Điều ít biết về bài hát viết trong đêm nổ ra cuộc chiến bảo vệ biên giới phía Bắc

Nhớ về cuộc chiến đấu bảo vệ biên giới phía Bắc, thì những giai điệu của bài hát “Chiến đấu vì độc lập, tự do” của nhạc sĩ Phạm Tuyên, khiến nhiều người không thể quên:

“Tiếng súng đã vang trên bầu trời biên giới

Gọi toàn dân ta vào cuộc chiến đấu mới.

Quân xâm lược bành trướng dã man

Đã dày xéo mảnh đất tiền phương.

Lửa đã cháy và máu đã đổ, trên khắp dải biên cương.

Đất nước của ngàn chiến công,

Vẫn sục sôi khí thế hào hùng

Những Chi Lăng, Bạch Đằng, Đống Đa…

Đang gọi tiếp thêm những bản hùng ca!

Việt Nam! Ôi nước Việt yêu thương!

Lịch sử đã trao cho người một sứ mạng thiêng liêng

Mang trên mình còn lắm vết thương.

Người vẫn hiên ngang ra chiến trường.

Vì một lẽ sống cao đẹp cho mọi người”.

Trong số rất nhiều bài hát viết về cuộc chiến đấu bảo vệ biên giới phía Bắc, “Chiến đấu vì độc lập, tự do” của nhạc sĩ Phạm Tuyên được xem là đã mở đầu cho hàng loạt bài hát xúc động viết về cuộc chiến này.

Chia sẻ trên đài VTC, nhạc sĩ Phạm Tuyên cho biết, ngày 17/2, khi Đài Tiếng nói Việt Nam phát đi thông báo Trung Quốc đã bất ngờ nổ súng ở biên giới phía Bắc - Việt Nam, ngay trong đêm đó, ông đã sáng tác ca khúc “Chiến đấu vì độc lập, tự do”. Bài hát như lời hiệu triệu toàn dân sẵn sàng cho một cuộc chiến mới, cuộc chiến giữ chủ quyền - độc lập dân tộc.

Nhớ lại thời khắc lịch sử ấy, nhạc sĩ Phạm Tuyên chia sẻ: “Khi nghe thông tin trên Đài Tiếng nói Việt Nam, tôi không chịu nổi. Tôi viết rất nhanh. Ngay trong đêm 17, sáng ngày 18, bài hát “Chiến đấu vì độc lập, tự do” với câu mở đầu “Tiếng súng đã vang trên bầu trời biên giới” được Đài Tiếng nói Việt Nam cho thu thanh.

Tôi chỉ mong rằng, cuộc chiến đấu bảo vệ biên giới này được đánh giá lại cho đúng với vị trí của nó. Trả lại cho lịch sử sự đúng đắn nhất của lịch sử”.

Nhạc sĩ Phạm Tuyên còn nhớ: “Ngày 20/2/1979, tức là sau 4 ngày, bài hát được phát trên làn sóng Đài Tiếng nói Việt Nam. Lúc bấy giờ, nhiều bạn trẻ ở khu V và Tây Nguyên gọi điện báo, chúng tôi nghe bài “Chiến đấu vì độc lập, tự do”… chúng tôi muốn ra biên giới phía Bắc để góp sức bảo vệ biên giới tổ quốc. Tôi rất cảm động vì những điều ấy. Bởi lúc đó, âm nhạc không chỉ là những thông tin bình thường mà còn góp phần cổ vũ tinh thần rất lớn”.

Theo nhạc sĩ, thật ra tên bài hát chính thức là “Chiến đấu vì độc lập, tự do” nhưng không hiểu vì sao mà cho đến ngày nay, bài hát vẫn được nhắc đến với cái tên “Tiếng súng đã vang trên bầu trời biên giới”. Ông cho rằng, có lẽ vì nhiều người đã lấy luôn câu mở đầu để nhớ về bài hát.

Ông kể, lúc đầu bài hát được thu thanh qua phần trình bày của tốp ca Đoàn ca nhạc Đài tiếng nói Việt Nam nhưng sau đó lãnh đạo Đài yêu cầu phải dàn dựng thành hợp xướng, mang âm hưởng hào hùng. Vậy là mọi người đã dàn dựng lại, dưới sự chỉ huy của nhạc sĩ Lê Đình Lực.

Dường như ngay lập tức, giai điệu và ca từ hùng tráng của bài hát đã thúc giục triệu triệu người Việt Nam lên đường bảo vệ Tổ quốc.

Cho đến nay, nhạc sĩ Phạm Tuyên vẫn giữ gìn vẹn nguyên bản chép tay bài hát như giữ lại một chứng nhân lịch sử. Ông cảm thấy rất vui bởi sau 40 năm, bài hát lại được nhiều người tìm nghe và nhắc tên.

"Bài này khi viết tôi nhắc lại những truyền thống dân tộc rất nhiều nhưng nó không khô khan. Đây không phải tình cảm riêng của người viết, mà là tình cảm của toàn dân bài hát hiện nay vẫn được nhiều người dân biết...", nhạc sĩ nói.

Hà Tùng Long