Chuyện về 3 cây cổ thụ trên 300 tuổi trong khu lưu niệm Đại thi hào Nguyễn Du

Khu di tích Nguyễn Du trải dài trên địa bàn toàn xã Tiên Điền, huyện Nghi Xuân, Hà Tĩnh có bề dày lịch sử đã trên 400 năm. Trong khu di tích Nguyễn Du có 3 cây hết sức đặc biệt. Điều đặc biệt ấy không chỉ đến từ sự trường thọ trên 300 tuổi, mà 3 cây này được cụ Nguyễn Quỳnh, ông nội Nguyễn Du trồng, tượng trưng cho 3 đứa con thông minh, đỗ đạt của mình.

Tương truyền, sinh thời cụ Nguyễn Hằng có 5 người vợ và 9 con (6 trai, 3 gái). Là người tinh thông lý số, giỏi tính toán chuyện hậu thế, cụ Nguyễn Hằng biết trong 6 người con trai sẽ có 3 người đậu đạt làm quan, nên khoảng từ năm 1715 đến 1720, ông đã cho trồng 3 cây Muỗm (Xoài), Bồ Lỗ (Cây Nóng), cây Rói với mong muốn danh vọng của con sẽ được trường tồn.

Cây Nóng, một trong 3 cây do chính cụ Nguyễn Quỳnh, ông nội Đại thi hào Nguyễn Du trồng, đến nay đã được trên 300 năm tuổi

Quả đúng như tính toán của cụ Nguyễn Hằng, không lâu sau đó 3 người con của cụ là Nguyễn Huệ, Nguyễn Nghiễm (thân sinh cụ Nguyễn Du) và Nguyễn Trọng đã đỗ đạt cao, làm quan to dưới triều đình. Trong đó cụ Nguyễn Nghiễm đã được triều đình nhà Lê phong chức Tể tướng năm 1762, sau khi mất còn được phong “Thượng Đẳng Tôn Thần”, Huân Du Đô Hiến Đại Vương, hàng năm Quốc gia làm tế lễ. 

Cũng tương truyền, 3 cây do bàn tay cụ Nguyễn Hằng trồng cứng cáp, lớn nhanh như thổi. Khi đã làm quan lớn trong triều đình, mỗi khi về thăm cha, gặp gỡ bạn bè cùng hầu bàn chuyện thế sự, văn chương, 3 người con của cụ Nguyễn Hằng thường cho những chú ngựa thân thuộc của mình dừng chân dưới 3 cây xanh rợp bóng này để nghỉ ngơi sau chặng đường dài.

Trải qua hàng trăm năm, 2 trong 3 cây cổ thụ này vẫn hiên ngang, tỏa bong xanh mát tại Khu lưu niệm Đại thi hào Nguyễn Du

Năm 1965, kỉ niệm 200 năm năm sinh Nguyễn Du, Bộ Văn hóa Thông tin và tỉnh Hà Tĩnh đã tiến hành quy hoạch và bảo vệ các di tích còn lại. 3 cây do tay cụ Nguyễn Hằng trồng trở thành những di tích được bảo vệ, chăm sóc nghiêm ngặt. Đáng tiếc, trận bão năm 1982 đã quật đổ mất cây Rói. 2 cây còn lại dù đã trên 300 năm tuổi, nhưng vẫn rợp bóng xanh, hàng năm vẫn đều ra hoa kết trái.

Ngày nay, du khách mỗi lần ghé thăm Khu lưu niệm Đại thi hào Nguyễn Du đều thích thú ngắm, chụp ảnh lưu niệm cùng hai cây xanh cổ thụ này.

Văn Dũng – Tiến Hiệp