phần nhiều theo hướng tiêu cực. Những người đồng tính tôi biết họ khác lắm vui vẻ, yêu đời, sự cởi mở của họ làm tôi thay đổi quan điểm của mình về người đồng tình và quyết định phải làm một cái gì đó để mọi người có cái nhìn đầy đủ hơn.

“The pink choice” có thể được dịch nghĩa là “sự lựa chọn màu hồng” vậy cái tên này đến từ đâu?

Tôi không khuyến khích mọi người cắt nghĩa cái tên này bởi với tôi nó đa nghĩa. Sự lựa chọn bắt nguồn từ tên một website chỉ dẫn thông tin du lịch cho người đồng tính rất kĩ lưỡng và hữu ích. Theo tôi, “The pink choice” là sự tin cậy, mang đến cảm giác an toàn. “Pink” không hẳn là màu hồng đâu nhé nó biểu trưng cho “tươi sáng”. Sau này, khi thực hiện triển lãm tôi lấy thêm tên “Yêu là yêu” tên một chuỗi hoạt động cộng đồng bảo vệ quyền lợi người đồng tính bởi không còn cụm từ nào hay hơn, đúng nghĩa hơn nữa.

Những bức ảnh của Maika thuộc thể loại nào?Lý do bạn chọn thể loại đó?

 Đây là thể loại visual documentary tức là thị giác tài liệu, tư liệu. Khác với ảnh báo chí, sự kiện, con người, thông tin trong quá trình làm việc người chụp không được phép can thiệp thì thể loại visual documentary (thị giác tài liệu) có sự tương tác giữa người chụp và người được chụp. Tôi chọn nó vì được cùng với nhân vật thỏa thuận và lựa chọn ra bối cảnh, hoạt động mà bản thân họ cảm thấy thoải mái nhất và đáp ứng được nhu cầu về mặt nghệ thuật.

Quá trình Maika đi từ ý tưởng đến xin tài trợ, tìm kiếm nhân vật và hoàn thành dự án này?

 Tôi bắt đầu tìm kiếm nhân vật và chụp ảnh từ 5/2011 đến 10/2012, song hành với quá trình đó tôi xin tài trợ từ phía Đại sứ quán Đan Mạch và Qũy văn hóa Đan Mạch. Phải qua hai lần gửi hồ sơ và có hình ảnh mới thuyết phục được họ. Trong suốt khoảng thời gian đó, tôi đã gặp và chụp ảnh 72 cặp đôi đồng tính và chọn ra 45 ảnh cho triển lãm sắp tới. Trước khi thực hiện dự án, tôi có nhờ sự giúp đỡ của anh Dũng (Nguyễn Anh Dũng – nguyên mẫu của cuốn tự truyện Bóng – PV), người có tiếng nói và sự tin cậy trong cộng đồng người đồng tính ở Việt Nam giới thiệu cho các cặp đôi ở Hà Nội để tôi chụp ảnh. Rồi nhờ chính những bức hình này tôi đem đến thuyết phục nhiều cặp đôi ở những nơi khác. Cũng không có quá nhiều khó khăn vì cũng có những cặp đôi cởi mở.

Tôi thấy có rất nhiều hình ảnh sinh hoạt riêng tư thậm chí có cảnh quan hệ tình dục, làm sao để chụp được những bức ảnh nhân vật không “diễn”?

Trong quá trình chụp tôi đến nhà sống cùng nhân vật. Bất cứ ai cũng vậy khi có người lạ xuất hiện trong nhà đều không tự nhiên chứ chưa nói đến những không gian riêng tư như giường ngủ. Có đôi tôi phải nói với họ không chụp nữa để họ thoải mái rồi tranh thủ bấm máy. Nhưng thường không cần nói vì “diễn” cũng chỉ vài giờ đồng hồ là mệt, lúc mệt tự khắc sẽ thật thôi. Thường phải chụp rất nhiều rồi chọn lọc ra những tấm ưng ý nhất.

Điều gì giúp bạn không bị phân tâm trong những thời khắc riêng tư như vậy?

Ngay từ đầu tôi đã không ngại ngần khi chứng kiến người đồng tính thể hiện tình cảm với nhau. Nhìn qua ống kính tôi không còn thấy cảnh riêng tư nữa và hoàn toàn không nghĩ đến tình dục. Tôi chỉ nhìn ngắm dưới hình thức ánh sáng ở đâu, đã chuẩn chưa, bố cục có đẹp không và nên để hai người này nằm trong khuôn hình như thế nào. Thậm chí tôi còn không nghe thấy âm thanh nào nữa. Lúc xem lại ảnh mới tự hỏi sao mình lại ở đây? Chứng kiến những cảnh này?

Bạn nghĩ sao nếu có người cho rằng những tấm ảnh này phô trương quá lộ liễu khi không làm mờ hay để đen trắng cảnh nhạy cảm như nhiều nhiếp ảnh gia khác thường làm?

Điểu tôi tâm niệm từ khi bắt đầu thực hiện dự án cũng là điểm đẹp nhất trong ảnh của tôi là sự đàng hoàng. Tôi rất khó chịu khi hình ảnh người đồng tính bị làm màu hay che mặt. Trong ảnh nhân vật phải được tôn trọng và tự tôn trọng tình yêu của mình. Những hình ảnh tôi ghi lại đều là người thật việc thật, cái đẹp đời thường, bạn có thể thấy ở bất kì đâu, bất kì cặp đôi dị tính nào. Còn bạn đừng coi thường người xem, tôi thấy khán giả bây giờ văn minh lắm họ sẽ không cho là lộ liễu hay gây sốc đâu.

Cặp đôi nào để lại ấn tượng sâu sắc nhất với bạn?

Tôi ghét ai hỏi như vậy lắm nhưng lại thường xuyên bị hỏi vậy (cười). Mỗi thời điểm tôi có một “ấn tượng nhất” khác nhau. Tôi không đi sâu vào câu chuyện, nhân vật chỉ ghi lại những khoảnh khắc đẹp trong tình yêu của họ. Nếu chọn ra một cặp nhất là không công bằng với những người còn lại. Chỉ cần họ đồng ý xuất hiện trong hình ảnh của tôi đã rất dũng cảm rồi còn tình yêu thì làm sao so sánh được. Những bức ảnh bày tỏ mãnh liệt hơn không có nghĩa là đôi đó yêu nhiều hơn.

“The pink choice” là một dự án nhiếp ảnh cá nhân của bạn, vậy ngoài nghệ thuật ra còn giá trị gì khác?

Thực ra tôi chỉ “to mồm” khi khẳng định đây là dự án cá nhân mà thôi. Có nhiều cặp đôi họ tin tưởng và muốn qua dự án này công bố với gia đình, bạn bè với giới tính thực của họ. Tôi thấy phải có trách nhiệm với cộng đồng người đồng tính khi đưa ra những hình ảnh cá nhân của nhân vật. Nếu tôi làm không tốt đương nhiên mọi người sẽ có cái nhìn sai lệch về người đồng tính. Nên phải cân nhắc và lựa chọn rất nhiều để đưa ra những hình ảnh mang thiện cảm cho người xem. Nói là dự án cá nhân nhưng nó bao hàm cả ý nghĩa xã hội.