Dân sinh
Fica
DTiNewsĐộc đáo chèo Bá trạo trong lễ hội Cầu ngư
(Dân trí) - Ngoài đội múa Gươm hầu thần, còn có chèo Bá trạo - tinh hoa đặc trưng trong lễ hội Cầu ngư của ngư dân ở một số vùng biển tỉnh Bình Định mà một thời gian dài tưởng chừng thất truyền nay được phục dựng lại.
Từ ngày 30/3 đến 2/4, ngư dân xã Nhơn Hải (TP Quy Nhơn, Bình Định) đã tổ chức lễ hội cầu ngư theo nghi lễ truyền thống, thu hút hàng ngàn người dân, du khách gần xa về dự. Đây là hoạt động văn hóa tâm linh của ngư dân vùng biển với mong muốn một năm trời yên biển lặng, cá tôm đầy khoang.
Phần lễ diễn ra với các nghi lễ: Lễ nghinh thần nhập điện (có đội gươm theo múa hầu thần Nam Hải), lễ tế thần Nam Hải cầu quốc thái dân an, lễ ra quân đánh bắt hải sản, hát múa bá trạo tại sân lăng ông Nam Hải, sau khi đi nghinh thần về lăng.
Nét đặc sắc trong lễ hội cầu ngư ở xã Nhơn Hải, ngoài có Đội múa Gươm hầu thần, còn có hát múa bá trạo, vừa là nghi thức tế lễ vừa là hoạt động nghệ thuật trong hội lễ cầu ngư. Chèo Bá trạo gắn liền với tục thờ cúng cá Ông, được trình diễn trong các lễ hội của cư dân vùng biển.
Theo các nhà nghiên cứu, bá là trăm, trạo là chèo, và từ "bá trạo" dùng để chỉ tất cả những người bạn chèo (cũng có người cho rằng phải viết là “bả trạo”, với nghĩa: bả là nắm chắc). Bá trạo là một hoạt cảnh múa hát, thể hiện những sinh hoạt, lao động của ngư dân như: Chèo thuyền, đánh lưới, những khó khăn khi ngư dân ra khơi như: gặp giông bão… hoặc đặc tả cảnh đưa rước linh hồn “Nam Hải thần ngư” về lăng trong những ngày lễ hội qua những câu hát theo làn điệu hò khoan.
Ngoài ý nghĩa biểu dương công đức cũng như tỏ lòng thương tiếc của ngư dân đối với cá Ông, nghệ thuật hát múa bá trạo còn mang một nội dung khác đó là thể hiện những tâm tư, tình cảm của ngư dân trước cuộc sống đầy thách thức giữa biển cả. Đồng thời, phản ánh ước vọng cuộc sống an lành, no đủ của cộng đồng ngư dân miền biển.
Lễ hội cầu ngư là lễ hội lớn nhất trong năm diễn ra ở địa phương được tổ chức theo truyền thống từ xưa đến nay. Lễ hội nhằm bày tỏ công ơn của cá Ông (tức cá voi – ngư dân gọi là cá Ông hay thần Nam Hải), cầu cho thần gia hộ, độ trì trong một năm được mưa thuận gió hòa, mùa màn bội thu, đời sống ngư dân ấm no, hạnh phúc. Lễ hội thu hút hàng ngàn lượt du khách xa gần và nhân dân trong xã tham dự.
Một số hình ảnh độc đáo lễ hội cầu Ngư của ngư dân xã biển Nhơn Hải (TP Quy Nhơn, tỉnh Bình Định):
Hát múa bá trạo hầu thần trong lăng Nam Hải
N. Nhuận – D. Công
