Chuyện chưa kể về “phù thuỷ lồng tiếng” của loạt phim ăn khách thập niên 90

Ở thập niên 90, giọng của Bích Ngọc “phủ sóng” khắp phim bộ dài tập của Hong Kong. Chị cũng chính là người đã thổi hồn cho các vai diễn của Tuyên Huyên (Xin chào thầy, Mỹ vị thiên vương, Chú chó thông minh), Châu Hải My (Mối tình nồng thắm, Tình yêu là mù quáng), Trần Tú Văn (Hồ sơ công lý, 40 tuổi đời một mái ấm), Ôn Bích Hà (Mối hận Kim Bình, Tây Du Ký, Đắc Kỷ Trụ Vương)... Nhiều người gọi chị là “phù thuỷ lồng tiếng”.

Một điều ít biết, Bích Ngọc cũng chính là vợ của diễn viên Công Hậu. Do làm công việc lồng tiếng, ít khi lộ diện trước đám đông nên người ta biết đến ông xã của chị nhiều hơn.

Chia sẻ trên truyền hình, Bích Ngọc cho biết, có hai dạng lồng tiếng chính. Một là lồng tiếng cho phim Việt, tức là phải nói khớp khẩu hình miệng của diễn viên. Hai là lồng tiếng cho phim nước ngoài thì chỉ cần nói khớp với khẩu hình miệng tiếng đầu và cuối.

Để có thể chuyển được mọi dạng ngôn ngữ sang tiếng Việt khớp với khẩu hình nhân vật, diễn viên Bích Ngọc cho rằng, “công” của người biên tập và biên dịch rất lớn. Nghĩa là người dịch sẽ đếm “slap miệng” của diễn viên, nếu diễn viên nói 7 tiếng thì cũng phải dịch ra đủ 7 tiếng thì mới khớp. Có trường hợp khi người dịch dịch không đủ thì người lồng tiếng phải thêm vào.

Nhiều người nghĩ rằng, diễn viên lồng tiếng cũng phân chia ra ngôi sao hạng A, hạng B… tức là có người chuyên lồng tiếng vai chính, có người chỉ được lồng tiếng vai phụ nhưng Bích Ngọc cho rằng, lồng tiếng phim bộ không phân biệt vai chính vai phụ. Bản thân chị có thể lồng tiếng tất cả mọi vai từ già trẻ khác nhau.

Chia sẻ về thu nhập của những nghệ sĩ lồng tiếng, Bích Ngọc cho biết, thời kì cực thịnh của phim bộ ở Sài Gòn từ khoảng năm 1991 đến 2010, khi đó ở cả TP.HCM có khoảng 30 người tham gia lồng tiếng. Ở thời điểm này, thu nhập của mỗi người cũng chỉ đủ sống. Nếu biết chi tiêu trong cuộc sống thường ngày thì mọi thứ sẽ ổn, còn mua được nhà cửa hay không còn tuỳ từng người.

So với diễn viên đóng phim, nghệ sĩ lồng tiếng có thiệt thòi là không được xuất hiện trên màn ảnh nên mà khán giả chỉ biết đến giọng nói. Tuy nhiên, sau này, khi khán giả thích các bộ phim bộ nên cũng muốn biết người lồng tiếng là ai.

“Khán giả gửi thư đến phòng lồng tiếng góp ý nên các sếp cho đọc tên các diễn viên. Từ đó người ta nghe và thành thói quen. Các fan của TVB nhận ra giọng của mình khiến tôi rất vui” – Bích Ngọc chia sẻ.

Bích Ngọc đồng tình với quan điểm của đạo diễn Lê Hoàng rằng, có những diễn viên có giọng nói rất kém, vì thế khi lồng tiếng mới “cứu” được nhân vật. Tuy nhiên, cũng có trường hợp ngược lại, khi diễn viên lồng tiếng không tốt có thể khiến diễn viên bị khán giả “ghét lây”.

Chị cho biết thêm, trong các bộ phim Việt trước đây, lồng tiếng cho Việt Trinh thường là diễn viên lồng tiếng Thanh Mai; còn Công Hậu, Lý Hùng có những người lồng tiếng khác chuyên lồng tiếng cho hai người này.

“Bản thân tôi khi lồng tiếng cho phim bộ Hong Kong thường lồng cho Tuyên Huyên, Lý Nhược Đồng. Lồng tiếng phải làm sao cho khán giả cảm thấy giọng của mình chính là của nhân vật ấy. Phải biết điểm rơi của nhân vật, tính cách của nhân vật, của diễn viên như thế nào thì mới thăng hoa, khiến bộ phim thêm hấp dẫn”.

Theo bà xã của diễn viên Công Hậu: “Người lồng tiếng cũng phải là diễn viên thì mới có đủ tình cảm, cảm xúc để lồng tiếng. Nếu mình không nhập tâm thì khán giả sẽ không thấy giọng nói có cảm xúc. Nhưng mọi thứ chuyển hóa rất nhanh. Vừa khóc đã phải cười.

Ví dụ, vừa lồng tiếng bà mẹ chồng chửi con dâu thì ngay sau đó phải đổi giọng con dâu khóc lóc năn nỉ, van xin, giống như một dây đàn vừa kéo lên đã phải kéo xuống. Điều này đòi hỏi phải thật nhập vai, nhập tâm và có sức khỏe. Nếu không bị khan tiếng sẽ không làm nổi. Vừa làm vừa phải giữ giọng để cho ngày hôm sau lồng tiếng tiếp”.

Ngoài ra, vì phải thể hiện nhiều giọng trong một bộ phim nên nghề này yêu diễn viên lồng tiếng phải có khả năng giả giọng. Có những nghệ sĩ ngoài đời nói tiếng Bắc, tiếng Trung nhưng nội dung phim yêu cầu nói tiếng Nam thì diễn viên lồng tiếng phải nói giọng Nam. Đặc biệt, nữ diễn viên lồng tiếng cũng lý giải lý do vì sao các bộ phim bộ của Hong Kong không có giọng Bắc lồng tiếng.

“Các phim bộ đòi hỏi phải nói giọng Sài Gòn, giọng miền Nam. Trước đây cũng thử lồng giọng Bắc nhưng do người ta quen giọng Nam rồi nên lại thôi”.

“Phù thủy lồng tiếng” Bích Ngọc cho biết, để tồn tại được lâu dài trong nghề này, mỗi diễn viên lồng tiếng cần phải không ngừng nâng cao chuyên môn, khi lồng tiếng cho một bộ phim xong cần phải xem lại để có thể rút kinh nghiệm cho bản thân và nâng cao trình độ. Đặc biệt, làm nghề này càng phải khiêm tốn, phải làm bộ phim sau hay hơn bộ phim trước, còn nếu nghĩ rằng mình lồng tiếng như vậy là đã được, đã “đạt đỉnh” rồi thì sẽ khó có thể tiến bộ và trụ lâu với nghề.

Hà Tùng Long