Hà Tĩnh: Số hóa hơn 1.000 tư liệu Hán – Nôm

Trong 28 ngày (từ ngày 20/5 đến 18/6/2014), Bảo tàng Hà Tĩnh và Thư viện Khoa học Tổng hợp TPHCM đã tiến hành thực hiện số hóa tại 42 xã của 5 huyện, thành phố gồm: Lộc Hà, Can Lộc, Hương Khê, Cẩm Xuyên và Tp Hà Tĩnh với 230 chi họ, 3 di tích lịch sử cấp quốc gia, 9 di tích lịch sử cấp tỉnh, 2 di tích chưa xếp hạng và 2 đơn vị đang lưu trữ tư liệu Hán- Nôm là bảo tàng tỉnh Hà Tĩnh và UBND xã Thạch Bình. Số tư liệu Hán Nôm được số hóa gồm: 743 đạo sắc, chế, chiếu chỉ; 268 cuốc gia phả; 149 bằng cấp và 147 tài liệu khác như sách thuốc, văn tế, văn cúng, địa bá, khế ước ruộng đất… với tổng số hơn 23.000 trang.

Theo đánh giá của các nhà nghiên cứu, hầu hết các tài liệu Hán Nôm còn được bảo quản chu đáo tại các dòng họ, đền, chùa…

Có nhiều dòng họ còn đang lưu giữ được bộ gia phả gốc của nhiều đời tương đối đầy đủ như dòng họ Dương (xã Thạch Đồng, Tp Hà Tĩnh) có 10 tập gia phải hay dòng họ Nguyễn Quốc (xã Thạch Bằng, huyện Lộc Hà) có 9 quyển gia phả…. Đặc biệt, dòng họ Lê Hữu (xã Thạch Liên, huyện Thạch Hà) còn lưu giữ được 4 tờ chế của thời vua Bảo Đại cho 3 người (hai cha mẹ và con có công trạng)…

Tuy nhiên, trong quá trình sưu tầm, nghiên cứu, cơ quan chức năng cũng phát hiện nhiều tài liệu Hán Nôm bị mục nát hoặc có nguy cơ hư hại rất cao. Như, tại đền Tam Lang (xã Xuân Lộc, huyện Can Lộc) trước đây khi lập hồ sơ xếp hạng di tích, cơ quan chức năng thống ke được 70 sắc phong nhưng đến thời điểm hiện nay chỉ còn 29 sắc phong. Các sắc phong ở Võ Miếu (phường Tân Giang, Tp Hà Tĩnh) cũng đã bị hư hỏng  nặng nhưng chưa có phương án bảo quản tốt nhất…

Để khắc phục tình trạng này, tại lễ tổng kết các nhà nghiên cứu đã kiến nghị với cơ quan chức năng cần phải có chương trình, dự án để bảo quản, phục hồi số tài liệu Hán- Nôm đang bị hư hỏng, rách nát và tổ chức dịch thuật một số tư liệu Hán nôm, nhất là các sắc phong để phổ biến rộng rãi.

Được biết, theo thống kê, hiện Hà Tĩnh có hơn 17.000 tư liệu văn tự lịch sử Hán - Nôm, đạo sắc, chiếu chỉ các triều đại phong kiến Việt Nam phong tặng cho các địa phương, gia phả các dòng họ và các danh nhân lịch sử văn hóa đã có công trong quá trình dựng nước và giữ nước của dân tộc Việt Nam.

Phượng Vũ