10 bộ phim cảnh tỉnh con người về thảm họa môi trường

Những bộ phim đề cập đến đề tài môi trường không nhiều và thực tế những phim hay làm về đề tài này lại càng ít. Tuy vậy, đã có những nhà làm phim cân nhắc nghiêm túc hệ quả môi trường do loài người gây ra, để làm nên những bộ phim in dấu lịch sử điện ảnh.

Những bộ phim dưới đây sẽ khiến người xem hiểu được phần nào ý nghĩa của việc được sống khỏe mạnh, an bình trên trái đất. Chừng nào đó còn là một việc “nghiễm nhiên” mà một con người vừa sinh ra đã vô tư được hưởng, đó còn là niềm hạnh phúc lớn lao mà vô tình nhiều người chưa hiểu hết ý nghĩa.

“Avatar” (2009)

Bộ phim sử thi 3D kinh điển của đạo diễn James Cameron đã từng gây chấn động giới điện ảnh với những kỷ lục về doanh thu. Nhưng khi nói về “Avatar”, còn có nhiều điều đáng nói hơn doanh thu phòng vé.

Khi xem “Avatar”, khán giả sẽ có những cảm nhận về sự kết nối sâu sắc, đẹp đẽ nhất với thế giới tự nhiên. James Cameron đã được đầu tư 237 triệu đô và dành ra gần một thập kỷ để làm nên bộ phim bom tấn không thể nào so sánh, trong đó, toát lên lời khẩn cầu: Hãy bảo vệ thiên nhiên môi trường.

Trong lịch sử điện ảnh, “Avatar” là bộ phim đắt giá nhất (theo nghĩa đen) có đề cập tới khía cạnh môi trường. Phim đã thu về gần 3 tỉ đô từ các phòng vé trên khắp thế giới, và trở thành một trong những phim thành công nhất lịch sử điện ảnh. Điều này càng khiến bộ phim trở nên lớn lao về tầm vóc.

Sau hàng chục năm nữa, những thế hệ sau vẫn sẽ còn nhớ đến “Avatar” như một phim kinh điển trong kỷ nguyên của những vấn đề biến đổi khí hậu được đặt trên bàn tròn chính trị thế giới.

“WALL-E” (Robot biết yêu - 2008)

“Robot biết yêu” là một phim hoạt hình đồ họa vi tính, thuộc thể loại khoa học viễn tưởng đan xen yếu tố lãng mạn, đưa lại cho người xem một chuyện phim kỳ diệu, giàu hình ảnh, hài hước và cả buồn bã. Phim dựng lên bối cảnh thế giới ở thời tương lai khi đã rơi vào cảnh tận thế với hàng núi rác thải bất tận bao phủ trái đất.

Trái đất lúc này gần như không còn là nơi để con người có thể sinh sống được nữa. Trái đất đã hoàn toàn mất đi màu xanh của rừng, của biển, tất cả nhân loại phải lên một con tàu không gian để sống, trên trái đất chỉ còn toàn những robot làm nhiệm vụ dọn rác, nhưng dọn mãi, dọn mãi, rác thải vẫn ngổn ngang khắp hành tinh.

Thời gian trôi qua, 700 năm sau ngày loài người rời bỏ trái đất, các robot đều đã ngừng hoạt động bởi kế hoạch trở về của loài người bị phá sản. Chỉ còn lại mình robot WALL-E vẫn làm việc không biết gì vì nó bị chạm mạch. Ngày ngày, WALL-E thu lượm linh tinh theo đúng lập trình. Chợt một hôm chú phát hiện một “vật lạ”, một mầm cây mọc lên từ một cái ủng cũ…

Dù “Robot biết yêu” không mang nặng tính thông điệp, nhưng với những người từng xem qua bộ phim này, hình ảnh WALL-E một mình cô độc di chuyển trên trái đất đã lụi tàn vẫn luôn đầy sức ám ảnh.

“Erin Brockovich” (Nghị lực sống - 2000)

Đề tài bảo vệ môi trường vốn là một trong những đề tài khó khai thác trong điện ảnh, bởi để làm nên một bộ phim giàu tính nghệ thuật mang thông điệp có sức nặng về môi trường quả là một thử thách. Tuy vậy, “Erin Brockovich” có thể làm hài lòng số đông người xem.

Đây là một trong những bộ phim hiếm hoi xoay quanh đề tài môi trường được thực hiện một cách hấp dẫn. Phim có kịch bản tốt, diễn xuất ấn tượng (nữ chính Julia Roberts), khi ra rạp, “Erin Brockovich” thắng lớn về mặt doanh thu. Thực tế, khi xem phim, khán giả sẽ bị cuốn vào mạch phim tới mức không biết mình đang theo dõi một bộ phim về đề tài môi trường.

Khía cạnh môi trường của “Erin Brockovich” kể về một tập đoàn công nghiệp hoạt động vô đạo đức, đã làm nhiễm độc nguồn nước trong một khu vực dân cư, khiến người dân ở đây dần mắc phải những căn bệnh chết người.

Chuyện phim dựa trên một sự việc có thật, ngoài mảng nội dung lớn về đề tài môi trường, “Erin Brockovich” còn hấp dẫn với câu chuyện về nghị lực sống của nữ chính cùng tên. Cô từng rơi vào cảnh túng quẫn khi một mình phải nuôi ba người con và còn phải gánh nợ sau một vụ tai nạn giao thông.

Sau khi tìm được việc tại văn phòng luật, từ một phụ nữ “thất bại” ở đầu phim, Erin đã dũng cảm theo đuổi đến cùng vụ kiện đối với một nhà máy xả thải độc ra môi trường, cô trở thành anh hùng ngành tư pháp bang California. Một mình Erin đã đương đầu với sai trái để cuối cùng buộc công ty nọ phải bồi thường cho người dân mắc bệnh.

Phim đã nhận được 5 đề cử Oscar bao gồm đề cử cho Phim/Đạo diễn/Nữ chính/Nam phụ/Kịch bản gốc xuất sắc. Cuối cùng, Julia Roberts đã đoạt giải Oscar cho Nữ chính xuất sắc.

“Chinatown” (Phố Tàu - 1974)

“Phố Tàu” là một trong những phim mở ra một kỷ nguyên mới trong cách làm phim về đề tài môi trường, trong đó người ta thấy được cả sự giận dữ của một thế hệ người Mỹ trước những vấn nạn môi trường. Đối với giới làm phim Hollywood, sự ra đời của “Phố Tàu” là một dấu mốc quan trọng của dòng phim bảo vệ môi trường.

Cần phải biết rằng thập niên 1970 là thời kỳ mà đề tài môi trường trở nên nóng hổi trong dòng thời sự Mỹ. Chưa bao giờ các động thái ở cấp độ liên bang được thực hiện nhiều và mạnh tay đến vậy, để xử lý các vấn đề ô nhiễm môi trường, xả thải độc hại, quản lý tài nguyên…

Khi đó, câu chuyện môi trường rất nóng trong đời sống xã hội Mỹ. Điện ảnh Mỹ đã ngay lập tức bắt kịp với dòng chảy thời sự ấy. “Phố Tàu” kể câu chuyện về Jake Gittes, một thám tử tư được thuê để điều tra một vụ ngoại tình của một quan chức, nhưng từ đây, anh không ngờ mình bắt đầu bước vào những âm mưu lớn…

“Phố Tàu” được thực hiện theo kiểu phim trinh thám. Thám tử Gittes đã khám phá ra một kế hoạch bất chính nhằm thao túng nguồn nước ở Los Angeles, tất cả để nhằm đẩy nhanh kế hoạch tham nhũng của một số chính trị gia trong kế hoạch xây dựng hồ chứa nước mới.

Thám tử Gittes đã choáng ngợp trước một mớ những âm mưu đen tối của một số chính trị gia, đan xen vào đó là những bí mật đen tối đằng sau một gia đình quyền lực…

Được xem là một trong những phim hay nhất trong lịch sử điện ảnh Mỹ, thường xuyên xuất hiện trong danh sách bình chọn phim hay của Viện Phim Mỹ, từng nhận 11 đề cử Oscar, “Phố Tàu” đã xây dựng nên những bi kịch cá nhân và vấn nạn xã hội đan xen thuyết phục.

“Soylent Green” (1973)

“Con người sẽ làm bất cứ điều gì để có được thứ họ muốn”, đó là lời dẫn trong trailer giới thiệu bộ phim nổi tiếng trong lịch sử điện ảnh về đề tài môi trường. “Soylent Green” là một phim khoa học viễn tưởng lấy bối cảnh trái đất năm 2022, khi thế giới đã trở nên quá tải về dân số, tài nguyên cạn kiệt, ô nhiễm nặng nề, đời sống nghèo nàn.

Tất cả cư dân giờ đều phải sống dựa vào những khẩu phần ăn được định lượng sẵn, sản xuất bởi tập đoàn Soylent. Một loại thực phẩm mới có tên “Soylent Green” vừa được tập đoàn này cho ra mắt thì giám đốc tập đoàn liền bị sát hại. Một thám tử tư được thuê điều tra về cái chết bí ẩn, anh vô tình bước vào những kế hoạch đen tối nhằm che giấu bí mật của “Soylent Green”…

Phim bao phủ một bầu không khí đen tối nhưng giàu tính nghệ thuật, có sự đan xen ăn khớp của những thể loại như trinh thám, tội phạm, khoa học viễn tưởng, kinh dị…

“Bambi” (1942)

Đã hơn 70 năm trôi qua kể từ khi “Bambi” trở thành chuyện phim hoạt hình gây tranh cãi với cảnh phim dễ làm tổn thương tâm hồn trẻ thơ, đó là khi mẹ của chú nai Bambi bị một thợ săn giương súng bắn chết. Nhưng sau đó, câu chuyện cổ tích về Bambi và những người bạn vẫn tiếp tục truyền cảm hứng về tình yêu thương và vẻ đẹp thiên nhiên hoang dã.

Là một bộ phim hoạt hình cảm động dù đượm buồn và có những tình tiết khá đáng sợ đối với trẻ thơ nhưng chính nhờ vậy, tình mẫu tử giữa Bambi và mẹ, cùng tình bạn, tình yêu của Bambi càng trở nên sâu sắc, cảm động.

“FernGully: The Last Rainforest” (Trận hùng chiến xứ sở lá cây - 1992)

Bộ phim hoạt hình lấy bối cảnh một khu rừng rậm rạp, xoay quanh sự đối lập giữa lòng tham không đáy của con người và sự mong manh của thiên nhiên.

Đương nhiên không thể so sánh phim với siêu phẩm “Avatar” về sau, nhưng một điều không thể phủ nhận là “Avatar” đã được thực hiện với nguồn cảm hứng đến từ bộ phim hoạt hình thiếu nhi này.

Bối cảnh phim là một khu rừng mưa nhiệt đới ở Úc, phim kể về cuộc đối đầu giữa những người khai thác gỗ và một thế giới kỳ diệu nằm ẩn sâu trong rừng, đang sắp bị hủy diệt.

“The Day After Tomorrow” (Ngày kinh hoàng - 2004)

“Ngày kinh hoàng” là một phim khoa học viễn tưởng về đề tài thảm họa khí hậu, trong đó, những hậu quả thảm khốc trên diện rộng xảy đến sau khi dòng hải lưu của Bắc Đại Tây Dương bị đảo lộn kéo theo hàng loạt những hình thái thời tiết cực đoan khiến kỷ băng hà xảy đến.

Dù không phải là một phim thuộc hàng xuất sắc về mặt nghệ thuật nhưng “Ngày kinh hoàng” tương đối thành công trên phương diện doanh thu, điều này đồng nghĩa với việc phim đến với số đông khán giả và nhờ đó, thông điệp môi trường sẽ được lan truyền rộng rãi hơn.

“The Road” (Hậu tận thế - 2009)

Với bối cảnh hậu tận thế ở thời tương lai, một trái đất đã bị hủy hoại, chuyện phim bao phủ bởi một bầu không khí đen tối, lạnh lẽo và đầy đe dọa, xoay quanh chuyến hành trình của hai cha con đi tìm sự sống.

Trên đường, hai cha con phải dựa vào nhau để sống, những con người còn sống sót và còn giữ được nhân tính như hai cha con vô danh trong phim là rất hiếm. Lúc này con người rơi vào một cuộc đấu tranh sinh tồn khốc liệt và hoang dã.

Khung cảnh bi thảm mà bộ phim dựng lên khắc họa những con người tìm kiếm đồ ăn, thức uống trong những bãi rác thải, những người khác thì tập hợp lại thành những băng nhóm nguy hiểm khôn lường, sẵn sàng triệt hạ đồng loại để sinh tồn.

Điều khiến “Hậu tận thế” khác với những phim khác cùng đề tài, chính là đất trống cho sự tĩnh lặng giữa một thế giới tịch mịch chết người. Phim có tiết tấu chậm, cho người xem thời gian để thực sự hòa mình vào thế giới mà phim mở ra. “Hậu tận thế” không hề giáo điều, đó là một chuyện phim giản dị về tình yêu và sự hy sinh đặt trong một bối cảnh kinh hoàng.

“Promised Land” (Miền đất hứa - 2012)

“Miền đất hứa” theo chân hai nhân viên bán hàng của một tập đoàn dầu mỏ, họ đặt chân tới một thị trấn miền quê với mục đích thuyết phục người dân bản địa tạo điều kiện thuận lợi cho công ty của họ có được quyền khai thác thăm dò tại địa phương. Chuyện phim là cuộc đối đầu giữa một bên là doanh nghiệp dầu mỏ lớn và một bên là cư dân thị trấn nhỏ.

Hai nhân viên bán hàng của tập đoàn dầu mỏ thoạt tiên đến thị trấn với mục đích thuyết phục người dân, nhưng ở đó, họ đã vấp phải sự phản đối, đồng thời, được thấy sự chân thành, đúng đắn của người dân bản địa. Chuyến hành trình đã làm thay đổi cuộc đời họ.

Bích Ngọc
Tổng hợp