Khánh thành Đền Choọng ở miền Tây xứ Nghệ

Đền Choọng tọa lạc ở trung tâm Mường Choọng xưa- mảnh đất địa linh nhân kiệt, non nước hữu tình với tài nguyên thiên nhiên và đời sống tinh thần vô cùng phong phú. Lịch sử hình thành và phát triển của mảnh đất này gắn bó hữu cơ với cả vùng Thanh- Nghệ- Tĩnh nói chung và miền tây Nghệ An nói riêng.

Trải qua bao thăng trầm lịch sử, Đền Choọng nay không còn nữa, nhưng dấu ấn văn hóa tâm linh của Đền Choọng thì mãi còn đây, hằn in trong thẳm sâu tâm thức của người dân Mường Choọng và tất cả những ai nặng lòng với nguồn cội xa xưa nơi mảnh đất này. Có thể nói rằng Đền Choọng mãi là một phần không thể tách rời trong tổng hòa các yếu tố văn hóa- lịch sử, định hình nên nét bản sắc riêng của mảnh đất và con người Mường Choọng nói chung và Châu Lý nói riêng.

Những văn tự cổ, những sắc phong của Đền Choọng xưa nay không con nữa, vì vậy quá trình sưu tầm, nghiên cứu về lịch sử Đền Choọng gặp rất nhiều khó khăn. Song với tấm lòng hướng về nguồn cội, góp nhặt, xâu chuỗi những mảnh vở của lịch sử qua những gì còn sót lại như huyền thoại Nang Phốm Hóm, câu chuyện kể của những nhân chứng là già làng, người nhiều tuổi đã từng tham gia tế lễ ở Đền Choọng xưa và những hiện vật thờ cúng, kiến trúc, địa danh… liên quan đến ngôi đền sẽ giúp lý giải Đền Choọng ra đời từ khi nào? Đền Choọng thờ ai? Và cả hình thái kiến trúc cũng như cách thờ cúng ở Đền Choọng năm nào.

Danh xưngMường Choọngcó từ cách đây gần 600 năm (1425). Ngày ấy nghĩa quân Lam Sơn trong hành trình giải phóng miền Nghệ An đã dừng chân trên mảnh đất này để chiêu mộ binh sỹ, gom góp lương thảo, cảm kích trước tấm lòng mến khách cũng như những đóng góp của bà con dân tộc Thái trong vùng, nghĩa quân đã đặt tên cho vùng đất này làMường Choọng- nghĩa tiếng Thái là trọng người mến khách.

Dân cư Mường Choọng xa xưa chủ yếu là dân tộc Thái - nhóm Tày Mường hay còn gọi là Tày Chiềng. Đây là nhóm quan trọng nhất và cư trú sớm nhất so với các nhóm Thái khác ở miền núi Nghệ An.