Chủ tịch nước Võ Văn Thưởng: "Văn nghệ sĩ cần có bản lĩnh và sự tỉnh táo"

Ngày 19/5, Kỷ niệm 133 năm Ngày sinh của Chủ tịch Hồ Chí Minh, tại Nhà hát Lớn Hà Nội đã diễn ra Lễ trao tặng Giải thưởng Hồ Chí Minh, Giải thưởng Nhà nước về văn học nghệ thuật. Chủ tịch nước và các lãnh đạo Đảng, Nhà nước đã đến dự và trao tặng giải thưởng.

Phát biểu tại Lễ trao tặng Giải thưởng Hồ Chí Minh, Giải thưởng Nhà nước về văn học, nghệ thuật, Chủ tịch nước Võ Văn Thưởng nhiệt liệt biểu dương, chúc mừng những thành tựu to lớn mà đội ngũ văn nghệ sĩ Việt Nam đã đạt được trong những năm qua. Nhiệt liệt chúc mừng các tác giả, thân nhân các tác giả có tác phẩm, cụm tác phẩm được trao tặng Giải thưởng Hồ Chí Minh, Giải thưởng Nhà nước về văn học, nghệ thuật năm 2021.

Chủ tịch nước ghi nhận thời gian qua, các cơ quan đã cố gắng trong việc đổi mới công tác xét tặng hai giải thưởng này đáp ứng yêu cầu, mục đích của giải thưởng cao quý, phù hợp với thực tiễn văn học, nghệ thuật thời kỳ mới.

Chủ tịch nước đề nghị: "Các cơ quan, tổ chức, bộ, ngành, địa phương tiếp tục nhận thức sâu sắc về vai trò của văn hóa, văn học, nghệ thuật và của văn nghệ sĩ trong phát triển văn học, nghệ thuật và xây dựng nền văn hóa Việt Nam". Đồng thời nhấn mạnh: "Không được "bỏ sót" các tác phẩm thực sự có giá trị, không để các văn nghệ sĩ xứng đáng nhưng chưa được vinh danh".

Dịp này, có 128 tác giả, đồng tác giả được trao tặng, truy tặng Giải thưởng Hồ Chí Minh, Giải thưởng Nhà nước về văn học nghệ thuật.

Trong đó, có 8 tác giả, đồng tác giả được truy tặng Giải thưởng Hồ Chí Minh gồm: Nguyễn Văn Ký (Văn Ký), Nguyễn Văn Chước (Bùi Trang Chước), Hoàng Châu Ký, Nguyễn Xuân Trình, Nguyễn Xuân Đức, Hoàng Trung Thông (Đặc Công, Bút Châm), Bùi Hiển, NSƯT Phan Thế Dõng (Trần Nhu, Nguyệt Hải).

8 tác giả được tặng Giải thưởng Hồ Chí Minh: Phan Hồng Đăng (Hồng Đăng), Chu Chí Thành, Võ Nguyên Nhân (Võ An Khánh), NSND Đặng Hùng (Đặng Phải, Bồng Sơn), NSND Vũ Việt Cường, NSND Lê Văn Khình (Lê Khình); PGS.TS, NSND Ứng Duy Thịnh, PGS.TS, NSND Nguyễn Thị Hiển.

Có 87 tác giả, đồng tác giả được trao tặng Giải thưởng Nhà nước và 25 tác giả, đồng tác giả được truy tặng Giải thưởng Nhà nước trong đợt này. Giải thưởng Nhà nước được trao cho nhiều tên tuổi như nhạc sĩ Đoàn Chí Bổng (Đoàn Bổng), nhạc sĩ Đinh Trung Cẩn, NSƯT Trần Ly Ly, NSND Lê Hồng Chương, nghệ sĩ Nguyễn Á...

Nhà văn Nguyễn Huy Thiệp được truy tặng Giải thưởng Nhà nước về văn học, nghệ thuật với cụm tác phẩm: Truyện ngắn Tướng về hưu, tập truyện ngắn Những ngọn gió Hua Tát.

Tại buổi lễ, Chủ tịch nước Võ Văn Thưởng đã trực tiếp trao tặng Giải thưởng Hồ Chí Minh cho 16 tác giả, đồng tác giả hoặc thân nhân tác giả với những văn nghệ sĩ đã qua đời.

Cũng trong bài phát biểu của mình, Chủ tịch nước nhấn mạnh, đất nước rất cần sự dấn thân và lòng dũng cảm của văn nghệ sĩ. 

"Hơn lúc nào hết, Tổ quốc và nhân dân đang rất cần sự dấn thân và lòng dũng cảm của văn nghệ sĩ. Bằng tâm thế sáng tạo, trách nhiệm và tâm huyết với sự nghiệp chung, trước những biến động của thời đại, các văn nghệ sĩ cần có bản lĩnh vững vàng và sự tỉnh táo để vượt qua những thách thức bên ngoài và vượt lên chính mình".

Người đứng đầu Nhà nước mong muốn, các văn nghệ sĩ sẽ khám phá và phản ánh những chiều kích đa dạng của đời sống xã hội, khẳng định những dòng chảy chủ lưu, tích cực. Đồng thời khám phá chiều sâu thế giới nội tâm của con người, giải mã các tầng phong phú của cảm xúc, giải quyết xung đột về nhận thức của cuộc đấu tranh giữa cái tốt và cái xấu, cái cao thượng và thấp hèn, giữa phụng sự nhân dân bằng tình yêu, trách nhiệm và những toan tính lợi ích cá nhân vị kỷ…

Chủ tịch nước Võ Văn Thưởng nói: "Chúng ta đang đứng ở bên thềm Kỷ niệm 50 năm thống nhất đất nước. Cùng với việc nhìn nhận lại thành tựu chung của 50 năm qua, đây cũng là một dịp để đánh giá toàn diện, sâu sắc 50 năm nền văn học nghệ thuật nước nhà".

Đảng, Nhà nước và Nhân dân tiếp tục tin tưởng, chờ đợi những tác phẩm văn học nghệ thuật mới, ngang tầm với sự nghiệp cách mạng của Đảng và Nhân dân ta. Thông qua các hình thức văn học nghệ thuật đa dạng và phong phú, trực tiếp bồi đắp và nâng cao phẩm chất công dân, phẩm chất con người Việt Nam trong thời đại mới, lan tỏa, vun trồng các giá trị tốt đẹp, khơi dậy tinh thần lạc quan, niềm say mê lao động, trách nhiệm, kỷ luật, sáng tạo, niềm tự hào, tự tôn dân tộc, khơi dậy chủ nghĩa anh hùng cách mạng, tinh thần đại đoàn kết, ý chí tự lực, tự cường và khát vọng phát triển đất nước Việt Nam giàu mạnh, phồn vinh, hạnh phúc.

Chủ tịch nước nói thêm: "Quan trọng là phải thiết lập được môi trường dân chủ, tôn trọng đặc trưng sáng tạo nghệ thuật mở rộng biên độ tự do trong sáng tác hơn nữa, phát huy tài năng văn học nghệ thuật".

Đặc biệt quan tâm, khuyến khích các văn nghệ sĩ trẻ dấn thân vào thực tiễn rộng lớn, sinh động của đời sống xã hội, khám phá những vẻ đẹp con người Việt Nam; đổi mới tư duy sáng tạo, tìm kiếm những thủ pháp nghệ thuật mới mẻ nhằm truyền tải một cách thuyết phục chiều sâu tư tưởng và nhân văn, phù hợp với giới trẻ, hấp dẫn được công chúng, đưa văn hóa truyền thống đi cùng với thời đại, lan tỏa tình yêu cuộc sống và những khát vọng đẹp đẽ.  

Chủ tịch nước cũng đề nghị, các cơ quan cần nghiên cứu, xây dựng những cơ chế hiệu quả để quảng bá, giới thiệu các tác phẩm hay, xuất sắc đến với công chúng trong và ngoài nước.

Thông qua văn học, nghệ thuật, nâng cao sức hấp dẫn của bản sắc văn hóa dân tộc; tiếp thu, tiếp biến có chọn lọc tinh hoa văn hóa nhân loại; góp phần phát huy sức mạnh văn hóa, con người Việt Nam; đưa hình ảnh, đất nước, con người Việt Nam ra với thế giới đồng thời xây dựng Việt Nam trở thành địa chỉ hấp dẫn về giao lưu văn hóa quốc tế.

Báo cáo về công tác xét tặng Giải thưởng Hồ Chí Minh, Giải thưởng Nhà nước về văn học, nghệ thuật năm 2021, ông Nguyễn Văn Hùng, Bộ trưởng Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch (VH,TT&DL), Chủ tịch Hội đồng cấp Nhà nước nêu điểm mới trong công tác xét tặng.

Tác giả chỉ phải nộp một bộ hồ sơ duy nhất đến Hội đồng cấp cơ sở, là điều kiện để xem xét trong quá trình xét tặng tại các cấp Hội đồng. Bộ hồ sơ gốc sẽ được Hội đồng cấp dưới gửi lên Hội đồng cấp trên, còn việc sao lưu hồ sơ tại các cấp Hội đồng do các đơn vị tổ chức xét tặng thực hiện.

Các hồ sơ đề nghị xét tặng được thực hiện qua 3 cấp hội đồng: Hội đồng cấp cơ sở, hội đồng chuyên ngành cấp Nhà nước và hội đồng cấp Nhà nước.

"Bộ VH,TT&DL đã triển khai xem xét đơn thư theo đúng quy định: kiểm tra hồ sơ tác phẩm, nhân thân tác giả, yêu cầu hội đồng cấp cơ sở, hội đồng chuyên ngành cấp Nhà nước báo cáo, giải trình và trả lời cá nhân có đơn thư, kiến nghị theo đúng quy định.

Tất cả các thông tin kiến nghị liên quan đến tác phẩm, cụm tác phẩm và tác giả có hồ sơ đề nghị xét tặng đều được kiểm tra, rà soát, xác minh kịp thời, công khai, minh bạch, không để tình trạng cứ có đơn thư là để lại hồ sơ", ông Nguyễn Văn Hùng nói.